THẢO LINH
Đà Lạt thành phố của ngàn hoa với những con đường trập trùng quanh phố núi với ảo diệu sương mù. Đà Lạt với cảnh sắc hữu tình và thơ mộng đã đi vào thi ca, nhạc họa từ bao đời nay và còn tiếp tục làm say lòng bao người đến kẻ đi.
Thiên nhiên Đà Lạt với phong cảnh hữu tình và nên thơ cùng những con người Đà Lạt luôn hồn nhiên và mến khách lại rất tài hoa và cần mẫn, đã làm nên những ấn tượng khó quên trong lòng bạn bè muôn phương. Thành phố Đà Lạt đang thay da đổi thịt hàng ngày và sẽ mãi mãi là nguồn cảm hứng vô tận cho biết bao tâm hồn thi sĩ để chắp cánh cho họ làm nên những áng văn thơ lay động hồn người cùng những tác phẩm nghệ thuật về hội họa, điêu khắc hay kiến trúc giá trị và vẻ đẹp ấy sẽ còn sống mãi với thời gian.
Cuốn sách “Duyên nợ Đà Lạt” cũng là một tác phẩm nghệ thuật hướng tới những vẻ đẹp như thế. Tác giả của nó là nhà thơ, nhà báo Trần Ngọc Trác, một người gốc Huế nhưng vô cùng gắn bó và nặng lòng với vùng đất của xứ sở sương mù Đà Lạt. Duyên nợ Đà Lạt có thể coi là một cuốn sách lý thú anh viết về những gương mặt chính khách và những chân dung nghệ sĩ tiêu biểu của thành phố ngàn hoa. Thật là ý nghĩa vì Duyên nợ Đà Lạt ra đời giống như một món quà trang trọng của nhà thơ Trần Ngọc Trác để dâng tặng thành phố Đà Lạt vừa tròn 120 năm tuổi và tác phẩm cũng vừa kịp ra mắt bạn đọc trong tháng 12/2013, đúng tuần lễ hội Hoa Đà Lạt vừa được khai mạc.
Ngay cái tên gọi “Duyên nợ Đà Lạt” của cuốn sách đã mang đến cho người đọc những sự háo hức và đôi chút tò mò. Trong tâm thức tôi cũng như bao người, một Đà Lạt luôn đẹp với xứ sở của mộng mơ và đắm say với những thăng trầm và biến cố lịch sử. Một Đà Lạt lãng mạn với nhiều thông xanh mây trắng với nhấp nhô những triền đồi nằm sóng xoài phủ bóng chiều và trong veo những hồ nước còn xanh trong mắt người thiếu nữ. Một Đà Lạt hoang sơ nhưng khoáng đạt và giàu sức sống giữa thiên nhiên như loài hoa Dã Quỳ hoang dại, thứ hoa vàng đến khắc khoải và làm ta nhớ Đà Lạt đến nao lòng, một Đà Lạt với những con người bình dị hay là vĩ đại... Tất cả những điều ấy đã được nhiều nhà văn, nhà thơ, họa sĩ, nhà điêu khắc và những người yêu quý Đà Lạt khắc họa một cách đậm nét trong những tác phẩm nghệ thuật của họ.
Trần Ngọc Trác giống như một con ong cần mẫn, cứ gom góp, cứ thu lượm, cứ nâng niu cùng rất nhiều cảm xúc và những kỷ niệm về vùng đất và con người Đà Lạt để đến hôm nay mang đến một món quà rất ý nghĩa cho bạn đọc và du khách gần xa khi họ đến với Đà Lạt, khi họ muốn tìm hiểu về thành phố ngàn hoa để thêm yêu, thêm say Đà Lạt. Trước đó anh đã có 8 tác phẩm được xuất bản trong đó có 6 tập thơ, một tập ký và đặc biệt là một tập ca khúc với 32 bài thơ được phổ nhạc. Có lẽ anh là người rất có duyên khi viết kịch bản phim và xây dựng chân dung cho các văn nghệ sĩ trong cả nước khi đến với Đà Lạt. Bây giờ khi đã nghỉ hưu anh hầu như dành toàn bộ thời gian và công sức của mình cho những niềm đam mê.
Với trên 200 trang giấy trắng khổ 16x24 cm, tác giả nhà thơ Trần Ngọc Trác đã đem đến cho bạn đọc những ấn tượng thật khó quên về thành phố ngàn hoa thơ mộng cùng những gương mặt văn nghệ sĩ tiêu biểu và những chính khách đã từng gắn bó và làm nên diện mạo đáng tự hào của thành phố Đà Lạt từ xa xưa, từ hôm qua cho đến hôm nay và cả đến mai sau. Trên hai chục gương mặt của các chính khách và văn nghệ sĩ tài ba được lựa chọn lần này, dẫu biết còn chưa đủ, anh đã dày công khắc họa chân dung của họ một cách kỹ lưỡng hay dù chỉ là đôi nét chấm phá thì ta cũng thấy ở tác giả Trần Ngọc Trác cả một tấm lòng trân trọng, một tình yêu say đắm với mảnh đất và con người Đà Lạt, nơi anh có thể coi như một quê hương thứ hai, nơi mà anh đã gắn bó suốt một thời tuổi trẻ của mình ở đây.
