Bộ sách Lục tỉnh cầm ca (NXB Văn hóa - Văn nghệ) cũng là tên của một nhóm bạn trẻ, đã tái hiện nguồn tư liệu về các loại hình diễn xướng của Nam bộ, xứng đáng trở thành câu trả lời cho câu hỏi: Giới trẻ ngày nay có còn quan tâm đến nghệ thuật truyền thống hay không?
Các nghệ nhân biểu diễn trong chương trình ra mắt bộ sách Lục tỉnh cầm ca. Ảnh: MY ĐẶNG
Sau rất nhiều nỗ lực, bộ sách Lục tỉnh cầm ca đã được giới thiệu trọn bộ đến độc giả vào một ngày cuối tháng 10-2020 tại Đường sách TPHCM. Ngoài Đường vào hát bội (xuất bản vào cuối năm 2019) thì 3 cuốn còn lại, gồm: Đường vào diễn xướng dân gian Nam bộ, Đường vào đờn ca tài tử và Đường vào cải lương mới được ra mắt. Để hoàn thành bộ sách này, nhóm tác giả mất 3 năm vì công đoạn xử lý nguồn tư liệu, ghi âm khá nhiều và phức tạp. Cũng may, nhóm nhận được sự cố vấn và hỗ trợ của các nhà nghiên cứu như: Huỳnh Ngọc Trảng, Nguyễn Đức Hiệp, Nguyễn Lê Tuyên, Vương Hoài Lâm…; đặc biệt là sự hỗ trợ về kinh phí từ Quỹ Phim, Nhạc và Lưu trữ của Hội đồng Anh.
Theo anh Phan Khắc Huy, Trưởng nhóm Lục tỉnh cầm ca, một số loại hình khác của nghệ thuật truyền thống như hát bội, đờn ca tài tử, các hoại hình diễn xướng dân gian: múa bóng rỗi, hát sắc bùa… ít được biết đến, thậm chí có nhiều bạn trẻ còn không biết sự tồn tại của các loại hình này. “Dựa trên mặt bằng chung của độc giả mà nhóm quan sát được, chúng tôi thực hiện bộ sách Lục tỉnh cầm ca, giống như một giáo trình dẫn nhập, mang đến những thông tin và kiến thức cơ bản dành cho những độc giả bắt đầu tìm hiểu các loại hình này”, Phan Khắc Huy chia sẻ.
Bộ sách Lục tỉnh cầm ca còn “ghi điểm” bởi hướng tiếp cận gần gũi, cách trình bày hiện đại, phù hợp với thị hiếu giới trẻ. Đặc biệt, ngoài những khái niệm, chỉ dẫn cơ bản về lịch sử hình thành, đặc điểm nghệ thuật của từng loại hình, sách còn tích hợp công cụ QR code để độc giả có thể vừa đọc vừa xem những video biểu diễn của các nghệ nhân. Đây cũng là một nỗ lực khác của nhóm nhằm bắt kịp xu hướng tất yếu hiện nay, khi mà công nghệ ngày càng phổ biến.
Ngoài anh Phan Khắc Huy (33 tuổi), Lục tỉnh cầm ca còn có 3 thành viên khác là Đặng Thị Ngọc Tú (33 tuổi), Nguyễn Tấn Khiêm (29 tuổi) và Lục Phạm Quỳnh Nhi (23 tuổi). Họ là những người trẻ, vì vậy kiến thức về các loại hình nghệ thuật truyền thống là cả một vấn đề lớn. Anh Phan Khắc Huy thừa nhận: “Chúng tôi chỉ sợ không đủ kiến thức để làm, vì những loại hình nghệ thuật này có tuổi đời lớn, đã bị xói mòn hoặc bị sai lệch ít nhiều. Mặc dù vẫn có những công trình nghiên cứu, nhưng không phải đọc là hiểu hết được; chưa kể mỗi nhà nghiên cứu lại có cách tiếp cận, nghiên cứu riêng biệt. Điều mà chúng tôi sợ nhất là làm không đúng, khiến người ta hiểu sai, càng nguy hiểm hơn. Chính vì vậy, chúng tôi chọn góc tiếp cận trung dung, để khán giả dễ tiếp nhận nhất”.
Lục tỉnh cầm ca được tách ra từ dự án Đối thoại văn hóa cộng đồng (CCD), ra đời từ năm 2017, là nơi đối thoại giữa công chúng và các nhà nghiên cứu. Khi thực hiện chuỗi chương trình Diễn xướng Nam bộ thì có thêm một đối tượng nữa là các nghệ nhân, từ đó hình thành nên 3 đối tượng: nhà nghiên cứu - nghệ nhân và công chúng. Sau một thời gian hoạt động, vì có quá nhiều nội dung nên phải tách ra thành Lục tỉnh cầm ca. Trên thực tế, CCD và Lục tỉnh cầm ca đều là dự án con của Cội Việt được ra đời hơn 10 năm trước, là nơi cung cấp cho các bạn trẻ phương pháp tiếp cận lịch sử, văn hóa và các tài liệu có liên quan.
