Tranh Đặng Mậu Tựu: Hiện thực hư ảo
ĐẶNG TIẾN
Vẽ, không gì dễ mà cũng không có gì khó bằng vẽ phụ nữ. Khi nghe nói: tranh phụ nữ đẹp, thì ta không rõ: tranh đẹp hay phụ nữ đẹp.
 |
 |
Xưa nay một bức chân dung đẹp, không nhất thiết phải truyền thần một phụ nữ đẹp. Khi chọn chủ đề cho một loạt họa phẩm “Cảm ơn Eva”, Đặng Mậu Tựu ắt đã xử lý xong vấn đề lý thuyết này và mục đích tối thượng của anh là những bức tranh đẹp, để tuyên dương người phụ nữ muôn nơi và muôn thuở, người Mẹ của Nhân Loại, có thể là nữ tính trong mỗi chúng ta. Là nguồn sống, là tình thương, vẻ đẹp, cùng với đức tính chịu đựng, hy sinh vô bờ bến. Dụng tâm có thể là như vậy. Nhưng trong thực tế, cầm cây cọ trước giá vẽ, anh phải nghĩ đến một khuôn mặt cụ thể, có khi là cô gái anh vừa gặp đầu ngõ trưa nay. Và khi hiện thân lên khung vải, khuôn mặt phù du ấy lại hóa thân thành một phụ nữ khác, một nhan sắc đã tiềm ẩn trong tâm thức từ thời nảo thời nao. Anh lại phải truy tầm, như tìm lại một cố nhân, để phác thảo một tác phẩm tương xứng - mà về sau, chúng ta sẽ gọi là tranh đẹp. Tranh phụ nữ của Picasso hay trong mộc bản Nhật cũng xuất hiện như thế, cho dù có mang tên người mẫu như nàng Mona Lisa trong La Joconde, hay Em Thúy trong Trần Văn Cẩn, cô Mai, cô Yến trong tranh Dương Bính Liên. Vẽ người nào đi nữa thì họa sĩ cũng chỉ vẽ rung cảm của chính mình trước vẻ đẹp của trần gian trong phút giây giao cảm.
Và Đặng Mậu Tựu lại cần đặt cái nhan sắc kia trong trần gian nọ. Đến đây thì công trình tạo tác có phần thoải mái hơn, vì họa sĩ, đã được cuộc đời ưu đãi. Liếc nhìn bên trái, đã sẵn dòng sông Như Ý trong xanh. Liếc sang bên phải thì lại có vườn nhà, hoa lá chuyển màu theo từng sắc nắng. Bước ra khỏi ngõ là gặp “con sông xưa, thành phố cũ”, Cố đô Huế thành quách thâm u, cây lá xanh tươi, cuộc sống hiền hòa còn giữ được nếp xưa. Phong cảnh trở thành tâm cảnh: tranh đẹp bao giờ cũng là tâm cảnh của họa sĩ, dĩ nhiên. Ngày nào nó trở thành tâm cảnh của người xem, thì nó đến tầm tác phẩm hội họa. Nghệ thuật phát sinh trên khung vải và hình thành trong nhãn tuyến của người xem. Hoa sen đẹp trong mắt người nhìn, chứ tự nó không đẹp, không xấu, kể cả trong tranh của Đặng Mậu Tựu.
Không có cái đẹp khách quan, nhưng có cái đẹp quy ước, thay đổi theo thời đại, theo văn hóa và thói quen thưởng ngoạn. Cái khó của họa sĩ là hòa giải được mâu thuẫn của xã hội bằng tác phẩm của mình. Đặng Mậu Tựu có tham vọng đó. Tranh anh vì vậy thoát ly khỏi trường phái, bằng một mỹ học chiết trung. Anh giữ lại lối vẽ hình dung, nhưng hiện đại hóa bằng phong cách, qua rung cảm: cơ thể phụ nữ trong tranh lụa chứng tỏ điều đó, bên cạnh những đề tài quy ước của thể loại lụa, cảnh tứ bình xuân hạ thu đông, trong những không gian gia cư cổ kính. Người phụ nữ của Tựu khuê các, mảnh mai, thanh tú, đẹp một cách riêng, siêu thoát, ngoài nhan sắc, đẹp cái đẹp của hội họa.
