Báu vật màu lục bảo

09:24 28/11/2011

PHẠM PHƯƠNG Y cao lớn và nhàu nát. Điều đó làm cho con người y trở nên bí ẩn khác thường. Ở y, người ta thấy rõ đường nét của một người Âu với sống mũi cao và đôi mắt sâu hoắm như một vết thương. Nhưng, cũng trong vết thương sâu hoắm ấy, rõ ràng hiển hiện một sự mênh mang đến kì cục. Trong đôi mắt ấy... có biển cả. Và, đen sì - một màu đen Hoa Bắc chính gốc không lẫn đi đâu được.

Minh họa: ĐẶNG MẬU TỰU

[if gte mso 9]> Normal 0 false false false MicrosoftInternetExplorer4 <![endif][if gte mso 9]> <![endif][if gte mso 10]> <![endif]

Y không phải là bảo ngọc trong tay nhà vua. Y là chiếc Tù Và được làm từ sừng của con bò duy nhất còn sống sót qua nạn đại hồng thủy đã nhấn chìm thiên hạ. Hết thiên niên kỉ này đến thiên niên kỉ khác, cuối cùng, châu về Hợp Phố, Tù Và đã tìm được nhà vua - người trị vì vĩ đại Trung Hoa. Chiếc Tù Và rúc lên những hồi ghê rợn, vang ra những đại dương xa xôi nhất, những mảnh đất hoang sơ nhất, bí hiểm vùi mình trong khoảng không gian đầy nước, nắng và trời.

Y gặp nhà vua vào đúng giờ Thìn một ngày mùa đông, tuyết rơi như mê hồn trận. Đó là lần đầu tiên. Nhà vua là một người đàn ông nhỏ nhắn, nước da xanh nhớt của người thiếu nắng. Đôi môi thâm sì và run run. Có vẻ, nhà vua đã kiệt quệ vì quyền lực và đàn bà. Dáng vẻ cao quý của nhà vua không khỏa lấp được sự bất lực về thể chất. Đối diện với con người cầm trong tay vương quyền tuyệt đỉnh, y hiểu rõ thế nào là uy lực đế vương. Một khối khí lớn đè lên sức chịu đựng đã kinh qua bao sóng gió biển khơi của y. Y thấy lòng bàn tay mình ướt lớp nhớp, từng sợi tóc sau gáy bết lại. Là một kẻ phàm phu tục tử, y chưa bao giờ nghĩ rằng sẽ được diện kiến long nhan.

Tiết trời giữa đông ngày càng sa lầy trong tuyết và giá buốt. Sau chuyến viễn du vô định đến những vùng biển phía Nam thất bại, y lại trở về căn nhà tồi tàn trên một khu phố ổ chuột phía bắc đô thành, gần như không muốn tiếp tục ý định chinh phục biển khơi. Mặc dù những kho báu ở xa tít ngoài những làn nước xanh như ngọc thạch ấy quyến rũ y hơn là sự êm ấm của một gia đình phụ từ tử hiếu. Cha y, một nhà buôn hết thời, mặt mũi nhăn nhúm, luôn kể những câu chuyện cũ về những chuyến đi với giọng điệu cằn nhằn. Lạ kì, những câu chuyện ấy lại cuốn hút y đến mức y muốn xé tung bầu trời thái bình thịnh trị và bàn tay úp ngược của hoàng đế mà y đang phải sống dưới đó mỗi ngày. Những chuyến vượt con đường tơ lụa của ông già ngày trước, hình ảnh những con lạc đà hay những đụn cát trên sa mạc, những kho báu ứa tràn trên miền đất dữ, dù khắc kỉ, vẫn bền bỉ ca hát trong cái đầu nhỏ bé của y.

