Quyền tác giả âm nhạc ở Việt Nam: Nhiều show diễn lớn cũng không trả tiền

10:03 12/11/2018

Những năm qua, vấn đề quản lý và bảo hộ quyền tác giả và quyền liên quan được nhà nước đặc biệt quan tâm và thực thi một cách tích cực. Tuy nhiên, tình trạng vi phạm quyền tác giả, quyền liên quan ở lĩnh vực âm nhạc vẫn liên tục xảy ra các sai phạm với nhiều hình thức và mức độ phức tạp.

Việc bảo vệ quyền tác giả âm nhạc ở Việt Nam vẫn còn nhiều bất cập.

Nỗi lòng người nhạc sĩ

Mới đây, Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC) đã  gửi công văn yêu cầu đơn vị kinh doanh nhạc Sky Music chấm dứt việc vi phạm bản quyền tác giả. Trong đó, công văn đã “tố” Sky Music vi phạm bản quyền gần 2.000 tác phẩm của khoảng 200 nhạc sĩ do VCPMC đại diện và cho biết sẽ khởi kiện nếu doanh nghiệp này tiếp tục sai phạm. Trước đó, vào tháng 5/2018, hàng loạt nhạc sĩ như Võ Thiện Thanh, Thế Hiển, Trần Minh Phi, Hoài An, Nguyễn Văn Chung... đã có mặt tại VCPMC để bày tỏ sự tức giận. Các nhạc sĩ mô tả hành vi của Sky Music là vi phạm quyền tác giả vô cùng nghiêm trọng. Gần 40 nhạc sĩ và đại diện của nhạc sĩ bị vi phạm bản quyền quyết định ủy quyền cho VCPMC giải quyết vụ việc. 

Tuy nhiên, trường hợp trên cũng một trong vô vàn những sai phạm về bản quyền tác giả âm nhạc tại Việt Nam. Hiện nay, các hình thức nhái nhạc, nhái ý tưởng ngày càng có xu hướng gia tăng một cách tinh vi. Muôn kiểu vay mượn, từ bản beat, phong cách, hình chụp album cho tới ý tưởng MV cũng “trùng hợp” một cách khó hiểu. Bên cạnh đó, một vấn nạn xảy ra thường xuyên đó là không ít ca sĩ biểu diễn ca khúc hoặc ra đĩa đơn mà “lờ” đi việc xin phép tác giả ca khúc.

Về vấn đề này, nhạc sĩ Đinh Trung Cẩn, Tổng giám đốc VCPMC bày tỏ “Có chuyện nực cười, một chương trình diễn ra có hợp đồng làm việc với tất cả các bên từ âm thanh, sân khấu, hội trường biểu diễn, nghệ sĩ…song tác giả cho các ca khúc tại đêm diễn lại không hề được nhắc đến, chưa nói đến việc ký kết hợp đồng hay trả tiền bản quyền. Tôi nhắc lại, nếu không có tác giả thì làm sao có đêm nhạc”. 

Theo ông Cẩn, chúng ta phải đặt câu hỏi rõ ràng rằng, ai viết nhạc ra để ca sĩ lấy đi hát một đêm kiếm mấy chục nghìn USD, 300 triệu, 500 triệu để làm giàu, mua xe hơi nhà lầu... Các đơn vị tổ chức đêm nhạc bán cả chục triệu một đôi vé nhưng khi tác giả âm nhạc lên tiếng đòi mấy đồng thì chửi um sùm. Điều 24 Luật Sở hữu trí tuệ nêu rõ tác phẩm của tác giả độc quyền cho phép hoặc không cho phép sử dụng vì đó là tài sản riêng, không phải tài sản của nhà nước. Bản thân tôi rất đau lòng khi đòi quyền lợi cho các nhạc sĩ mà gặp quá nhiều khó khăn. Có nhạc sĩ chúng tôi còn trích tiền tác quyền âm nhạc để cho ông sử dụng trước, chúng tôi thu dần sau vì ông cần tiền chữa ung thư. 

Từ đầu năm đến nay nhiều show có lượng khán giả rất lớn, nhưng tính tới ngày 26/10/2018, các đơn vị tổ chức vẫn chưa chịu trả tiền tác quyền cho các nhạc sĩ. Đơn cử, như các show sử dụng âm nhạc của các nhạc sĩ nổi tiếng như Trịnh Công Sơn, Phú Quang hoặc show của các ca sĩ nổi tiếng như Lệ Quyên, Lan Anh, Đàm Vĩnh Hưng, Trọng Tấn, Anh Thơ, Khánh Ly, Hồ Ngọc Hà, Bằng Kiều… đều chưa trả tiền bản quyền cho nhạc sĩ sáng tác. 

