THẢO LINH
Đà Lạt thành phố của ngàn hoa với những con đường trập trùng quanh phố núi với ảo diệu sương mù. Đà Lạt với cảnh sắc hữu tình và thơ mộng đã đi vào thi ca, nhạc họa từ bao đời nay và còn tiếp tục làm say lòng bao người đến kẻ đi.
Thiên nhiên Đà Lạt với phong cảnh hữu tình và nên thơ cùng những con người Đà Lạt luôn hồn nhiên và mến khách lại rất tài hoa và cần mẫn, đã làm nên những ấn tượng khó quên trong lòng bạn bè muôn phương. Thành phố Đà Lạt đang thay da đổi thịt hàng ngày và sẽ mãi mãi là nguồn cảm hứng vô tận cho biết bao tâm hồn thi sĩ để chắp cánh cho họ làm nên những áng văn thơ lay động hồn người cùng những tác phẩm nghệ thuật về hội họa, điêu khắc hay kiến trúc giá trị và vẻ đẹp ấy sẽ còn sống mãi với thời gian.
Cuốn sách “Duyên nợ Đà Lạt” cũng là một tác phẩm nghệ thuật hướng tới những vẻ đẹp như thế. Tác giả của nó là nhà thơ, nhà báo Trần Ngọc Trác, một người gốc Huế nhưng vô cùng gắn bó và nặng lòng với vùng đất của xứ sở sương mù Đà Lạt. Duyên nợ Đà Lạt có thể coi là một cuốn sách lý thú anh viết về những gương mặt chính khách và những chân dung nghệ sĩ tiêu biểu của thành phố ngàn hoa. Thật là ý nghĩa vì Duyên nợ Đà Lạt ra đời giống như một món quà trang trọng của nhà thơ Trần Ngọc Trác để dâng tặng thành phố Đà Lạt vừa tròn 120 năm tuổi và tác phẩm cũng vừa kịp ra mắt bạn đọc trong tháng 12/2013, đúng tuần lễ hội Hoa Đà Lạt vừa được khai mạc.
Ngay cái tên gọi “Duyên nợ Đà Lạt” của cuốn sách đã mang đến cho người đọc những sự háo hức và đôi chút tò mò. Trong tâm thức tôi cũng như bao người, một Đà Lạt luôn đẹp với xứ sở của mộng mơ và đắm say với những thăng trầm và biến cố lịch sử. Một Đà Lạt lãng mạn với nhiều thông xanh mây trắng với nhấp nhô những triền đồi nằm sóng xoài phủ bóng chiều và trong veo những hồ nước còn xanh trong mắt người thiếu nữ. Một Đà Lạt hoang sơ nhưng khoáng đạt và giàu sức sống giữa thiên nhiên như loài hoa Dã Quỳ hoang dại, thứ hoa vàng đến khắc khoải và làm ta nhớ Đà Lạt đến nao lòng, một Đà Lạt với những con người bình dị hay là vĩ đại... Tất cả những điều ấy đã được nhiều nhà văn, nhà thơ, họa sĩ, nhà điêu khắc và những người yêu quý Đà Lạt khắc họa một cách đậm nét trong những tác phẩm nghệ thuật của họ.
Trần Ngọc Trác giống như một con ong cần mẫn, cứ gom góp, cứ thu lượm, cứ nâng niu cùng rất nhiều cảm xúc và những kỷ niệm về vùng đất và con người Đà Lạt để đến hôm nay mang đến một món quà rất ý nghĩa cho bạn đọc và du khách gần xa khi họ đến với Đà Lạt, khi họ muốn tìm hiểu về thành phố ngàn hoa để thêm yêu, thêm say Đà Lạt. Trước đó anh đã có 8 tác phẩm được xuất bản trong đó có 6 tập thơ, một tập ký và đặc biệt là một tập ca khúc với 32 bài thơ được phổ nhạc. Có lẽ anh là người rất có duyên khi viết kịch bản phim và xây dựng chân dung cho các văn nghệ sĩ trong cả nước khi đến với Đà Lạt. Bây giờ khi đã nghỉ hưu anh hầu như dành toàn bộ thời gian và công sức của mình cho những niềm đam mê.