Có lẽ nhà thơ Trần Ngọc Trác phải là một người yêu đến say mê thành phố Đà Lạt như yêu một người tình thì mới có thể dày công sưu tầm tài liệu và vẽ nên những chân dung văn nghệ sĩ cùng những chính khách tiêu biểu đến thế. Họ là những người đã từng gắn bó và đóng góp công sức xây đắp và làm rạng rỡ cho thành phố cao nguyên thân yêu của mình đến thế. Từ những nhân vật nổi tiếng trong lịch sử như: Từ Alexandre Yersin, người có công khai mở thành phố trên cao với những khảo sát đầu tiên từ cao nguyên Lang Bian ở Buôn Đăng Kia, cho tới Hoàng Hậu Nam Phương - phu nhân của Vua Bảo Đại cùng những kỷ niệm của bà ở Đà Lạt từ những năm 1940, cho đến nhà thơ Hàn Mạc Tử với Đà Lạt trăng mờ…
Từ một con người vĩ đại như Đại tướng Võ Nguyên Giáp, một danh tướng của dân tộc Việt Nam vừa mới ra đi, cũng để lại nhiều ấn tượng với vùng đất và con người Đà Lạt. Ngòi bút Trần Ngọc Trác đã nhắc lại những câu chuyện của ông với một tình cảm trìu mến đây biết ơn. Tiếp đến gương mặt các văn nghệ sĩ từng gắn bó với Đà Lạt và rất nổi tiếng mà ai cũng biết như nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. Trần Ngọc Trác đã dành cho người nghệ sĩ tài hoa này khá nhiều tình cảm yêu mến của những người Đà Lạt yêu nhạc Trịnh qua nhiều trang viết như: Trịnh Công Sơn với Cao Thị Quế Hương, người tổ chức đêm nhạc Trịnh Công Sơn tại Trường Tư thục Viết Anh, một tấm lòng ngưỡng mộ với nhạc Trịnh của ông Huỳnh Tấn Đó và một điều mà nhiều người chưa từng biết về ông nay đã được công bố như Trịnh Công Sơn từng là võ sinh judo và những câu chuyện khá xúc động sau khi Trịnh Công Sơn mất…
Những ca sĩ nổi tiếng đã được Trần Ngọc Trác nhắc đến vì lòng ngưỡng mộ và sự gắn bó lâu dài của họ với Đà Lạt như ca sỹ Khánh Ly với tình yêu Đà Lạt da diết mà tên tuổi chị luôn gắn liền với những ca khúc của Trịnh Công Sơn. Ca sĩ Thanh Tuyền cũng được Trần Ngọc Trác giới thiệu như một dòng suối trong Đà Lạt. Từ Công Phụng, Lê Uyên Phương thấm đẫm một tình yêu Đà Lạt, các nhà văn, nhà thơ nổi tiếng như Hàn Mạc Tử, Tương Phố, những câu chuyện và những bức ảnh của nhà thơ Bùi Giáng được tác giả Trần Ngọc Trác viết nên thật là xúc động.
Duyên nợ Đà Lạt cho ta biết thêm những thông tin bổ ích và dường như đã thấm đẫm hồn thơ và hồn người qua gương mặt và những câu chuyện của nhiều chính khách và nghệ sĩ tài hoa. Tên tuổi của họ nơi thành phố ngàn hoa còn in dấu ấn thời gian qua những áng văn thơ, nhạc họa cùng những tác phẩm điêu khắc nghệ thuật để người đời mãi không quên. Duyên nợ Đà Lạt thêm đẹp cùng với thiên nhiên trong lành và dường như cũng thấm đẫm hơi sương của cỏ cây hoa lá và những điều trăn trở nơi xứ sở ngàn thông với hào phóng sương mù.