Có một câu chuyện kì lạ mà người cha đáng kính của y cứ kể đi kể lại mỗi khi ông ta lên cơn mất trí, lẩn thẩn ngồi trên chiếc đại trường kỉ. Câu chuyện về viên ngọc màu lục bảo. Truyền thuyết kể rằng, sau khi đã tạo ra con người, công việc của Nữ Oa xem như đã xong. Nhưng không ngờ, tiếp sau đó, một tai họa đã giáng xuống đầu con người. Ở trên thiên cung, thần Cộng Công làm phản, đem quân thiên ma đánh vào thiên giới. Thần Chúc Dung bèn đem quân ra chống cự, cuối cùng đã dẹp được loạn tặc. Cộng Công bị thua đau, không muốn trở về mà chẳng làm nên gì, hắn dùng đầu húc gãy cây trụ chống trời. Trụ trời bị gãy sụp, lập tức làm cho thiên địa hỗn độn. Ở mặt đất cũng bị tai họa, trên bầu trời xuất hiện lỗ đen lớn. Nhìn thấy cảnh nước sôi lửa bỏng, Nữ Oa thương tâm, không nỡ thấy con người lâm vào cảnh cực khổ, bà bèn quyết tâm vá lại bầu trời. Viên ngọc màu lục bảo là nước mắt của Nữ Oa khóc cho nhân gian, con cái của Người. Giọt nước mắt rơi xuống biển. Không ai tìm thấy nó nhưng chính màu của nó đã nhuộm nước biển thành xanh như vậy. Một màu lục bảo mê li để cho tất cả nhân gian phải say đắm. Bí ẩn và đắm chìm như tình yêu thương bao la, bất diệt của thần thánh.

Viên ngọc quyến rũ y.

Cuối cùng Y quyết định ra đi. Bất chấp sự ngăn cản của ông già tội nghiệp, luôn mồm nhắc đi nhắc lại chuyện thành thân, y vẫn nhất quyết nhảy lên con tàu gỗ giao phó mạng sống của mình cho Long Vương, Hà Bá...

Chuyện đó đã xảy ra được vài năm. Điều ân hận duy nhất của y là y vẫn trôi nổi ngoài biển, tìm kiếm vô vọng viên ngọc khi cha y trút hơi thở cuối cùng trên chiếc giường rách tơi tả, bên cạnh chỉ có người quản gia già nua. Ông già sắp chết trăn trối cho tên nghịch tử: đừng theo đuổi những cuộc hành hương không hướng về Mecca.

Y không hiểu.

Người đời không cần hiểu những điều người ta không yêu mến.

Y căm ghét những cuộc hành hương thần thánh vì tôn giáo mà cha và ông của y đã thực hiện. Y căm ghét tôn giáo cũng như căm ghét sự ngột ngạt của những định kiến trong cái vỏ ngụy tạo đầy những mưu mô chính trị của những kẻ cao sang, quyền quý. Ông già mộ đạo không thể hiểu nổi: Y cần biển khơi. Y không cần Mohamad chứng kiến cái chết vì Mecca của y. Thánh địa của y nằm ngoài biển.

Biển bao la. Tận tụy sóng, dào dạt, ước định. Phiêu du cánh chim trắng chao nghiêng. Thánh địa của Y có báu vật lấp lánh màu lục bảo. Thánh địa của Y có những cô gái da nâu, nhảy múa trên bãi cát triền miên trắng xóa cõi lòng y.

Y sinh ra là kẻ phụng sự đấng tiên tri vĩ đại. Điều đó chỉ là cục xương làm tắc nghẽn cổ họng non trẻ của y khi y còn bé con.

Giờ đây, y đã cải đạo.

Y thất bại trên con đường tìm báu vật, gần như vậy. Y bị đá ra khỏi những chiếc tàu cá chỉ vì lũ ngư dân ngu dốt đâu thể hiểu được trên đời có một viên ngọc tuyệt đẹp. Chúng chỉ cần có cá, cá và cá. Cá to, cá bé, cá mẹ, cá con mới chính là mục tiêu của cuộc đời chúng. Y không chịu nổi sự đần độn đến si dại của con người. Nó làm y phát mệt.

