Tiếng mơ yêu

14:37 29/07/2008
LÊ THỊ MỸ ÝĐọc tập truyện ngắn "NGƯỜI ƠI" - Lê Thị Hoài - NXB Thuận Hoá 2001

Trong đời sống hiện đại hôm nay, dường như con người hầu hết đều không có thời gian để ý đến những điều tưởng chừng vụn vặt và nhỏ bé. Aldous Huxley nói rằng "người ta có thể sống và làm việc mà không cần ý thức đến sự vận hành thường nhật của mặt trời, không cần bao giờ ngắm nhìn mặt phẳng và những ngôi sao". Người ta càng không bao giờ cần chú ý đến một tiếng dế rù rì trong đám cỏ, một tiếng gió lướt đi ngoài hiên hay một tiếng kêu âm thầm thảng thốt cất lên giữa đêm khuya trong đợi chờ mê đắm... Với Lê Thị Hoài Nam, giữa đời sống hiện đại, chị như một cô bé lần đầu tiên biết yêu, ngây thơ và bạo liệt đã quả quyết "lội ngược dòng" cất lên một tiếng nói riêng - tiếng thì thầm "Người ơi" đầy dư vang.
 Phải nói rằng tiếng thì thầm "Người ơi" của Lê Thị Hoài là một tiếng nói đắm say thầm kín, có đời sống riêng của mình và không hề lạc lõng. Đời sống ấy là một thế giới của mơ và yêu. Mỗi truyện ngắn là một giấc mơ. Mỗi giấc mơ là một ấp ủ tình yêu. Có khi, đó là tình yêu biểu hiện trong khát vọng nhục thể, lại có khi, là một mơ hồ khát khao xa xăm không dễ dàng cắt nghĩa. Mười truyện ngắn vỏn vẹn gói trong 178 trang giấy khổ nhỏ là mười giấc mơ. Không chỉ đơn thuần là giấc mơ theo lối tư duy hình tượng của thuyết phân tâm S.Freud và đúng như nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo nhận xét; "Người ơi" có đời sống tình cảm thấm đẫm tinh thần người Việt... mang chứa những khát vọng về một tình yêu cao đẹp mà nếu không có nó con người sẽ trở thành vô nghĩa!
Những khát vọng cao đẹp trong truyện ngắn của Hoài Nam đã tạo nên tiếng mơ - yêu thì thầm trong những giấc mơ, tạo nên những nhân vật "thiên tính nữ" giữa sự dấn thân và phân thân quả quyết. Hầu hết các nhân vật trong "Người ơi" đều có "thiên tính nữ", đều có sự dịu dàng và mãnh liệt trong những phân thân thách đố của ám ảnh vô thức và khát vọng yêu. Các nhân vật nữ được Hoài Nam lựa chọn từ nhiều góc, nhưng dù là nhân vật xấu xí như cô gái trong "Hương trầm", người đàn bà xinh đẹp và cô đơn trong "Chờ đợi", nhân vật nữ có tình cảm "cổ điển" như U Trầm hay ngược lại rất "hiện đại" như Thư, Dung... đều được tác giả khai thác, từ cảm thức mơ - yêu. Nhân tính và sâu sắc đến bất ngờ, tiếng mơ - yêu trong tập truyện ngắn không dừng lại ở tình yêu thuần tuý, nó chạm được đến những khía cạnh nhỏ nhoi của cuộc sống. Đôi khi, chỉ một chút cảm thông giữa cuộc đời, Hoài Nam đã phục sinh cho nhân vật của mình bằng cảm thức mơ - yêu tinh tế và chân thành nhất; vượt qua những barière, chị đến với chân lý "cái cần nhất giữa con người và con người là sự cảm thông" như ý kiến của Paven Vêginôp. Sự cảm thông ở đây là một mối tương giao đồng cảm thuần khiết giữa cô gái xấu xí và nhà họa sĩ, giữa ông chủ nghèo và con chó Đốm, giữa một cô bé con và một người hàng xóm, giữa sự phân thân của người thiếu nữ và pho tượng gỗ mang hình hài người yêu lý tưởngv.v... Có thể tìm thấy trong hầu hết truyện ngắn của tập truyện là mối tương giao đồng cảm ấy.
Nhiều người cho rằng giọng văn của Hoài lạnh lùng và thông minh. Tôi nghĩ rằng ngoài hai yếu tố trên, giọng văn của chị còn nhạy cảm và hồi hộp, có đôi lúc tỏ ra ngây thơ trong trẻo như những bước đi rón rén của cô bé mười sáu tuổi, những bước đi dám thiêu đốt cả tàn tích tình yêu để đến được với khát vọng muôn thuở của đời người. Phải chăng, chính bởi sự "pha sắc" trong giọng văn cũng như trong cách lựa chọn, xử lý tình huống mà người ta dễ dàng có cảm nhận một trò chơi xúc xắc đa diện (Hoàng Bình Thi)... Hơn thế nữa, đó là cảm nhận về một thế giới "lập thể" (tên một truyện ngắn trong tập truyện) một thế giới mơ - yêu được cắt nghĩa nhiều chiều, ám ảnh nhiều chiều.
Thử hình dung xem nếu con người sinh ra mà không có bóng". Thử hình dung xem nếu chân dung con người chỉ còn được nhìn như một bức tranh "tĩnh vật"... đó là một trong những thông điệp mơ - yêu từ thế giới lập - thể của mình mà Hoài Nam đã khuấy lên trong đời sống hiện đại hôm nay, bằng tiếng thì thầm "Người ơi" trong vô tận...
Huế 12.2001
L.T.M.Y