Rồi còn nhiều gương mặt khác như: Nguyễn Thị Hoàng một mối tình Đà Lạt say đắm, nữ nhà thơ Lệ Khánh, nhạc sĩ Lam Phương với “Thành phố buồn”, nhạc sĩ Hoàng Nguyên với ca khúc ngọt ngào “Ai lên xứ hoa đào”… rồi các họa sĩ và kiến trúc sư nổi tiếng như Ngô Viết Thụ và Đinh Cường…, các nhà nhiếp ảnh như Đặng Văn Thông, một người lưu giữ hồn xưa Đà Lạt qua những bức ảnh đẹp mãi cùng năm tháng. Nguyễn Bá Mậu một bậc thầy sắc độ trong nhiếp ảnh và Trần Văn Châu… Họ đều là những gương mắt tiêu biểu góp phần làm nên diện mạo và tâm hồn của thành phố và con người tri thức cùng những nghệ nhân Đà Lạt…
Tôi vẫn thấy tiếc nếu được đọc thêm những trang viết hay nữa về những con người tài hoa đã góp phần làm nên diện mạo và bản sắc của thành phố Đà Lạt ngàn hoa. Một vài sơ suất khó tránh khỏi khi các tác giả bị sức ép về thời gian và thường mong muốn kịp ra mắt cuốn sách để tặng bạn bè nên một số trang viết chưa được chau chuốt thật kỹ lưỡng. Có lẽ còn nhiều gương mặt tiêu biểu nữa mà tác giả chưa công bố hoặc chưa kịp công bố. Anh vẫn đang lặng lẽ tiếp tục khám phá và nâng niu thêm những chân dung đáng quý khác. Chúng ta sẽ hy vọng và chờ đợi những nhân vật sẽ bước ra từ những câu chuyện thú vị của anh vào một ngày nào đó để muôn sắc hoa ấy sẽ toả hương và tô thắm cho vẻ đẹp huyền ảo của Đà Lạt.
Duyên nợ Đà Lạt có thể coi là cuốn sách giá trị dành cho những người yêu quý và thích khám phá vùng đất và con người nơi đây. Cuốn sách được thiết kế trên nền bìa màu đỏ và in chữ đen phá cách trên bìa nhìn khá bắt mắt. Đây là tác phẩm thứ 9 của nhà thơ, nhà báo Trần Ngọc Trác, nguyên Chủ tịch Hội VHNT Lâm Đồng vừa ra mắt bạn đọc sau kịp được Nxb. Văn học ấn hành tháng 12/2013. Trần Ngọc Trác đã rất nỗ lực để cuốn sách của anh kịp ra mắt đúng lúc thành phố tròn 120 năm tuổi như một dấu ấn khó quên trong đời.
Đúng như cái tên gọi của cuốn sách Duyên nợ Đà Lạt, đó cũng là điều mà Trần Ngọc Trác trăn trở và luôn nhắc nhở bao người khi họ đến với Đà Lạt. Có lẽ rất nhiều người đã từng gắn bó sâu sắc với thành phố sương mù, thậm chí ngay cả với những người hay mơ mộng với Đà Lạt dẫu chỉ chợt đến rồi đi. Có lẽ Duyên nợ Đà Lạt cũng là duyên nợ của hầu hết những người từng gắn bó hay ít nhất họ cũng lưu giữ cho mình những kỷ niệm riêng có với mảnh đất và con người nơi đây với những tình cảm trân quý, yêu thương và sự an bình về cuộc sống nơi cao nguyên nắng gió Đà Lạt.
Duyên nợ Đà Lạt của Trần Ngọc Trác là một món quà trang trọng của một người Huế xa quê đã từng nhiều năm và anh muốn gửi gắm những mơ ước và khát vọng của mình vào mảnh đất cao nguyên xinh đẹp và mộng mơ; anh gắn bó cuộc đời mình với mảnh đất Đà Lạt để gửi thông điệp ấy đến bạn đọc cả nước và những người yêu cao nguyên Đà Lạt. Đây cũng là một cuốn sách khá lý thú về thành phố ngàn hoa với nhiều gương mặt văn nghệ sĩ và những chính khách tiêu biểu đã làm nên diện mạo một Đà Lạt hôm nay, một Đà Lạt sang trọng mà cổ kính, hiện đại mà đậm chất thi ca, một Đà Lạt vừa hiện thực lại vừa lãng mạn luôn làm say đắm hồn người.
Hà Nội ngày 30/12/2013
T.L
(SDB14/09-14)
VƯƠNG HỒNG
Ưng Bình Thúc Giạ Thị quê phường Vỹ Dạ, thành phố Huế, sinh ngày 9 tháng 3 năm 1877, mất ngày 4 tháng 4 năm 1961. Ông là cháu nội Tuy Lý vương Miên Trinh, một nhà thơ nổi tiếng với "Vỹ Dạ Hợp tập".
NGUYỄN PHƯỚC HẢI TRUNG
Trên Tạp chí Sông Hương số 379 (9/2020) và Báo Thừa Thiên Huế, tôi đã có giới thiệu lại cuốn “Truyện Kiều, bản Nôm của Hoàng gia triều Nguyễn, lưu trữ tại thư viện Anh quốc” do Nguyễn Khắc Bảo công bố (Nxb. Lao động ấn hành, 2017).
