2 đầu sách Thú lang thang người Hà Nội và Thú ăn chơi người Hà Nội (2 tập) của nhà văn Băng Sơn vừa được Huy Hoàng Bookstore tái bản và ra mắt độc giả. Nhà nghiên cứu Nguyễn Ngọc Tiến cho rằng, đọc lại những cuốn sách này có thể nhận thấy tình yêu rất lớn Băng Sơn dành cho Hà Nội.
Bìa 3 cuốn sách mới tái bản của cố nhà văn Băng Sơn
Nắm bắt những gì tinh túy nhất
“Đề tài về Hà Nội viết mãi cũng không hết. Tính từ khi có những cuốn sách viết về Hà Nội cho đến ngày nay thì có lẽ đã là một khối lượng khổng lồ. Trong tương lai vẫn sẽ còn nhiều người viết về Hà Nội, bởi lẽ trải qua quá trình bị bồi lấp, gạt bỏ những lớp phù sa, thì Hà Nội vẫn còn lấp lánh nét văn hóa… Tuy nhiên, sức sống của tản văn Băng Sơn vẫn còn, do người ta thấy được cái nhân, cái tâm trong đó. Có những cái rất nhỏ mà chỉ những người lọ mọ, yêu thích mới khám phá ra”. Nhà nghiên cứu Nguyễn Ngọc Tiến |
Nhà văn Băng Sơn (1932 - 2010) có sở trường viết tùy bút. Ông từng là một trong 5 cây bút viết khỏe nhất (ngũ hổ) của làng viết văn, viết báo Hà Nội. Ông đã đi khắp đất nước nhưng chỉ thích sống ở Hà Nội. Mặc dù không sinh ra tại Hà Nội nhưng ông đã sống và gắn bó với mảnh đất này gần như suốt cuộc đời mình. Con trai cố nhà văn Băng Sơn, nhà báo Trần Phương Quang nhớ lại: “Hình ảnh đặc trưng nhất của cha tôi là mái tóc dài và chiếc xe đạp. Có lẽ vì ngày ngày nhẩn nha đạp xe nên từng ngõ ngách, từng gốc cây ông đều thuộc và nắm bắt được những gì tinh túy nhất. Tất cả ông dành hết cho Hà Nội, thu nạp chất liệu vào mình để rồi lúc nào đó đưa lại vào các trang văn”.
Qua các trang sách, người đọc cảm nhận được tình yêu rất lớn ông dành cho Hà Nội, không phải do ông viết về cái gì đó to tát hay ghê gớm mà từ những điều dung dị, đời thường. Đó là thú chơi, thú ăn tinh tế của người Hà Nội hay những người bạn tâm giao, những con phố, cây xanh ở Hồ Gươm... Nghiên cứu sâu văn hóa ẩm thực người Hà Nội, Băng Sơn viết nhiều bài giá trị về cách ăn mang tính văn hóa cao độ trên đất kinh kỳ này, từ Ăn gì ngày Tết?, Quà Hà Nội và người Hà Nội ăn quà, Phở, Bún chả, Bún thang, Chả cá… đến Canh sấu mùa hè, Mắm đồng, Rau húng Láng, Gia vị… Ông cũng thích thú khi lang thang qua những con phố Hà Nội, mơ màng ngắm những đám mây bay và đắm say trong mùi hoa sữa.
Không chỉ dừng ở tả lại cảm xúc của cá nhân đối với nơi nhà văn đi qua, món ăn ông thưởng thức, mà mỗi trang sách còn là nhân cách, và những cảm nhận thú vị của ông về Hà Nội. Chính điều này làm nên sự khác biệt của Băng Sơn so với những nhà văn khác viết về Hà Nội như: Tô Hoài, Vũ Bằng, Thạch Lam hay gần đây là Đỗ Phấn, Nguyễn Việt Hà... “Văn của Băng Sơn không giống ai. Ông viết nhẹ nhàng, bắt đầu từ những điều nhỏ nhặt, chân thành và rất thực. Giọng điệu nhẹ nhõm, ngôn ngữ ông sử dụng bình dị và rất đời thường. Thi thoảng ông cũng làm chữ, cũng véo von, nhưng đó chỉ coi như là những nét chấm phá” - nhà nghiên cứu Nguyễn Ngọc Tiến nhận xét.
Lưu giữ ký ức
Là người có nhiều nghiên cứu về Hà Nội, nhà báo, nhà văn Nguyễn Ngọc Tiến cho rằng, những trào lưu của giới trẻ đô thị ngày nay còn “thua xa các cụ” ngày xưa. Ví dụ, có một thời, 6 sàn nhảy dọc con phố Khâm Thiên luôn chật kín quý ông comple bảnh bao, cùng các quý cô diện áo dài, váy đầm lộng lẫy với mái tóc rẽ ngôi lệch được cho là nổi loạn thời bấy giờ. Muốn hình thành các thú chơi thì điều đầu tiên phải có tiền, nhưng có tiền cũng phải là người chịu chơi, biết chơi. Do đó thú ăn chơi của các cụ xưa rất đặc sắc và giàu văn hóa. Ví dụ, người Hà Nội thường gọi các món phở, bánh cuốn... là quà sáng. Quà là thứ ăn chơi, ăn vui, khi nâng tầm lên ở mức thưởng thức thì sẽ trở thành văn hóa ẩm thực, chứ không phải là ăn để no.