(nguồn: TCSH số 155 - 01 - 2002)

 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
Tin nổi bật
  • NGÔ MINH

    Có một ngày nhạt miệng, thèm đi. Đi mãi mới hay phố cũng thiếu người. Có một ngày nằm dài nghe hát. Rồi ngủ quên trong nỗi buồn nhớ mông lung.

  • NGỌC THẢO NGUYÊN

    Buổi sinh hoạt được đặt tên là Tọa đàm bàn tròn về thơ. Đây là buổi sinh hoạt mang tính chất thử nghiệm của Phân hội văn học (lại một cách nói rào đón nữa chăng?)

  • ĐỖ LAI THÚY

    Duy nhất chỉ thơ mới đứng cùng bình diện với triết học và suy tư triết học
                                        Heidegger
    Con người, sống trên đời, như một thi sĩ
                                        Heidegger

  • NGUYỄN ĐỨC TÙNG

    Trong thơ tình, tình yêu là kẻ chiến thắng sau cùng. Chứ không phải lý trí, đạo đức, chính trị hay lịch sử. Bao giờ và ở đâu cũng thế.
    Chỉ còn anh và em
    Cùng tình yêu ở lại

  • PHAN ĐÌNH DŨNG   

    Từ hai cuốn sách: Những người thân trong gia đình của Bác Hồ, Bác Hồ gặp chị và anh ruột; soi vào những bài thơ của Bác, chúng ta có dịp nghiền ngẫm thêm về những tình cảm riêng/chung của Người.

  • NGUYỄN XUÂN HÒA

    Thảo Am Thi Tập của Nguyễn Khoa Vy không chỉ có giá trị về mặt nội dung mà còn có giá trị về mặt nghệ thuật.

  • LÊ KIM PHƯỢNG

    Với thi sĩ Cao Quảng Văn, thơ là cảm xúc thăng hoa tuyệt đỉnh và nếu văn chương có đích, thì thơ là tuyệt đích của tâm hồn. Ở chốn đó, sáng tạo ra đời. Vì vậy, thưởng thức thơ không thể không bằng cảm xúc từ trái tim của người đọc: “Thơ là tiếng nói từ trái tim đập vào trái tim”.

  • LTS: Nhà thơ Ngô Minh, sinh ngày 10 tháng 9 năm 1949; Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, Hội viên Hội Nhà văn Thừa Thiên Huế, cộng tác viên thân thiết của Sông Hương. Sau cơn tai biến nặng từ trưa 26 tháng 11 năm 2018, nhà thơ đã từ trần tại nhà riêng vào lúc 23 giờ 12 phút ngày 3 tháng 12 năm 2018. Nhà thơ được an táng tại Khu nghĩa trang phường Hương Long, thành phố Huế (sau lưng chùa Thiên Mụ).
    Sông Hương thành kính chia buồn cùng gia quyến và bạn đọc, xin đăng bài viết dưới đây của nhà thơ Đông Hà, như là nén nhang tưởng nhớ, vĩnh biệt một người thơ…

                Ban Biên tập

  • HỒ THẾ HÀ

    Hoàng Diệp là thơ nổi tiếng với thi tập Xác thu (Nxb. Nam Kỳ, Hà Nội, 1937) trước khi trở thành nhà phê bình, nghiên cứu văn học.