Sau vài lần cố gắng thuyết phục những thương thuyền lớn, y cũng được sự ủng hộ của vài người trong số họ. Họ cấp thuyền, lương thực và nước để y có thể tiếp tục cuộc tìm kiếm của mình. Một thời gian lênh đênh với sóng gió, sức y đã cạn, thuyền vỡ, lương thực hết, người chết. Trong cơn mơ, y thấy cha mình hiện lên dưới hình hài của một lão Long Vương, thân dưới là đuôi cá, thân trên là một người Hồi giáo, quấn khăn trắng, mặc Sari. Cha y cầm cây quyền trượng chỉ vào mặt y nói: “Đừng theo đuổi những cuộc hành hương không hướng về Mecca”. Giật mình tỉnh dậy, y thèm được nhìn thấy đất liền.

Y trở về, có ý định thành thân lập nghiệp. Mùa đông ám trong lòng nó những uất ức như chí khí của người quân tử bị vùi dưới váy đàn bà. Y mệt mỏi dần.

Lần này là thiên tử cho vời y đến để biết về kho báu.

Ý thiên tử là ý trời.

Hoàng thượng hiện ra trước mắt y chẳng khác gì một thứ tôn giáo cũ rích, uể oải và bạc nhược. Nhưng quyền lực từ vị vua này làm y choáng ngợp.

Dù gì, con người ta vẫn là xương là thịt.

Xương thịt nào cũng biết đau đớn và biết hèn hạ.

Hoàng Thượng có vẻ không muốn nói chuyện bâng quơ. Ngài trên dưới ba mươi tuổi, đôi mắt lờ đờ như con cá mắc lưới. Ngược lại với đôi mắt ấy, đấng chí tôn có bàn tay dẻo dai như thân hình của loài rắn, uyển chuyển đảo chiều theo hai viên mã não tròn ánh sắc lạnh. Ngài chậm rãi hỏi về những chuyến đi biển của y. Khi nghe, mắt ngài không sáng lên chút nào. Đôi khi, ngài lim dim như buồn ngủ. Tên thái giám đưa cho y một tấm da dê cũ, có những hình vẽ mờ mờ trôn ốc. Hắn nhìn y đầy hàm ý, sau đó kính cẩn lui ra. Y biết đó là một tấm bản đồ.

- Trẫm sẽ ban cho nhà ngươi những chiến thuyền, những tên thủy thủ vạm vỡ. Nhà ngươi có thể đem kho báu về cho trẫm không?

Nhà vua đã trao bản đồ kho báu cho y. Y bất biết hoàng đế từ đâu có nó. Với y, chỉ cần có một tia sáng về viên ngọc, thì dù có là ảo ảnh, y cũng bất chấp mà kiếm tìm.

Y thản nhiên gật đầu.

Chuyến đi bắt đầu vào một ngày cuối tháng Giêng. Mùa xuân gióng lên những hồi bải hoải, quẩn quanh tuyết tan buồn rầu. Y mặc áo tía lót bông. Trước mâm cỗ có con lợn sữa quay vàng ươm, há mồm ngậm vài thứ hoa hoét lằng nhằng được cắt tỉa từ cà rốt, củ cải. Mắt con lợn quay trợn ngược lên, trắng dã như cười cợt, cái miệng toét ra. Đám thủy thủ bịn rịn chia tay người nhà. Quyền lực của thiên tử không cho phép họ rơi nước mắt. Trước mặt là kho báu. Sau lưng là rượu đã rót xuống biển để hậu đãi Long Vương.

Đời người còn gì quý giá hơn là vươn đến đỉnh cao?! Y không bao giờ khóc vì bất kì một thứ gì khác ngoài thất bại. Với y, thất bại là đòn tra tấn dã man nhất, đáng sợ hơn cả nỗi sợ hãi vương quyền.