Thú ăn chơi của người Hà Nội hiện nay dù còn phảng phất nét xưa nhưng đã có sự thay đổi, biến thiên theo thời gian. Chẳng hạn như trong cuốn Thú ăn chơi của người Hà Nội, nhà văn Băng Sơn có nhắc đến món xôi lúa, nay ít người bán và thay thế bằng món xôi chả, xôi thịt trên phố Nguyễn Hữu Huân; món bún chả hiện cũng không còn miếng mỡ chó “thì mất ngon” nữa. Hay phở bò trước kia có vị ngọt của xương bò, màu nước trong nhờ sá sùng, và thơm lựng của hương quế, hồi... thì nay có dăm bảy loại phở khác nhau...
Cùng với sự phát triển, người Hà Nội hiện đại sản sinh ra nhiều cái mới, thú chơi, ẩm thực biến hóa theo gu của thời đại. Nhà báo Trần Phương Quang, con trai cố nhà văn Băng Sơn cho rằng, không thể so sánh và nói thời nào hơn, bởi văn hóa không thể đặt lên bàn cân mà sẽ tùy theo cách đánh giá, cảm nhận của mỗi con người, mỗi thời đại. Tuy nhiên, những cuốn sách về cuộc sống người Hà Nội xưa sẽ giúp thế hệ hôm nay hiểu hơn về văn hóa đất kinh kỳ, hoài niệm về một miền ký ức. Và ký ức sẽ giúp ta sống tốt hơn cho ngày hôm nay.
Theo Minh Vân - ĐBND
1. Đời người trăm năm như nhau, nhà văn Tây hay ta gì gì ông Trời cũng chẳng ưu ái thêm ngày nào, vậy mà bên trời ấy thế hệ này đến thế hệ khác nảy nòi bao nhiêu tiểu thuyết gia lớn. Còn ta thì không. Tại sao?
Phan nhân 1972 ( Hồi ức K15 trường Chuyên Phan Bội Châu Nghệ Tĩnh - NXB Hội Nhà văn, tháng 7/2019 ) có lẽ là một trong những cuốn sách thú vị nhất về tuổi học trò mà tôi từng đọc.
Ngày 6-7, tại Hà Nội, buổi giao lưu ra mắt bút ký chính luận “Một thời Đông Bắc” của tác giả Vũ Mão và ký sự tiểu thuyết “Mãi mãi một thời Thiếu sinh quân” của nhà văn Ma Văn Kháng do NXB Kim Đồng tổ chức đã thu hút sự tham gia của đông đảo các nhà văn, nhà phê bình văn học, các cựu học viên trường Thiếu sinh quân Việt Nam.
Ra mắt tập thơ đầu tay năm 2003, đến nay, nhà văn Nguyễn Văn Học đã xuất bản 15 tác phẩm bao gồm tiểu thuyết, truyện ngắn và thơ.
Văn học Nhật Bản đang để lại dấu ấn sâu đậm và mạnh mẽ cả về số lượng lẫn chất lượng. Bên cạnh dòng văn học kinh điển gắn liền với những tác giả có ảnh hưởng trên thế giới, thị trường xuất bản trong nước còn chứng kiến cuộc “đổ bộ” của những tác giả đương đại với số lượng tác phẩm không hề nhỏ.
Tôi vẫn luôn nghĩ rằng, đối với người nghệ sĩ, cô đơn tự xác lập hay cô đơn do ngoại cảnh, đó đều là những đặc ân. Bởi nhờ có cô đơn làm chất xúc tác, cảm thức sáng tạo mới bùng vỡ nơi người nghệ sĩ...” - Nhà văn Đỗ Chu cũng từng bảo: “Nghệ sĩ cô đơn được càng tốt!”.
Từ ba nguồn tư liệu chính sử, dã sử và dân gian, các nhà văn đã có cơ hội bung trổ trí tưởng tượng và khả năng hư cấu để cho ra đời những áng văn chương sinh động, hấp dẫn viết về lịch sử. Hai tiểu thuyết lịch sử mới ra mắt công chúng là “Từ Dụ Thái hậu” của Trần Thùy Mai và “Thiên địa phong trần” của Hà Thủy Nguyên.
