Bản hùng ca về non sông đất Việt

16:16 03/07/2020

Người ta bàn nhiều về trường ca với phẩm tính trường hơi, trường sức, cảm hứng hùng tráng gắn với các sự kiện trọng đại của cộng đồng, quốc gia dân tộc. Nếu từ góc độ ấy, đặt vào lịch sử Việt Nam, có cảm giác rằng, đây là nguồn mạch sẽ sản sinh những trường ca bất hủ.

Từ các sử thi dân gian đến các trường ca hiện đại, dù biểu hiện dưới hình thức chủ đề nào, cảm hứng về các giá trị vĩnh hằng, bất diệt của con người, lịch sử, quốc gia, dân tộc vẫn là nguồn năng lượng chủ đạo duy trì sức hấp dẫn và đặc trưng của thể loại trường ca. Tuy nhiên, đó vẫn là những luận đề có tính lý thuyết, mô hình. Độc giả sẽ thấy được thuyết phục hơn khi tiếp cận với các trường ca cụ thể. Trong ý niệm đó, tôi nghĩ rằng, trường ca “Lê Lợi mài gươm” (NXB Hội Nhà văn, 2020) của Nguyễn Minh Khiêm xứng đáng là một tác phẩm đáng đọc.

Thơ - trường ca, truyện ngắn, tản văn với nhiều người là những thể loại đòi hỏi được đọc một mạch, một lần (khác với tiểu thuyết có thể đọc dứt quãng). Tuy nhiên, có thực tế là, nhiều trường ca đã đưa độc giả vào tình thế phải đọc ngắt quãng, phần do nó là thể loại trữ tình dài hơi, hợp tấu nhiều bè, với nhiều chương khúc, nhưng còn có nguyên do là sự thiếu vắng sức lôi cuốn liên tục của mạch cảm xúc. Trường ca “Lê Lợi mài gươm” quả thực đã khắc phục được tình trạng ấy khi độc giả bị tác phẩm cuốn đi trong mạch suy tư, cảm xúc hào sảng, vang âm từ ngọn nguồn thiêng liêng, hùng tráng của lịch sử dân tộc. Được cấu trúc tựa như một bản giao hưởng với năm chương: Sấm động rừng Lam, Lê Lợi mài gươm, Bên bếp lửa nhà sàn, Bàn thề Lũng Nhai, Cờ nghĩa, trường ca dẫn người đọc đi từ đau thương, căm giận trước tội ác của giặc xâm lăng đến nung nấu, ấp ủ và bừng cháy ý chí tự tôn, tự cường dân tộc, quyết tâm giành lại giang sơn Đại Việt. Những quãng nhịp trầm - lắng - day dứt đau khổ chuyển lan sang suy tư - nung nấu khắc khoải (của người chủ soái) rồi bùng lên mạnh - gấp - hào hùng - âm vang, đã kết dệt nên âm hưởng sử thi của tác phẩm. Rất ít câu - từ bị non lép là một ưu điểm của trường ca “Lê Lợi mài gươm”. Tính thống nhất, liền mạch, duy trì bởi một cảm xúc tròn đầy, mạnh mẽ và kiêu hãnh đã làm nên năng lượng của mỗi câu thơ, mỗi chương đoạn và toàn bộ tác phẩm.

“Lê Lợi mài gươm” khởi phát từ ngọn nguồn thiêng liêng, hào hùng của dân tộc, đánh thức những suy tư - cảm xúc ở hiện tại nối kết vào lịch sử. Giá trị tư tưởng, giá trị nghệ thuật mà “Lê Lợi mài gươm” mang đến sẽ là yếu tố quan trọng và thuyết phục đưa tác phẩm này vào danh sách những trường ca chất lượng không chỉ của năm 2020.

 
Theo Lê Phong - Thời Nay
 
 
Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Nam Lê là nhà văn người Úc gốc Việt. Tập truyện ngắn mang tên The boat (Con thuyền) của anh do Thiên Nga và Thuần Thục dịch, Nxb Hội Nhà văn ấn hành năm 2011 đã nhận được nhiều giải thưởng danh giá. Qua việc diễn giải một số khía cạnh thi pháp của tập truyện ngắn Con thuyền, bài viết mong muốn phần nào lan toả những vẻ đẹp của văn chương Nam Lê đến bạn đọc trong nước.

  • Nhà xuất bản Kim Đồng vừa ra mắt hai tập tản văn mới trong bộ “Viết cho những điều bé nhỏ” chào đón Tết Nguyên Đán Kỷ Hợi 2019: “Tết xưa thơ bé” của tác giả Hương Thị và “Nhớ ơi là Tết” của tác giả Thái Hương Liên.

  • Cho dù được biểu đạt bằng thể loại gì, từ tản văn, truyện ngắn hay du khảo, thì người đọc vẫn nhận ra ở Nguyễn Trương Quý một tấm lòng thiết tha với Hà Nội. Anh vừa ra mắt cuốn sách thứ 8, du khảo Một thời Hà Nội hát (NXB Trẻ ấn hành), cũng nằm trong mạch nguồn đó.

  • Chân dung Xuân Quỳnh, Phan Thị Thanh Nhàn, Lê Minh Khuê... được khắc họa trên trang viết trong trẻo của nhà thơ.