Biển hiện ra trước mắt y là một màu xanh, xanh mênh mông. Trong không khí tanh, nồng mùi muối, cá và mồ hôi, Y cảm giác từng thớ thịt của mình đang hồi sinh lại. Như cây đèn cạn dầu lâu ngày, trái tim của y lại rực lửa, soi sáng hết mọi giác quan đã rã rời bấy lâu.

Một hai tháng đã trôi qua từ khi đoàn thuyền tiến ra biển. Xa hơn, xa hơn nữa về phía chân trời, ánh sáng hoàng hôn rồi bình minh cứ dâng lên hạ xuống như hàng mi cong của mỹ nhân đang chớp chớp làm duyên. Y không cảm thấy mệt. Tạ ơn thánh Ala, vì có đôi khi gặp những hòn đảo có người sinh sống, được tiếp tế, đám thủy thủ chưa nghĩ đến chuyện xẻ thịt nhau ăn. Theo hải đồ, đoàn thuyền dần lần xuống vùng biển phía Nam. Chưa có ai chết, đó là dấu hiệu tốt cho một chuyến đi thành công.

Kho báu nằm đâu đó trên vùng biển này. Càng đi xa khỏi vùng bờ biển, nước càng sẫm màu. Trời đất xoay chuyển dữ dội, sáng nắng chiều bão giông. Những con cá có đôi mắt u tối, ác độc lúc nào cũng quẩn quanh thân tàu. Trên tàu thiếu nước ngọt dần và bắt đầu có người chết. Xác chết cũng cần nghi lễ, sau đó thì bị vất xuống biển. Lũ cá ăn thịt người bu lại, cái xác chẳng mấy chốc chỉ còn là bộ xương trắng, chìm dần. Nỗi hoảng sợ bao trùm họ. Đêm xuống, tiếng cá quẫy như tiếng âm hồn đồng vọng.

Y đã thấy cái chết nhiều lần. Y đủ tàn nhẫn để không xót xa trước số phận đáng thương của đồng loại. Tuy nhiên, đám thủy thủ đã kề gươm vào cổ y.

Trước cái chết của mình, y cũng run sợ.

Y buông tay...

Và... Thật kì diệu. Một hòn đảo hiện ra trước những con mắt ngỡ ngàng của tất cả.

Hòn đảo vàng ươm trong nắng phương nam, xanh ngút mắt một màu xanh hi vọng.

Đây chính xác là hòn đảo kho báu.

Ôi! Kho báu. Y muốn tìm nó để dâng lên hoàng đế, trả ơn cho những chiếc thuyền và những mạng người. Y chỉ muốn giữ lại duy nhất viên ngọc màu lục bảo. Y sẽ nuốt nó để cảm thấy mình đã đạt đến tuyệt đỉnh của khát vọng. Nuốt lấy màu lục bảo của đại dương. Y phì cười khi nghĩ đến một ngày, đại dương bao la chỉ có màu nước trắng dã, vô hồn.

Đoàn thuyền đổ bộ vào hòn đảo kì lạ. Trên đảo không hề có rắn rết, quái vật, thậm chí cả những chiếc lá có răng cưa. Ở đây dường như không có một chút nguy hiểm dù là nhỏ nhất.

Kho báu ở đâu?

Đám thủy thủ sục sạo trên đảo, nhưng đâu đâu cũng chỉ toàn cây cỏ, nước ngọt và quả chín. Bây giờ họ không cần những thứ đó, họ cần trân châu, đá quý, vàng bạc...

Y nằm dài trên bờ cát. Nắng xõa xuống y những tia nhìn mãnh liệt của mặt trời. Cỗ xe lửa lướt qua y. Hỏi có ai hạnh phúc khi nắm được giọt nước mắt của người khác? Có niềm vui nào được xây dựng trên đau khổ?

Y mê man trong ảo giác.