Với trên 200 trang giấy trắng khổ 16x24 cm, tác giả nhà thơ Trần Ngọc Trác đã đem đến cho bạn đọc những ấn tượng thật khó quên về thành phố ngàn hoa thơ mộng cùng những gương mặt văn nghệ sĩ tiêu biểu và những chính khách đã từng gắn bó và làm nên diện mạo đáng tự hào của thành phố Đà Lạt từ xa xưa, từ hôm qua cho đến hôm nay và cả đến mai sau. Trên hai chục gương mặt của các chính khách và văn nghệ sĩ tài ba được lựa chọn lần này, dẫu biết còn chưa đủ, anh đã dày công khắc họa chân dung của họ một cách kỹ lưỡng hay dù chỉ là đôi nét chấm phá thì ta cũng thấy ở tác giả Trần Ngọc Trác cả một tấm lòng trân trọng, một tình yêu say đắm với mảnh đất và con người Đà Lạt, nơi anh có thể coi như một quê hương thứ hai, nơi mà anh đã gắn bó suốt một thời tuổi trẻ của mình ở đây.
Có lẽ nhà thơ Trần Ngọc Trác phải là một người yêu đến say mê thành phố Đà Lạt như yêu một người tình thì mới có thể dày công sưu tầm tài liệu và vẽ nên những chân dung văn nghệ sĩ cùng những chính khách tiêu biểu đến thế. Họ là những người đã từng gắn bó và đóng góp công sức xây đắp và làm rạng rỡ cho thành phố cao nguyên thân yêu của mình đến thế. Từ những nhân vật nổi tiếng trong lịch sử như: Từ Alexandre Yersin, người có công khai mở thành phố trên cao với những khảo sát đầu tiên từ cao nguyên Lang Bian ở Buôn Đăng Kia, cho tới Hoàng Hậu Nam Phương - phu nhân của Vua Bảo Đại cùng những kỷ niệm của bà ở Đà Lạt từ những năm 1940, cho đến nhà thơ Hàn Mạc Tử với Đà Lạt trăng mờ…
Từ một con người vĩ đại như Đại tướng Võ Nguyên Giáp, một danh tướng của dân tộc Việt Nam vừa mới ra đi, cũng để lại nhiều ấn tượng với vùng đất và con người Đà Lạt. Ngòi bút Trần Ngọc Trác đã nhắc lại những câu chuyện của ông với một tình cảm trìu mến đây biết ơn. Tiếp đến gương mặt các văn nghệ sĩ từng gắn bó với Đà Lạt và rất nổi tiếng mà ai cũng biết như nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. Trần Ngọc Trác đã dành cho người nghệ sĩ tài hoa này khá nhiều tình cảm yêu mến của những người Đà Lạt yêu nhạc Trịnh qua nhiều trang viết như: Trịnh Công Sơn với Cao Thị Quế Hương, người tổ chức đêm nhạc Trịnh Công Sơn tại Trường Tư thục Viết Anh, một tấm lòng ngưỡng mộ với nhạc Trịnh của ông Huỳnh Tấn Đó và một điều mà nhiều người chưa từng biết về ông nay đã được công bố như Trịnh Công Sơn từng là võ sinh judo và những câu chuyện khá xúc động sau khi Trịnh Công Sơn mất…
Những ca sĩ nổi tiếng đã được Trần Ngọc Trác nhắc đến vì lòng ngưỡng mộ và sự gắn bó lâu dài của họ với Đà Lạt như ca sỹ Khánh Ly với tình yêu Đà Lạt da diết mà tên tuổi chị luôn gắn liền với những ca khúc của Trịnh Công Sơn. Ca sĩ Thanh Tuyền cũng được Trần Ngọc Trác giới thiệu như một dòng suối trong Đà Lạt. Từ Công Phụng, Lê Uyên Phương thấm đẫm một tình yêu Đà Lạt, các nhà văn, nhà thơ nổi tiếng như Hàn Mạc Tử, Tương Phố, những câu chuyện và những bức ảnh của nhà thơ Bùi Giáng được tác giả Trần Ngọc Trác viết nên thật là xúc động.
Duyên nợ Đà Lạt cho ta biết thêm những thông tin bổ ích và dường như đã thấm đẫm hồn thơ và hồn người qua gương mặt và những câu chuyện của nhiều chính khách và nghệ sĩ tài hoa. Tên tuổi của họ nơi thành phố ngàn hoa còn in dấu ấn thời gian qua những áng văn thơ, nhạc họa cùng những tác phẩm điêu khắc nghệ thuật để người đời mãi không quên. Duyên nợ Đà Lạt thêm đẹp cùng với thiên nhiên trong lành và dường như cũng thấm đẫm hơi sương của cỏ cây hoa lá và những điều trăn trở nơi xứ sở ngàn thông với hào phóng sương mù.