NGUYỄN THANH TÂM
Trương Đăng Dung làm thơ từ cuối thập niên 70 của thế kỷ trước. Thầm lặng, con người thi ca ấy ẩn khuất sau dáng vẻ của một nhà lý luận, để hơn 30 năm sau, cựa mình trỗi dậy.
HOÀNG THỊ THU THỦY
Kỷ niệm 100 năm ngày sinh nhà thơ Tố Hữu (04/10/1920 - 04/10/2020)
LÊ TUẤN LỘC
MAI VĂN HOAN
Trải qua hàng nghìn năm bị phong kiến phương Bắc đô hộ, họ tìm mọi cách đồng hóa dân tộc ta nhưng bất thành. Chúng ta có chịu ảnh hưởng về tư tưởng, về giáo dục, về văn hóa, nghệ thuật… của họ nhưng dứt khoát không bị đồng hóa.
LƯỜNG TÚ TUẤN
“Thì đem vàng đá mà liều với thân” - Nguyễn Du
Kỷ niệm 255 năm ngày sinh (1765 - 2020), 200 năm ngày mất Danh nhân văn hóa thế giới - Đại thi hào Nguyễn Du (16/9/1820 - 16/9/2020)
NGUYỄN PHƯỚC HẢI TRUNG
ĐỖ LAI THÚY
Trong mọi địa hạt, sự đắc thắng của cuộc sống là sáng tạo
H. Bergson
BỬU Ý
Nguyễn Đức Sơn sinh 18/11/1937 tại làng Dư Khánh (Thanh Hải) gần bên bờ biển Ninh Chữ tỉnh Ninh Thuận.
LÊ THÀNH NGHỊ
Thơ Lâm Thị Mỹ Dạ xuất hiện từ đầu những năm bảy mươi của thế kỷ XX, khi chiến tranh diễn ra vô cùng ác liệt trên cả hai miền đất nước. Quảng Bình, quê hương của Lâm Thị Mỹ Dạ là một trong những vùng đất bom đạn tàn khốc nhất.
NGUYỄN HỮU QUÝ
Biển. Những con sóng. Những con sóng làm nên biển cả mênh mang. Hay diễn đạt cách khác, biển bắt đầu từ sóng.
LÝ HOÀI THU
Lưu Quang Vũ mở đầu sự nghiệp cầm bút bằng thơ. Đó là phần Hương cây trong tập Hương cây - Bếp lửa in chung với Bằng Việt.
THÁI HẠO
Tặng Mẹ và Em!
Bờ bến lạ chút tự tình với bóng - Tuệ Sỹ
NGUYỄN KHẮC PHÊ
Nguyễn Thị Lê Na không thuộc lớp “cây bút trẻ” (chị sinh đúng vào năm đất nước thống nhất - 1975), lại phải gánh nhiệm vụ quản lý một tạp chí văn nghệ, nên sau “Bến Mê”, đến nay chị mới xuất bản “Đắng ngọt đàn bà”(*) (ĐNĐB).
HUỲNH NHƯ PHƯƠNG
Một ngày giáp Tết Canh Tý, Từ Hoài Tấn* mời bạn bè đến quán cà phê nhìn sang Vương Cung Thánh Đường dự ra mắt tập thơ tuyển của ông (Thơ Từ Hoài Tấn, Nxb. Tổng Hợp thành phố Hồ Chí Minh, 2020).
NGỌC BÍCH
(Đọc "Thơ Ngô Kha"*)
Bây giờ là năm 1992. Anh hy sinh đã gần 20 năm. Tập thơ của anh đã xuất bản được một năm nhờ những bạn bè thân quen và những người yêu mến thơ anh. Tôi là người đến muộn. Nhưng như người ta vẫn nói "dẫu muộn còn hơn không". Nhất là ở đây lại đến với MỘT CON NGƯỜI.
PHẠM XUÂN DŨNG
(Nhân đọc tập tản văn Ngoại ô thương nhớ của Phi Tân, Nxb. Trẻ, 2020)
HỒ THẾ HÀ
Lê Văn Ngăn, sinh ngày 15 tháng 01 năm 1944, tại Quảng Thọ, Quảng Điền, Thừa Thiên Huế. Học, trưởng thành và tham gia phong trào học sinh, sinh viên yêu nước ở Huế (1965 - 1975). Là phóng viên Đài Phát thanh Huế (1975 - 1978).
PHẠM TRƯỜNG THI
Trong số các nhà thơ thời tiền chiến người quê gốc Nam Định, có ba nhà thơ mặc dù khác nhau là không được sinh ra cùng ngày, cùng tháng, cùng năm, cùng một miền đất nhưng họ lại rất giống nhau là đều khóc tiếng khóc chào đời nơi vùng đồng chiêm trũng, nghĩa là nơi được xem là những cái rốn nước của tỉnh Nam Định.