Kho báu nằm trong một hang động ẩm ướt, không sâu nhưng nhuốm một màu sắc ma mãnh rợn tóc gáy cả những kẻ bạo gan nhất. Y tiến sâu vào trong hang. Những chiếc đầu lâu, những bộ xương chồng chất lên nhau. Tiếng nước chảy nhỏ giọt từ nhũ đá trên cao xuống như tiếng đếm ngược để đi vào cổng địa ngục.

Kho báu hiện ra rực rỡ. Màu vàng chói đầy u tối như chất chứa tất cả sự gian trá độc ác của nhân gian nằm la liệt nơi phía cuối hang le lói sắc lạnh của nước và đá. Trong bóng tối, y nhìn thấy toàn một màu vàng. Lũ người đi theo y, chúng réo lên vui mừng, chúng lao vào kho báu. Y muốn tìm viên ngọc, nó ở đâu?

Y tìm mãi tìm mãi. Tìm đến khi mắt y nhắm lại cũng chỉ có màu vàng thì y cảm thấy kiệt sức.

Viên ngọc ở đâu?

Lũ người thu gọn số vàng, chuẩn bị lên tàu trở về. Những chiếc thuyền oằn mình vì chở vàng, không thể nhổ neo nổi. Một số người được cắt cử lấy lương thực để trở về. Một tên râu xồm cầm gươm nói:

- Thỏ khôn chết thì chém chó săn?

- Đây là vàng của hoàng đế.

Một tên lớn tuổi đáp lại với vẻ trịch thượng vốn có ở những kẻ sĩ ngớ ngẩn. Trung quân ái quốc, điệu bộ đó làm ngứa mắt bọn có máu đồ tể. Tên râu xồm cười khẩy:

- Hoàng đế chỉ là thứ vinh quang giả dối. Vàng không phải của riêng hoàng đế. Thiên hạ là của mọi người.

- Các ngươi định làm phản?

- Ta chưa bao giờ phản bội bản thân mình.

Những lưỡi gươm vung lên. Ánh sáng của gươm loang loáng. Vệt máu loang lổ mặt người.

Y cào chỗ đất trong lòng hang. Cảm giác hai bàn tay mình tứa máu.

Chẳng lẽ viên ngọc là lừa dối? Ôi chao! Tại sao lại như vậy?

Y lững thững như người mất hồn đi ra phía bờ biển. Biển không có bờ bên kia. Trước ánh hoàng hôn rực lửa, những xác người nằm la liệt trên cát. Không một người nào còn sống. Lũ quạ bay đến kêu lên những tiếng kêu ai oán. Nước biển ngả sang màu đỏ. Màu đỏ loang hết cả vùng biển rộng. Mùi tanh khé cảm giác.

Ngoài mép nước, những con tàu chở đầy vàng đứng chênh chao. Sóng đỏ ối xoàm xoạp dưới thân của chúng.

Nếu ta không nuốt được viên ngọc vào lòng. Hãy để cho viên ngọc nuốt lấy ta. Y lẩm bẩm như người điên và cố gắng bơi ra khỏi đám nước màu máu đến ngoài khoảng nước xanh màu lục bảo.

Lúc này, Y mới hiểu rằng: nước mắt thần linh không giống như nước mắt con người.

P.P
(273/11-11)

Đánh giá của bạn về bài viết:

0 đã tặng

Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode

Bình luận (0)

Tin nổi bật

Tập vồng vông tay không tay có...

Xem thêm

Những bước chân bên ngoài cái khe hở

HOÀNG TRỌNG ĐỊNHPhòng giam chật chội, tối tăm... Gần trần có một lỗ thông hơi. Bên ngoài lỗ thông hơi là bức tường tôn xám xỉn. Khe hở dài chừng 10 mét, rộng chừng 3 tấc, nằm song song và gần sát với mặt đường bên ngoài. Đứng trong phòng giam, từ lỗ thông hơi nhìn qua khe hở của bức tường, chỉ có thể thấy những bước chân người đi.
Vị mặn nước mắt