Chuyển sang nghệ thuật sơn dầu, đường nét phóng túng hơn, màu sắc phong phú, khí hậu nồng nàn hơn, nhưng cốt cách không thay đổi. Có những phong cảnh tạo ra phong cách, nhưng ở Đặng Mậu Tựu phong cách tạo ra phong cảnh. Tranh sơn dầu về cảnh lên đồng ở điện Hòn Chén, thật sự không phải tả thực cảnh đồng bóng, mà là đáp lại đòi hỏi của chuyển động và màu sắc, một thôi thúc của cảm hứng và sáng tạo. Từ đó, suy diễn ra những họa phẩm khác, thuần phong cảnh Huế, nhưng là tâm cảnh Đặng Mậu Tựu: như vườn cây Nguyệt Biều hay bến đò Thừa Phủ. Nhưng tranh Đặng Mậu Tựu không miêu tả, chỉ mượn không gian để tạo nên khí quyển trong hiện thực hư ảo, một Cố đô Huế trong mộng tưởng, với bóng dáng người phụ nữ thực mà không thực.
Xem phòng tranh Đặng Mậu Tựu như đã đi qua một giấc mơ đầy chuyển động và màu sắc. Cảm ơn họa sĩ đã tạo dựng được giấc mơ ấy bằng tài năng, tâm cảm và lao động nghệ thuật - lao lực và lao tâm - bền bỉ và trí tuệ. Công, và thành công của Đặng Mậu Tựu là đã đạt tới cái Đẹp trong chức năng cao quý của nó, là đã hòa giải được nhiều giá trị tương phản.
Đà Nẵng 23/02/2020
Đ.T
(SHSDB36/03-2020)
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
VÕ QUÊLTS: Hoạ sỹ Đỗ Kỳ Hoàng nguyên ủy viên thường vụ Hội LH.VHNT TT.Huế, nguyên chủ tịch Hội Mỹ thuật TT.Huế, nguyên giảng viên Đại học Nghệ thuật Huế v.v... đã từ trần ngày 26 tháng 10 năm 2006, hưởng thọ 75 tuổi.Thương tiếc người hoạ sỹ tài danh xứ Huế, Sông Hương xin đăng bài viết của nhà thơ Võ Quê và xin được coi đây như một nén hương tưởng niệm.
-
BỬU NAMThế là Huế vĩnh biệt thêm một hoạ sĩ tài hoa: Tôn Thất Văn.Nói là thêm, bởi Huế và giới nghệ thuật cố đô đã lần lượt giã biệt liên tiếp trong mấy năm vừa qua, nhiều người con ưu tú trong giới hội hoạ - mỹ thuật: Bửu Chỉ, Dương Đình Sang, bây giờ lại đến Tôn Thất Văn. Không kể trước đó nữa là hoạ sĩ Phạm Đăng Trí, nữ điêu khắc gia Điềm Phùng Thị...
-
Đã từng tham gia nhiều lần Festival Huế, đến Festival Huế 2006 hoạ sĩ tài danh Lê Bá Đảng đã đi đến một quyết định lớn của đời mình là trở về hẳn với Việt Nam, với Huế bằng việc hình thành trung tâm Mỹ thuật Lê Bá Đảng - một dạng bảo tàng mỹ thuật của nhà danh hoạ Việt Nam tại Huế. Sông Hương xin giới thiệu với bạn đọc vài nét về không gian Lê Bá Đảng.
-
LÊ VIẾT XÊCó thể nói như vậy bởi sau 3 lần tổ chức trại sáng tác điêu khắc Quốc tế tại Huế đã có 58 nhà điêu khắc của gần 50 quốc gia và 33 nhà điêu khắc nổi tiếng của Việt Nam tham dự trại.