  • Sách của tác giả Nhật là bản hòa tấu giàu cung bậc cảm xúc, khắc họa tình người, tình yêu âm nhạc trước cuộc sống khốc liệt.

  • 65 tác phẩm xuất sắc được trao tặng Giải thưởng Văn học nghệ thuật năm 2018 của Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam tại Hội nghị tổng kết, trao Giải thưởng Văn học nghệ thuật năm 2018 và triển khai nhiệm vụ năm 2019 diễn ra ngày 9/1 ở Hà Nội.

  • Chúng ta đi tìm trong thơ tiếng nói của chính mình. Chúng ta nói trong những ước thúc chặt chẽ của ngôn ngữ và âm nhạc. Chúng ta nói chúng một cách tự do.

  • Cuốn sách “Vào mùa trăng” tập hợp 50 bài thơ tình được sáng tác trải dài theo năm tháng của giáo sư-nhà giáo nhân dân Hà Minh Đức - một trong những tên tuổi hàng đầu trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn ở Việt Nam.

  • Theo thông tin từ Hội Nhà văn TP Hồ Chí Minh, nhà văn Trần Kim Trắc đã qua đời vào ngày 17-11-2018 tại nhà riêng trên đường Cống Lở, phường 15, quận Tân Bình. Tuy nhiên, vì lý do riêng nên gia đình không phát tang; vậy nên công chúng mới được thông báo cách đây hai ngày.

  • Tác giả Đông Mai kể về tuổi thơ thiếu vắng cha mẹ, đời sống nhọc nhằn trong cuốn "Xuân Quỳnh - một nửa cuộc đời tôi".

  • Bên cạnh dòng văn học thị trường ăn khách, không ít tác giả trẻ thế hệ 9X đang chọn dấn thân vào mảng đề tài vừa nghe đã khiến người đọc ngần ngại: chiến tranh!

  • 2018 có lẽ là một năm “gặt hái” của văn nghệ Việt Nam trên trường quốc tế. Từ các cuộc thi nhan sắc, đến văn chương công chúng đều chứng kiến những giải thưởng gọi tên Việt Nam. Thậm chí, lĩnh vực xiếc vốn ít được nhắc tới thì anh em Quốc Cơ - Quốc Nghiệp cũng tạo lập những kỷ lục quốc tế và liên tục được truyền thông quốc tế xướng tên…

  • Sáng 26/12/2018 tại Hà Nội, Hội Nhà văn Hà Nội đã tổ chức buổi tổng kết hoạt động năm, trao giải thưởng văn học 2018 và kết nạp hội viên mới.

  • Hội đồng cuộc thi sáng tác văn học trẻ lần sáu trao hai giải nhì cho tác phẩm "Wittgenstein của thiên đường đen" và "Người lạ".

  • Ở vào tuổi xấp xỉ 80, đi qua bao nhiêu dâu bể của đời người, ngỡ tưởng đã không còn điều gì có thể khiến ông muộn phiền, phải rơi nước mắt. Ấy vậy mà trong buổi gặp mặt bạn bè và độc giả nhân dịp ra mắt tác phẩm Vườn chanh miệt biển được tổ chức gần đây tại TPHCM, nhà văn Kiệt Tấn (ảnh) với mái tóc trắng cước, vẫn cười nói và vẫn khóc ngon lành. Xúc cảm vẫn còn đong đầy như thuở ông viết Em điên xõa tóc, Đêm cỏ Tuyết, Người em xóm học…

  • Chiều 15/12/2018, tại nhà sách Văn Việt (số 4 Đinh Lễ, Hà Nội), Nxb. Văn hóa - Văn nghệ Tp. HCM và nhà thơ Nguyễn Phong Việt đã tổ chức sự kiện giao lưu, kí tặng sách nhân dịp tập thơ Chỉ cần tin mình là duy nhất được xuất bản.

  • Các biên tập viên của tờ The Times Book Reivew vừa lựa chọn những cuốn sách hư cấu, viễn tưởng hay nhất trong năm 2018.

  • Nhà xuất bản Kim Đồng vừa ra mắt độc giả bộ ba tác phẩm thuộc thể loại truyện đồ họa: Cô bé ganh tịPhía sau cánh cửa và Hạ về trên đồi cỏ lau hồng. Đây có thể coi là một thể nghiệm mới của nhà văn, họa sĩ Việt Nam.

  • Chương trình nghệ thuật “Vừng ơi mở cửa” được ví như cuộc hội ngộ, giao lưu của các thế hệ sinh viên Văn khoa, Đại học Tổng hợp Hà Nội (nay là Khoa Văn học - Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội) sẽ được tổ chức tối 7-12 tại khuôn viên ký túc xá Mễ Trì - Hà Nội.

  • Liên tục những tin vui đến với văn chương Việt Nam: nhà văn Nguyễn Ngọc Tư nhận Giải thưởng LiBeraturpreis 2018 do Hiệp hội Litprom (Hiệp hội quảng bá văn học châu Á, châu Phi, Mỹ Latin ở Đức) trao tặng cho tác phẩm Cánh đồng bất tận.