NGUYỄN TRƯỜNGThấy tôi ngồi chăm chú đọc thư, miệng cứ tủm tỉm cười, vợ tôi mới giả giọng, hỏi đùa:- Có việc chi thích thú mà cười một chắc rứa?- Có chuyện vui bất ngờ đấy em ạ! - Tôi vừa trả lời vừa kéo tay vợ ngồi xuống, rồi đọc lại một mạch toàn văn bốn trang thư của ba tôi từ Huế mới gửi vào.
Kẻ hèn nhát

VIỆT HÙNGGa H. một đêm mưa phùn ảm đạm.Khách chờ tàu nằm la liệt dọc các hành lang.Tôi bước vào phòng đợi, trong tâm trạng không vui mà cũng chẳng buồn. Tìm một chỗ ngồi bất kỳ…
Giặc I-Meo

TRẦN KIÊM ĐOÀN Ngôi nhà một thời là tổ ấm trên đồi bỗng trở thành rộng gấp đôi, gấp ba và vắng vẻ như một tòa lâu đài cổ từ khi Bé Út dọn ra khỏi nhà để lên miền Bắc học. Đứa con 18 tuổi trên đất Mỹ nầy rời nhà đi học xa thường có nghĩa là đang bước vào đời, ra khỏi vòng tay cha mẹ, thật khó lòng về lại. Những bước tiếp nối là học ra trường, kiếm việc làm, chọn nhiệm sở như cánh buồm đưa tuổi trẻ ra khơi. Bất cứ nơi nào có thể an cư lạc nghiệp trên 50 tiểu bang sẽ là nơi đất lành chim đậu. Tuổi thành niên tiêu biểu của văn hóa Âu Mỹ là tự lập, gắn liền với vai trò chuyên môn và xã hội chứ không phải quanh quẩn với đời sống gia đình.
Duỗi thẳng chân ở thiên đường

ĐỖ PHẤNĐêm rất khuya dưới chân núi H. Khó khăn lắm chúng tôi mới tìm được một con đò bằng tôn móp méo xác xơ. Chẳng hiểu ban ngày trông nó thế nào. Có lẽ đây là chiếc đò bị cấm lưu hành? Không thể có mặt ở bến vào ban ngày. Cũng là cấm làm phép. Dòng suối không có chỗ nào đủ sâu để có thể chết đuối.
Người đi xe máy một chân

ĐỖ KIM CUÔNGBây giờ bạn bè ít được gặp anh lang lang trên phố. Thảng hoặc dăm bữa nửa tháng, có khi hơn mới tóm được anh. Ấy là khi anh phải ra khỏi nhà đi nạp bài cho những tờ báo mà anh thường cộng tác, hoặc đi nhận nhuận bút một vài bài thơ lẻ in trên báo.
Ba ngày ở thị trấn Cù Cưa

VŨ NAM TRỰC Truyện ngắn
Ánh mắt

TRẦM NGUYÊN Ý ANHÔng Nhâm bước chầm chậm theo con đường tráng xi-măng ngoằn ngoèo trong con hẻm nhỏ. Căn nhà ông ở cuối xóm, một trệt, một lầu... mới tinh. Cánh cửa sắt đóng im ỉm. Ông ngồi bệt xuống nền xi-măng vì chân ông đã mỏi. Lẽ ra, khi mấy đứa con ông chưa bàn nhau cất lại căn nhà, ông đã có thể đẩy cánh cửa rào bằng tre và đàng hoàng bước vào nhà mình.
Cái quạt kè

XUÂN CHUẨNĐể rồi tôi kể cho ông nghe về lai lịch cái quạt, để ông ông khỏi coi tôi là Thằng Bờm có cái quạt mo. Cái thời quạt điện quạt đá, máy lạnh mà cứ bo bo cái quạt kè, thỉnh thoảng lại đạp phành phạch như mẹ hàng cá thách lên giữa chợ. Cũng chẳng có gì li kỳ, hay mùi mẫn rơi lệ, chỉ là chuyện đời tầm phào.Hai ông trải chiếu ngồi giữa sân, nhâm nhi chén trà, ông Thân nói với đại tá Tiến về hưu như vậy khi đại tá ngỏ ý thích cái quạt kè của ông.
Thôi em về đi