  • PHAN VĂN NAM    

    Sau các tập thơ Cùng đi qua mùa hạ (Nxb. Văn nghệ, 2005), Phía bên kia cây cầu (Nxb. Phụ nữ, 2007) và Ngày linh hương nở sáng (Nxb. Hội Nhà văn, 2011) được trao nhiều giải thưởng văn chương uy tín, tác giả Đinh Thị Như Thúy tiếp tục ra mắt tập thơ mới Trong những lời yêu thương (Nxb. Hội Nhà văn, 12/2017).

  • VĂN THÀNH LÊ    

    1.
    Có thể nói Trần Đăng Khoa là trường hợp lạ của văn đàn Việt. Giữa thời đại cả nước lo ra đồng chạy ăn và ra trận đánh giặc, cuối những năm 1960 đầu những năm 1970, cậu bé Khoa cùng những cô bé/cậu bé 9 - 10 tuổi khác như Cẩm Thơ, Hoàng Hiếu Nhân, Chu Hồng Quý, Trần Hồng Kiên… “đã đi lạc” vào thơ.

  • NGUYỄN KHẮC PHÊ    

    Nhiều người đến dự buổi giới thiệu Tự truyện “Mạ Tui” do Tạp chí Sông Hương và Trung tâm Văn hóa Phật giáo Liễu Quán phối hợp tổ chức không biết Nguyễn Viết An Hòa (NVAH) là ai, nhưng khi Ban Tổ chức cho hay đó là bút danh trên Facebook (Fb) của thầy giáo Nguyễn Viết Kế, thì đều vui vẻ thốt lên: “À…”.

  • ĐỖ LAI THÚY

    Lý thuyết hệ hình là một hệ pháp nghiên cứu sự phát triển. Văn học Việt Nam, do những đặc điểm riêng thuộc của mình, không phát triển nối tiếp như ở các nước phương Tây, mà gối tiếp như những làn sóng, con trước chưa tan thì con sau đã tới, hay đúng hơn vừa là nối tiếp vừa là gối tiếp.

  • SƠN CA 

    Mất mát, tận cùng của mất mát. Cô đơn, tận cùng của cô đơn. Thực tại “vặn xoắn con người đến mức cảm giác không còn hình hài”.

  • NGUYỄN THANH TÂM    

        …đi về đâu cũng là thế… 

  • GIÁNG VÂN

    LGT: Tháng 4/2018, Nxb. Europa (Hungary) đã dịch và ấn hành tập thơ “Những kỷ niệm tưởng tượng” của Trương Đăng Dung, (Giải thưởng Hội Nhà Văn Hà Nội, 2011). Tập thơ gồm 24 bài cũ và 14 bài mới, được in song ngữ Việt - Hung với 2000 bản. Lễ ra mắt tập thơ được tổ chức trang trọng trong khuôn khổ Liên hoan sách Quốc tế Budapest, với sự có mặt của nhà thơ Trương Đăng Dung và hai dịch giả: Giáp Văn Chung và Háy János cùng đông đảo bạn đọc Hungary. Tập thơ đã được giới chuyên môn và bạn đọc đón nhận nồng nhiệt. Ngay trong lễ ra mắt, toàn bộ số sách mang đến đã được bán hết.

  • HỒ THẾ HÀ

    Hữu Thỉnh là nhà thơ xuất sắc trong thế hệ những nhà thơ trưởng thành trong giai đoạn cuối của cuộc chiến tranh chống Mỹ cứu nước. Cuộc sống và trang thơ của ông đã có rất nhiều công trình nghiên cứu và giải mã ở tất cả các cấp độ thi pháp với giá trị độc sáng riêng của chúng. Người đến sau khó có những phát hiện gì thêm từ thế giới chỉnh thể nghệ thuật ấy.

  • NGUYỄN THÀNH NHÂN

    Khi nhắm mắt trong phút chốc, xung quanh tôi thoắt nhiên rực rỡ nắng, tôi chỉ là một đứa trẻ nhỏ, chỉ mới mười ba tuổi đầu và đang cố gắng đuổi theo người con gái ấy.” 

  • PHẠM PHÚ UYÊN CHÂU
    Nhân 17 năm ngày mất nhà văn Nguyễn Văn Bổng (11/7/2001 - 11/7/2018)    

    Nói đến Nguyễn Văn Bổng trước hết chúng ta nói đến một nhà văn xứ Quảng anh hùng, giàu bản sắc, một nhà văn hàng đầu của văn xuôi Việt Nam hiện đại, một bút lực dồi dào, với những tác phẩm tràn đầy nhựa sống, là nói đến một khối lượng lớn những tiểu thuyết, truyện ngắn, bút ký có giá trị… (Nhà thơ Hữu Thỉnh).