-
ĐẶNG MẬU TỰUTrương Bé đã chọn nghiệp và anh đi suốt đời mình. Tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật Hà Nội năm 1974, hoạt động mỹ thuật tại Quảng Trị, thực tập tại Budapest 1983 – 1986, công tác giảng dạy tại Đại học Nghệ thuật Huế, nguyên là Hiệu trưởng Trường Đại học Nghệ thuật Huế và hiện là Ủy viên BTK Hội Mỹ thuật Việt Nam nhiệm kỳ 2000 – 2005, và giảng dạy tại trường Đại học Nghệ thuật Huế và một số trường các tỉnh miền Trung.
-
PHAN THANH BÌNHHuế - thành phố nhỏ bé và lặng lẽ với núi Ngự mờ xa và dòng Hương suốt bao năm tháng lững lờ, dường như chỉ tương hợp với những gì vừa phải nền nã, kín đáo gợi tưởng thành cổ rêu phong cổ kính. Người ta đã quá quen thuộc với những bài thơ tao nhã, những nhà vườn êm ả, những bức tranh thiếu nữ "tóc gió thôi bay" trong màu lam tím mơ mộng...
-
PHẠM THỊ CÚCLTS: Khi nghệ sĩ Điềm Phùng Thị qua đời thì số Sông Hương gần nhất đã in xong, không kịp đưa tin, không kịp nói lời vĩnh biệt! Nhân tuần lễ chung thất (49 ngày mất) của bà, Sông Hương trân trọng giới thiệu 2 bài viết sau đây và xin được coi như một nén hương tưởng nhớ người nghệ sĩ tài hoa đã có nhiều cống hiến cho nghệ thuật nước nhà và nhân loại.SH
-
LÊ THỊ MỸ ÝNhiều người ví Điềm Phùng Thị, nhà điêu khắc nổi tiếng nhất Việt Nam thế kỷ XX, người đã được ghi danh trong từ điển Larrouss là "chiếc cầu nối "Đông Tây trong một cuộc hội thoại siêu ngôn ngữ. Bởi rõ ràng, Điềm Phùng Thị đã mang Việt trong những dáng hình tạo khắc đi vào mỹ thuật thế giới và từ đó lại trở về với chúng ta bằng thứ ngôn ngữ mới - ngôn ngữ những mẫu tự được ví như các chữ cái alphabet trong trò chơi hình học.
-
Đã là hoạ sĩ thì cả đời chỉ vẽ. Xin lỗi tôi không nhớ là hỏi vẽ hay ngã vẽ.Nhưng Hỏi hay Ngã chi tôi cũng cứ tiếp tục vẽ. Mở mắt ra là xông vào vẽ. hình như sống để mà vẽ và vẽ để mà sống.
-
Một lần ghé lại xưởng vẽ của Huy ở đường Trần Quang Khải thành phố Huế, tôi hơi bị bất ngờ trước cách nghĩ của Huy về thời gian. Trong căn phòng hẹp mờ bụi và ánh sáng, mùi sơn dầu ngai ngái, bức tranh “Đồng hồ máu” (tôi tạm đặt tên như vậy) cứ đỏ lên rờn rợn như một nỗi ám ảnh.
-
Vào những ngày Tháng Tám này bốn năm trước, cuộc triển lãm 32 tác phẩm hội họa trừu tượng với tiêu đề “Không gian và tiết điệu” của họa sĩ Vĩnh Phối tổ chức tại Hà Nội được dư luận chú ý.
-
Triển lãm theo nhóm đã là truyền thống có từ nhiều năm nay của các họa sỹ Huế. Bên cạnh một số triển lãm cá nhân thỉnh thoảng mới xuất hiện thì triển lãm nhóm dễ có điều kiện ra mắt thường xuyên hơn.
-
Nhân dịp kỷ niệm 5 năm UNESCO công nhận Huế là "Di sản Văn hóa Nhân loại" (1993 - 1998), Hội Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh và một nhóm họa sĩ đã cùng nhau tổ chức một chuyến đi về Huế để sáng tác tại chỗ.
.png)
.png)