TRẦN THỊ TRƯỜNG Bim chào đời vào lúc kém 19 phút. Trăng hạ tuần phun nhẹ màu đục của sữa vào bầu trời. Hôm sau trời lất phất mưa. Bố nói với bà ngoại trước khi đi làm: "Nếu không thấy con về thì bà giúp con cùng nhà con nuôi cháu". Câu nói ám ảnh làm trí tưởng tượng của bà ngoại nhiều lần thắt lại. Sau này nhiều khi bà ngoại sợ cả cái bóng của mình.
Quyền không được giỏi

NAM TRUNG Ông Hãnh cứ đi tới đi lui trong phòng khách nhà ông, vừa đi vừa quạu cọ lẩm bẩm: thằng Hùng nó nói vậy là nó có ý coi thường mình, nó dám trứng khôn hơn vịt. Rồi mày sẽ biết tay ông. Ông sẽ cho mày còn lâu mới được vào Đảng, ông sẽ bác tất cả những đề xuất về mày...
Kỳ lạ ông tôi

HOÀNG THÁI SƠNKhi tôi lớn lên thì nội tôi đã mất từ lâu nhưng thỉnh thoảng dân làng vẫn nhắc đến người với niềm cảm mến về những chuyện không ít ly kỳ. Ông tôi rất khoẻ, người tròn vo, đen như sừng, tục danh Cu Trắt - phương ngữ vùng quê tôi nghĩa là nhỏ và rắn chắc. Ông ham mê võ thuật, thạo côn quyền, thuở trai thường đóng vai ông địa trong đám múa lân. Đám múa năm nào hễ thiếu ông là coi như nhạt trò, dân làng chẳng ai buồn xem. Người ta đồn ông tôi tài ba lỗi lạc, như có thể đi trên lửa, nhảy qua nóc nhà, còn những thứ chui vào hậu cung đình làng mà không cần dở ngói là xoàng... Kho chuyện về ông ngày càng dày do mồm miệng dân gian thêu dệt thêm, tuy nhiên trong đó nhiều chuyện là có thật.
Bức tranh vẽ dở

PHAN XUÂN HẬUTôi trở về quê sau mười năm xa cách. Quê tôi nằm cuối con sông Vẹn, con sông này là nhánh của sông Dinh, bắt nguồn từ dãy núi Gám, chảy qua bến Dền. Nơi đây xưa kia là kinh đô của vua Dền. Vua Dền tụ tập lực lượng chống lại nhà Trần khi đó đang trấn áp nhà Lý. Vua Dền là hậu duệ của Lý Thái Tổ, ông không chịu sự chuyên quyền của vua tôi Trần Thủ Độ bèn lập căn cứ ở miền Tây Yên Thành, tức quê tôi, và Dền là kinh thành của ông, dân quen gọi ông là vua Dền.
Duyên nợ trăm năm

NGUYỄN VĂN VINHTết Mậu Thân năm ấy tôi tròn mười sáu tuổi. Soi gương, tôi thấy y xì một con bé tóc lơ xơ hoe nắng, xấu tệ.
Lâm thâm nước mắt ngày vui

CHÂU DIÊNĐơn vị của tôi đi bộ từ một tỉnh miền Trung, lên qua Mường Phăng thì Điện Biên đã giải phóng. Sau một tháng đi bộ nhưng gần như chạy bộ, chúng tôi được phép nghỉ lại hai ngày ở một bản, hồi đó bản này nằm khá sâu trong rừng, nhưng nay thì nó đã ở bên một nhánh đường mới làm dẫn ra phố huyện Tuần Giáo để nối vào con đường số 6 chạy tuốt lên Điện Biên Phủ.
Chuyện ở làng Hạ