Rồi còn nhiều gương mặt khác như: Nguyễn Thị Hoàng một mối tình Đà Lạt say đắm, nữ nhà thơ Lệ Khánh, nhạc sĩ Lam Phương với “Thành phố buồn”, nhạc sĩ Hoàng Nguyên với ca khúc ngọt ngào “Ai lên xứ hoa đào”… rồi các họa sĩ và kiến trúc sư nổi tiếng như Ngô Viết Thụ và Đinh Cường…, các nhà nhiếp ảnh như Đặng Văn Thông, một người lưu giữ hồn xưa Đà Lạt qua những bức ảnh đẹp mãi cùng năm tháng. Nguyễn Bá Mậu một bậc thầy sắc độ trong nhiếp ảnh và Trần Văn Châu… Họ đều là những gương mắt tiêu biểu góp phần làm nên diện mạo và tâm hồn của thành phố và con người tri thức cùng những nghệ nhân Đà Lạt…
Tôi vẫn thấy tiếc nếu được đọc thêm những trang viết hay nữa về những con người tài hoa đã góp phần làm nên diện mạo và bản sắc của thành phố Đà Lạt ngàn hoa. Một vài sơ suất khó tránh khỏi khi các tác giả bị sức ép về thời gian và thường mong muốn kịp ra mắt cuốn sách để tặng bạn bè nên một số trang viết chưa được chau chuốt thật kỹ lưỡng. Có lẽ còn nhiều gương mặt tiêu biểu nữa mà tác giả chưa công bố hoặc chưa kịp công bố. Anh vẫn đang lặng lẽ tiếp tục khám phá và nâng niu thêm những chân dung đáng quý khác. Chúng ta sẽ hy vọng và chờ đợi những nhân vật sẽ bước ra từ những câu chuyện thú vị của anh vào một ngày nào đó để muôn sắc hoa ấy sẽ toả hương và tô thắm cho vẻ đẹp huyền ảo của Đà Lạt.
Duyên nợ Đà Lạt có thể coi là cuốn sách giá trị dành cho những người yêu quý và thích khám phá vùng đất và con người nơi đây. Cuốn sách được thiết kế trên nền bìa màu đỏ và in chữ đen phá cách trên bìa nhìn khá bắt mắt. Đây là tác phẩm thứ 9 của nhà thơ, nhà báo Trần Ngọc Trác, nguyên Chủ tịch Hội VHNT Lâm Đồng vừa ra mắt bạn đọc sau kịp được Nxb. Văn học ấn hành tháng 12/2013. Trần Ngọc Trác đã rất nỗ lực để cuốn sách của anh kịp ra mắt đúng lúc thành phố tròn 120 năm tuổi như một dấu ấn khó quên trong đời.
Đúng như cái tên gọi của cuốn sách Duyên nợ Đà Lạt, đó cũng là điều mà Trần Ngọc Trác trăn trở và luôn nhắc nhở bao người khi họ đến với Đà Lạt. Có lẽ rất nhiều người đã từng gắn bó sâu sắc với thành phố sương mù, thậm chí ngay cả với những người hay mơ mộng với Đà Lạt dẫu chỉ chợt đến rồi đi. Có lẽ Duyên nợ Đà Lạt cũng là duyên nợ của hầu hết những người từng gắn bó hay ít nhất họ cũng lưu giữ cho mình những kỷ niệm riêng có với mảnh đất và con người nơi đây với những tình cảm trân quý, yêu thương và sự an bình về cuộc sống nơi cao nguyên nắng gió Đà Lạt.
Duyên nợ Đà Lạt của Trần Ngọc Trác là một món quà trang trọng của một người Huế xa quê đã từng nhiều năm và anh muốn gửi gắm những mơ ước và khát vọng của mình vào mảnh đất cao nguyên xinh đẹp và mộng mơ; anh gắn bó cuộc đời mình với mảnh đất Đà Lạt để gửi thông điệp ấy đến bạn đọc cả nước và những người yêu cao nguyên Đà Lạt. Đây cũng là một cuốn sách khá lý thú về thành phố ngàn hoa với nhiều gương mặt văn nghệ sĩ và những chính khách tiêu biểu đã làm nên diện mạo một Đà Lạt hôm nay, một Đà Lạt sang trọng mà cổ kính, hiện đại mà đậm chất thi ca, một Đà Lạt vừa hiện thực lại vừa lãng mạn luôn làm say đắm hồn người.