Điều khiến anh Phan Khắc Huy và các thành viên trong nhóm trăn trở nhất chính là trong hơn chục loại hình diễn xướng Nam bộ, nhóm chỉ thực hiện được với một số lượng hạn chế do không tìm được nghệ nhân. Huy kể: “Chuyến điền dã ở Bến Tre, chúng tôi tìm gặp một nghệ nhân, lúc đó đang bị ung thư giai đoạn cuối. Chúng tôi tranh thủ về thăm ông, đồng thời nhờ hát những bài mà ông đã sưu tầm được để ghi hình. Đó là lần cuối cùng chúng tôi được gặp ông, vì gần một năm sau thì ông mất”. Chính câu chuyện trên đặt ra một thực tế: Các loại hình nghệ thuật dân gian đang đứng trước nguy cơ thất truyền; khi mà các nghệ nhân đã lớn tuổi hoặc đã mất, còn thế hệ kế cận thì thiếu vắng. “Việc của chúng tôi là cố gắng và nỗ lực kể lại những gì mà mình biết, rồi tùy theo sức sống của chính loại hình nghệ thuật đó. Bởi vì, bất kỳ một loại hình nghệ thuật nào, muốn sống được còn phải tùy thuộc vào không gian mà nó sinh ra. Khi không gian đó mất đi thì khả năng tồn tại rất khó”, anh Phan Khắc Huy nói.
Theo Quỳnh Yên - SGGP
Giữa những dòng tin với gam màu xám trên các kênh thông tin hàng ngày, tôi dừng lại ở những dòng chữ ấm áp tình người: một cụ ông ở Kon Tum, năm nay đã 90 tuổi, bán lạc làm từ thiện. Ông là Lưu Bình, ở P.Quyết Thắng, TP.Kon Tum.
Nghiêm Thuần (Yanchun), 52 tuổi, người Vũ Hán. Chị bị nhiễm virus Corona chủng mới (2019-nCoV), giống như vài chục ngàn người khác ở Hồ Bắc. Giữa tâm chấn đại dịch vốn dĩ trở thành cơn bão quét qua nhiều tỉnh thành Trung Quốc, Vũ Hán bị phong tỏa, Nghiêm Thuần không thể tìm ra bất kỳ một bệnh viện nào nhận chữa trị chị, tất cả đều quá tải. Nghiêm Thuần quyết định tự cách ly tại nhà để tìm cách kháng bệnh.
Thực hiện chủ trương xã hội hóa, nhiều nguồn lực đã được đầu tư cho lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật. Tuy nhiên, do nhận thức của xã hội còn hạn chế, cùng những yếu kém trong cách làm của các đơn vị văn hóa, nghệ thuật, việc thực hiện chủ trương gặp nhiều rào cản.
Trong Tết Nguyên đán 2020, nhiều nhà xuất bản, công ty sách đã cho ra mắt, tái bản nhiều tựa sách Tết đặc sắc, đem đến cho bạn đọc những thông tin, kiến thức quý giá về phong tục, văn hóa Việt gắn với Tết cổ truyền của dân tộc, gắn với những hồi ức, kỷ niệm thời ấu thơ của nhiều thế hệ... Với tính hấp dẫn đó đã giúp sách Tết tạo được sức hút trong lòng bạn đọc.
NGUYỄN THANH TÂM
Báo tết - báo xuân đã trở thành một hoạt động thường niên mỗi dịp tết đến xuân về của những người làm báo Việt Nam. Dịp ấy, người đọc cũng háo hức chờ đón những số báo rực rỡ, tươi tắn, bừng lên như sắc hoa đón chào xuân ấm.
“Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ/Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh” thường được nhắc đến như biểu tượng của Tết Việt. Thực tế, Tết ở các vùng miền trên cả nước phong phú, đa dạng hơn, trải qua các thời kỳ lịch sử lại thay đổi nhiều. Tuy nhiên, giá trị căn cốt và thiêng liêng của Tết thì giống nhau, và vẫn đang được lưu giữ, tiếp nối qua thời gian.
Đại hội đại biểu toàn quốc Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam lần thứ IX, nhiệm kỳ 2019 - 2024 vừa khép lại trong niềm vui vì đã chọn ra được tân Chủ tịch là NSND Thúy Mùi – vị nữ Chủ tịch đầu tiên của hội.