NGUYỄN TRƯỜNGLàng Hạ nằm phía hạ nguồn sông La Ngà. Đất chật. Người đông. Đói nghèo thành nếp. Hồi hai bên đánh nhau, nơi đây là vùng địch hậu. Giải phóng hơn chục năm mà làng Hạ đói nghèo vẫn hoàn nghèo đói. Không ít người bỏ làng đi xa chẳng thèm ngoái cổ nhìn lại. Vậy mà hơn mười năm lại đây, nhờ vực dậy cái nghề tơ tằm truyền thống vốn có từ xưa, làng Hạ đang trở thành một làng nghề giàu có nhất nhì trong vùng. Nhà cũ lỗi thời phá đi xây mới. Đường làng bùn lầy được thay bê-tông. Trường tiểu học tranh tre nứa lá hồi nào nay lên hai tầng. Điện lưới dọc ngang khắp làng đã đẩy năng suất ươm tơ kéo sợi lên cao chưa từng thấy. Chất lượng tơ tằm đạt chuẩn xuất khẩu. Hàng bán chạy hơn cả tôm tươi. Thu nhập người dân ngày một cao.
Đêm của bướm

LÊ TRÂMNgồi với tôi và Kh là một đôi nam nữ còn khá trẻ. Chàng thanh niên, theo lời gã, vừa mới về từ Thái Lan sau khi trúng một hợp đồng béo bở. Gã là đại diện của một công ty xuất nhập khẩu nổi tiếng ở bên ấy.
Bảng chữ cái

NGÔ TỰ LẬPCó lẽ tôi đã ngủ rất lâu trước khi bị lay dậy một cách dữ dội. Tôi cố nằm thêm, mặc dù đó không phải là thói quen của một người lính cũ. Thường thì tôi bật dậy ngay. Trước khi tôi vào lính, cha tôi, một đại tá từng trải ba cuộc chiến tranh, chỉ dặn mỗi một câu: “Hãy chồm dậy ngay tiếng còi báo động đầu tiên!”. Lời dạy của ông tôi làm theo trong suốt thời gian tại ngũ và cả khi giải ngũ. Nhưng có những lúc ta không làm chủ được mình. Tôi thấy mình đau ê ẩm và phải một lúc khá lâu sau tôi mới chậm chạp mở mắt.
Ma chim

PHẠM THỊ CÚCTừ những ngày thơ bé còn cắp sách đến trường cho đến khi đã bước vào đời, con cái đã khôn lớn và trưởng thành, trong ký ức của tôi vẫn luôn lưu giữ những hình ảnh sinh động và kỳ diệu của hàng ngàn con cò trắng rợp cả cánh đồng bát ngát, những cánh rừng và vườn cây trĩu nặng vô vàn chim chóc, hình ảnh chim cò thân thiết đậu cả trên vai người, trên đầu người, quẩn dưới chân người... là chuyện của Vùng Đồng tháp Mười qua những trang viết hấp dẫn của các nhà văn Sơn Nam và Đoàn Giỏi.
Bão cát

MAI NINHTrong khoảng giữa buổi chiều thăm viếng cơ sở và dạ tiệc, tôi chạy về nhà thay quần áo. Dưới vòi nước ấm, tôi nao nao xúc động nhớ lại từng khuôn mặt bạn bè. Ngoài một hai người thỉnh thoảng gặp nhau nhờ ở lại nơi này sau khi tốt nghiệp, còn hầu hết thì sau một phần tư thế kỷ đã qua đi, bây giờ mới tái ngộ. Làm sao không ngẩn người trước những tên bạn ngày xưa mặt mũi căng hồng tí tửng nhố nhăng, giờ đây làn da gấp nếp, râu ria đạo mạo, ra dáng sếp lớn sếp nhỏ cả rồi. Và dấu chân chim của thời gian càng rõ rệt hơn nữa, nơi những cô đầm bạn gái của tôi.