Hà Nội ngày 30/12/2013
T.L
(SDB14/09-14)
BÙI ĐỨC VINH(Nhân đọc tập thơ “RỖNG NGỰC” của Phan Huyền Thư, NXB Văn học 2005)
PHAN THUẬN AN"Khóc Bằng phi" hay "Khóc Thị Bằng" là một bài thơ nổi tiếng xưa nay, nhưng tác giả của nó là ai thì chưa được xác minh một cách cụ thể. Người ta thường cho rằng bài thơ trữ tình này là do vua Tự Đức (1848-1883) làm ra để thương tiếc một bà cung phi tên là Thị Bằng còn rất trẻ đẹp nhưng chết sớm.
HÀ VĂN LƯỠNGTrong văn học Nga thế kỷ XX, Aleksandr Solzhenitsyn là một trong những nhà văn lớn, nổi tiếng có nhiều đóng góp cho nền văn học Nga trên nhiều phương diện, một người suốt đời tận tụy và kiên trì đấu tranh cho sự chiến thắng của nghệ thuật, của sự thật đối với những cái xấu, cái ác. Nhưng ông cũng là một nhà văn có cuộc đời đầy thăng trầm, bất hạnh và phức tạp.
BÙI LINH CHIAnnemarie Selinko (1914-1986) là một nhà báo, nhà tiểu thuyết gặt hái được một số thành công trong sự nghiệp tại Tổ quốc của mình là nước Áo. Trong những tháng ngày chạy nạn 1943, bà đã cùng chồng đến Thụy Điển, đã chứng kiến những làn sóng người tị nạn phải rời bỏ quê hương trước ý chí ghê gớm của kẻ độc tài khát máu Himler gây ra.
TRẦN HUYỀN SÂM1. Nobel là một giải thưởng danh giá nhất, nhưng cũng chứa đựng nhiều nghịch lý nhất trong tất cả các giải thưởng. Riêng giải Nobel văn học, bao giờ cũng gây tranh cãi thú vị. Bởi vì, Hội đồng Viện Hàn Lâm Thụy Điển phải trung thành với lời di chúc của Alffred Nobel: trao tặng giải thưởng cho người sáng tạo ra tác phẩm văn học xuất sắc nhất, có khả năng định hướng lý tưởng cho nhân loại.
NGUYỄN THỊ MAI(Nhân đọc tập thơ “Ra ngoài ngàn năm” của nhà thơ Trương Hương - NXB Văn học – 2008)
LÊ HUỲNH LÂMDạo này, thỉnh thoảng tôi nhận được tin nhắn “nhìn đời hiu quạnh”, mà theo lời thầy Chạy đó là câu của anh Định Giang ở Vỹ Dạ mỗi khi ngồi nhâm nhi. Khi mắc việc thì thôi, còn rảnh rang thì tôi đến ngồi lai rai vài ly bia với thầy Chạy và nhìn cổ thành hắt hiu, hoặc nhìn cội bồ đề đơn độc, nhìn một góc phố chiều nguội nắng hay nhìn người qua kẻ lại,… tất cả là để ngắm nhìn cõi lòng đang tan tác.
THU NGUYỆTLTS: Tập truyện Cánh đồng bất tận của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư được giới chuyên môn đánh giá cao như một hiện tượng văn học trong thời gian gần đây. Giữa lúc đông đảo bạn đọc đang hứng vị với hiện tượng này thì có một hiện tượng khác “ngược chiều” đã gây sốc dư luận.Để bạn đọc Sông Hương có thêm thông tin, chúng tôi xin trích đăng một số ý kiến sau đây.
HIỀN LƯƠNGVậy là Nguyễn Ngọc Tư sẽ bị kiểm điểm thật. Cầm tờ biên bản của Ban Tuyên giáo tỉnh Cà Mau trên tay, trong tôi trào dâng nhiều cảm xúc: giận, thương, và sau rốt là buồn...
BÙI VIỆT THẮNGTôi có theo dõi “vụ việc Nguyễn Ngọc Tư” đăng tải trên báo Tuổi trẻ (các số 79, 80, và 81 tháng 4 năm 2006) thấy các ý kiến khen chê thật ngược chiều, rôm rả và quyết liệt. Kể ra không có gì lạ trong thời đại thông tin mọi người đều có quyền cập nhật thời sự, nhất là trong lĩnh vực văn chương vốn rất nhạy cảm.