Nhân kỉ niệm 62 năm thành lập (17/6/1957 – 17/6/2019), Nhà xuất bản Kim Đồng ra mắt ấn bản mới tập truyện Dưới chân Cầu Mây của nhà văn Nguyên Hồng. Tập truyện gồm ba truyện đặc sắc dành cho thiếu nhi: Đôi chim tan lạc, Dưới chân Cầu Mây vàCháu gái người mãi võ họ Hoa.
NXB Hà Nội và Thư viện Hà Nội tổ chức lễ ra mắt cuốn sách “Thời cuộc và Văn hóa” của nhà báo Hồ Quang Lợi, Phó Chủ tịch Thường trực Hội nhà báo Việt Nam
Nhà thơ Hữu Thỉnh đánh giá Huy Cận là người đem tâm nguyện “làm bục nhảy đưa sự sống lên cao”. Nhiều nhà thơ, nhà nghiên cứu có dịp quần tụ nhớ về hồn thơ Huy Cận dịp 100 năm ngày sinh của ông.
“Ba năm tồn tại. Thời gian không dài. Nhưng kỷ niệm một thời niên thiếu tươi đẹp hào hùng trong gian khổ làm sao có thể quên!”. Sau hơn 70 năm, khi những mảnh ký ức bắt đầu mờ nhòa, nhà văn Ma Văn Kháng đã “gạn lấy chút sức lực còn lại”, “rờ rẫm nhớ lại những gì đã trải qua”, để tái hiện chân dung thế hệ “măng non cách mạng” giai đoạn kháng chiến chống thực dân Pháp.
Nhà văn Trần Thùy Mai vừa ra mắt bộ tiểu thuyết lịch sử “Từ Dụ thái hậu” sau một thời gian dài im tiếng. Điều thú vị, cuốn sách đề cập đến lịch sử nhưng được tác giả viết bằng văn phong thuần Việt, với ngôn ngữ nhuần nhị để thu hút độc giả trẻ.
Có thể nói, tiểu thuyết gia hiện đại đầu tiên của văn học Việt Nam chính là nhà văn Hồ Biểu Chánh. Với kho tàng đồ sộ 64 cuốn tiểu thuyết, ông được mệnh danh là “người kể chuyện đời” đầy lôi cuốn và có cá tính.
Giữ một vị trí khiêm tốn trong đời sống văn chương, nhưng thể loại phi hư cấu thời gian qua vẫn đều đặn đến với độc giả. Thậm chí, nhiều tác phẩm tạo được tiếng vang lớn, được in hàng chục ngàn bản. Chỉ có điều, trong những bảng vàng văn chương trong nước, hiếm khi những tác phẩm thuộc thể loại phi hư cấu được xướng tên.
Nhân dịp kỷ niệm 65 năm chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954 – 7/5/2019), NXB Kim Đồng vừa cho ra mắt tập thơ “Điện Biên chiến thắng, Điện Biên thơ” của Đại tá, nhà thơ Ngô Vĩnh Bình tuyển chọn và giới thiệu.
Sau 65 năm, những kinh nghiệm lịch sử, bài học quý giá từ chiến thắng Điện Biên Phủ vẫn được học giả trong và ngoài nước quan tâm nghiên cứu. Không chỉ là góc nhìn riêng của mỗi bên, việc hợp tác để khai thác khối tư liệu, tài liệu lưu trữ - di sản chung của hai dân tộc Pháp - Việt nhằm có thêm sự đối chứng, từ đó làm rõ hơn lịch sử.
“ĐIỆN BIÊN PHỦ: 13/3-07/5/1954” là cuốn sách chuyên khảo của Tiến sĩ, Đại úy người Pháp Ivan Cadeau. Cuốn sách cung cấp các tài liệu lưu trữ của Pháp về sự kiện Điện Biên Phủ và chiến tranh tại Đông Dương, trong đó có nhiều tài liệu chưa từng công bố tại Việt Nam.
Ngày 30/4/1975 mãi là một ký ức tồn tại sâu thẳm trong tâm trí của những người đã trực tiếp chứng kiến. Đặc biệt là nhà báo, nhà văn Trần Mai Hạnh, người đã dành gần như cả cuộc đời cầm bút của mình để văn bản hóa lại những ký ức lịch sử về cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước một thời của dân tộc Việt Nam.
Với sự nhân từ, đức độ, Từ Dụ thái hậu được dân gian lưu truyền là người phụ nữ quyền lực có sức ảnh hưởng to lớn dưới triều nhà Nguyễn. Từ cảm hứng ấy, nhà văn xứ Huế Trần Thùy Mai đã viết Từ Dụ thái hậu - một trường thiên tiểu thuyết gồm 69 chương, có thể xem là tiểu thuyết lịch sử dạng “cung đấu” hiếm hoi của văn học đương đại.
Sáng ngày 22/4/2019, tại thành phố Hồ Chí Minh, Khoa Văn học, Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh đã tiến hành buổi toạ đàm khoa học, giới thiệu công trình Nghiên cứu, lí luận, phê bình văn học ở Nam Bộ thời kì 1865-1954.