Nhiều năm qua, vì thiếu đội ngũ những người sáng tác - tác giả, soạn giả giỏi nghề nên sân khấu TPHCM ở cả lĩnh vực cải lương lẫn kịch nói cứ ngày một khan hiếm kịch bản chất lượng. Đặc biệt, trong năm 2019, hàng loạt tác phẩm cũ (ra đời cách nay hàng chục năm) lần lượt được tái dựng, càng cho thấy sự khủng hoảng trầm trọng của vấn đề kịch bản sân khấu.
Trong cuộc sống hiện đại, khi âm nhạc điện tử đang phát triển mạnh mẽ thì việc kế thừa và phát triển âm nhạc dân tộc, đặc biệt là nghệ thuật đàn bầu Việt Nam, đang đặt ra nhiều thách thức.
Internet, việc số hóa sách và sự ra đời của những công cụ đọc sách điện tử, chính những cái mới ấy, cùng sự phổ biến chúng trong đời sống một cách rất nhanh chóng, đã buộc người ta phải nêu câu hỏi: Liệu đã sắp đến lúc sách giấy “cáo chung”?
Lần đầu xuất bản năm 1942 tại Nhà in Lê Cường, “Giáo dục nhi đồng” của nữ tác giả Đạm Phương Nữ Sử trình bày những quan điểm sâu sắc về tầm quan trọng của giáo dục gia đình đối với sự trưởng thành của trẻ nhỏ, xa hơn là đối với sự cường thịnh của một dân tộc.
ĐẶNG NGỌC NGUYÊN
Chỉ trong vòng ba mươi năm sau đổi mới đất nước 1986, giao thông Việt Nam đã phát triển vượt bậc. Từ chỗ trên đường cái quan xe đạp nhiều hơn xe máy, giờ chủ yếu lại là ô tô xuôi ngược.
Chúng ta đang sống trong một thế giới mà thiết bị điện tử kết nối internet đã trở thành công cụ tìm kiếm, tra cứu, làm việc, học tập, giải trí... trở nên rất phổ biến. Câu hỏi đặt ra là con người đang kết nối với con người, với thế giới như thế nào? Bộ sách “Chúng vận hành như thế nào?” của NXB Kim Đồng có thể là một gợi ý dành cho các bạn đọc nhỏ tuổi.
NGUYỄN QUANG PHƯỚC
Công cuộc chống tham nhũng do Đảng khởi xướng và thực hiện đang ngày càng quyết liệt, công cuộc “đốt lò” hiện nay đã và đang nhận được sự ủng hộ của cả hệ thống chính trị, của toàn thể đồng bào và sự hợp tác chặt chẽ từ quốc tế. Chống tham nhũng quyết liệt, là cách toàn Đảng thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh: không ngừng xây dựng, chỉnh đốn cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức. Khi được “Lòng Dân” tin tưởng, khi nhân dân ủng hộ và tham gia thì vạn sự tất thành.
Sau 10 năm thực hiện hai tiêu chí văn hóa thuộc Bộ tiêu chí quốc gia xây dựng nông thôn mới, cơ sở vật chất, văn hóa thể thao cũng như đời sống tinh thần của người dân ở nhiều địa phương trong cả nước đã được cải thiện. Tuy nhiên, kết quả hoàn thiện hai tiêu chí này chưa thật sự đồng đều.
Liên hoan Sân khấu thử nghiệm quốc tế diễn ra từ ngày 4 đến 13-10 tại Hà Nội được kỳ vọng sẽ có nhiều đột phá trong thể hiện ngôn ngữ hình thể, cấu trúc, làm giàu thêm ngôn ngữ của nghệ thuật sân khấu.
Trong thời đại công nghệ phát triển, ít nhiều cũng ảnh hưởng đến nhận thức của các bạn trẻ, nhất là đối với học sinh, sinh viên. Để các em hiểu đâu là tốt, đâu là xấu và biết trân trọng những giá trị mà ông cha ta đã gìn giữ từ bao đời, diễn giả văn hóa Hồ Nhựt Quang (học trò GS.TS Trần Văn Khê) tiếp tục thay thầy thực hiện dự án vinh danh văn hóa trong học đường.
Khán giả Bắc Giang hâm mộ chèo đang được sống trong bầu không khí sôi động với tiếng trống, tiếng đàn, tiếng nhị réo rắt bổng trầm cùng những câu hát chèo trong Liên hoan chèo toàn quốc, tổ chức tại Bắc Giang. Những ngày qua, liên hoan thật sự gây chú ý và đọng lại nhiều cảm xúc đối với các nhà quản lý, văn nghệ sĩ cùng đông đảo nhân dân địa phương.
Không ít nơi, trong các bản của đồng bào chỉ còn lác đác vài căn nhà sàn và tương lai không xa các ngôi nhà sàn này sẽ biến mất nhường chỗ cho nhà xây.