NGUYỄN KHẮC PHÊ“Người kinh đô cũ” (NKĐC - NXB Hội Nhà văn, 2004) là tác phẩm thứ 14 của nhà văn Hà Khánh Linh, cũng là tác phẩm văn học dày dặn nhất trong số tác phẩm văn học của các nhà văn ở Thừa Thiên - Huế sáng tác trong khoảng 20 năm gần đây.
HỒ THẾ HÀ Trong cuộc đời mỗi con người, điều sung sướng nhất là được hiểu biết, khám phá và sáng tạo để ý nghĩa tồn sinh không ngừng được khẳng định và nâng lên những tầm cao mới. Theo đó, những thang bậc của nhận thức, nhân văn, của thành quả lao động lại biến thành những giá trị văn hoá vật thể và phi vật thể lấp lánh lời giải đáp.
TÔ VĨNH HÀNếu có thể có một miền thơ để mà nhớ mong, khắc khoải; tôi tin mình đã tìm được rồi, khi đọc Mưa Kim Cương của nhà thơ Đông Hà (Nxb Thuận Hoá, Huế, tháng 11.2005). Sợi dây mảnh mục như các khớp xương đan chằng, xéo buốt, chơi vơi; được giăng giữa hai bờ lở xói của cuộc đời. Trên cao là “hạt” kim cương thô ráp và gan lỳ hơn cả là đá nữa, nhưng lại giống với thân hình thần Vệ Nữ đang rơi, đang rơi, nhọn sắc, dữ dằn... Minh hoạ ở trang bìa xanh và sâu thẳm như những trang thơ.
TRẦN THANH HÀLGT: Có thể nói rằng, “Tiểu thuyết và tiểu luận về tiểu thuyết của Milan Kundera được xem như là một trong những hiện tượng độc đáo đáng được chú ý trong văn học Châu Âu hiện đại”. Mỗi cuốn tiểu thuyết cô đọng của nhà văn, mang lại cho độc giả một cái nhìn độc đáo về thế giới hiện đại và vị trí con người trong đó, một thứ triết học riêng về cuộc sống và mối quan hệ liên cá nhân, “các chủ đề sắc sảo và các tính cách con người sinh động được kết hợp với những suy tư về các đề tài triết học và hiện sinh mang tính toàn cầu”.
HOÀNG VĂN Đọc Hoang thai ta có thể hình dung ra xã hội Ba Lan đương đại và những vấn đề nẩy sinh trong xã hội này.
NGUYỄN KHẮC PHÊGặp nhà văn - dịch giả Đoàn Tử Huyến - một người “chơi” sách có hạng ở đất Hà Thành - tại nhà sách lớn của Trung tâm văn hoá ngôn ngữ Đông Tây mới khai trương trên khu Cầu Giấy, trước ngày hội thảo về tiểu thuyết “Mẫu Thượng ngàn” của Nguyễn Xuân Khánh, tôi hỏi: “Có đúng là ông đã nói trên một tờ báo rằng “Một tác phẩm kiệt xuất như “Nghệ nhân và Margarita” (NNVM) mà chưa có một nhà phê bình Việt Nam nào sờ đến cả! “Đúng vậy không?” Đoàn Tử Huyến cười nhăn cả mũi: “Thì đúng vậy chứ sao!”
HOÀNG VŨ THUẬT(Đọc Hoạ mi năm ngoái - Thơ Trần Kim Hoa, NXB Văn học, 2006)
LTS: Sông Hương vừa nhận được lá thư của ông Tế Lợi Nguyễn Văn Cừ gửi cho nhà nghiên cứu Phan Thuận An nhằm cung cấp lại bản gốc của bài thơ “Cầu ngói”. Xin nói thêm, ông Nguyễn Văn Cừ là con của ông Nguyễn Văn Lệ, tác giả bài thơ.Sông Hương xin đăng lá thư này để hầu mong rộng đường trao đổi.
HOÀNG VŨ THUẬT(Đọc Ngày không ngờ - thơ Nguyễn Bình An, NXB Thuận Hóa 2007)
VĨNH NGUYÊN(Nhân xem tập thơ Nhật thực của Nhất Lâm, Nxb Thanh Niên, 2008)