“Luật đã cho phép rồi nhưng rất đau khi người sử dụng các tác phẩm lại gây khó khăn cho Trung tâm. Thực tế có những đơn vị thành lập tới bốn công ty, xin cấp phép làm 4 chương trình, làm xong chương trình nào là xóa sổ luôn công ty. VCPMC có tìm đến nơi cũng chẳng đòi được tiền”- ông Đình Trung Cẩn nói.

Chưa hiểu luật?

Nhìn lại những sự việc đã xảy ra có thể thấy đều có một câu trả lời chung là không hiểu luật. Ở đó, các nhạc sĩ chỉ giỏi trong việc sáng tác, còn về luật thì lại khá “mập mờ” sau mỗi sự việc chỉ biết “kêu trời”. Thậm chí, nhiều nhạc sĩ lão thành chỉ khi được đồng nghiệp, bạn bè thông báo mới biết ca khúc của mình bị vi phạm bản quyền. Thế nhưng ở một chiều ngược lại với những đơn vị sử dụng nhạc, nghệ sĩ sau khi bị phát hiện cũng chỉ biết xin lỗi và “hát lại” điệp khúc chưa hiểu hết về nghĩa vụ thực hiện quy định của pháp luật về quyền tác giả. Thậm chí với một người trẻ, hiểu luật nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung từng đắng cay chia sẻ: “Trải qua bao nhiêu lần vấp ngã, mất mát, nói thật, tôi mất dần niềm tin ở những người và đơn vị kinh doanh âm nhạc. Tôi thấy sợ lòng tham con người khi kinh doanh trên chất xám người khác một cách hả hê và vô tội vạ”. 

Bên cạnh đó, một bất cập khác hiện nay là việc triển khai thực thi bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan chưa được đồng bộ, hiệu quả. Công tác hậu kiểm, kiểm tra, xử lý vi phạm về quyền tác giả còn chưa kịp thời, chưa triệt, chưa đủ sức ngăn chặn, răn đe. Chính vì kẽ hở này, các đơn vị tổ chức đã tìm thấy kẽ hở trong quy trình cấp phép để lách luật. Chưa kể từ trước đến nay dù đã có nhiều vụ việc vi phạm bản quyền nhưng chưa có tiền lệ về một vụ kiện. Mới đây, tại buổi làm việc Ban chủ nhiệm CLB Cựu ĐBQH với VCPMC nhiều đại biểu cũng đã cho rằng một số chính sách pháp luật ở lĩnh vực biểu diễn nghệ thuật đang gây khó khăn cho công tác bảo hộ quyền tác giả âm nhạc, ảnh hưởng đến cam kết của Việt Nam với quốc tế. Trong đó, ông Nguyễn Văn Thuận- nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Quốc hội, cho rằng chúng ta có danh sách mấy chục vi phạm chưa thực hiện, quan hệ dân sự, chúng ta phải dùng quyền dân sự để kiện họ ra tòa. Kinh nghiệm thế giới thì những vụ việc này đã và đang được giải quyết theo hướng này. “Tại sao chúng ta không sử dụng công cụ đó? Tại sao cứ bắt nhà nước can thiệp vào?”- ông Thuận đặt câu hỏi. 

Có thế thấy, việc Việt Nam tham gia Công ước Bern đã và đang là một lộ trình đúng đắn trong việc bảo vệ tác quyền âm nhạc. Thế nhưng, sau những sự việc xảy ra giữa VCPMC và các đơn vị liên quan chúng ta dễ dàng nhận thấy một bức tranh hỗn loạn, tùy tiện trong việc bảo vệ tác quyền âm nhạc tại Việt Nam.  

Theo Minh Quân - ĐĐK

 

 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Nếp nhà lãng đãng khói hương như chiếc cầu nối với quá khứ. Hồn người tĩnh tại, thong dong hòa quyện miền tâm linh thăm thẳm. Nhưng không phải dịp Tết đến ta mới thấy nhẹ nhàng. Bất cứ khi nào đứng trước ban thờ tiên tổ, bao bộn bề, lo toan đều tự nhiên rũ bỏ, để gia tâm bảo vệ những gì tốt đẹp của tinh thần.

  • Vừa qua, một số cá thể thiên nga đã được thả vào hồ Hoàn Kiếm, Hà Nội. Việc làm này đã gây nhiều ý kiến trái chiều trong dư luận. Dù sau đó, các cá thể thiên nga đã được di chuyển đến một địa điểm khác song từ sự việc này nhiều người tỏ ra băn khoăn bởi hồ Hoàn Kiếm vốn được coi là nơi linh thiêng, hơn nữa hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn còn là Di tích quốc gia đặc biệt.

  • Khi toàn cầu hóa, nhiều người mới ý thức rõ hơn tầm quan trọng của sáng tạo. Nhiều quốc gia coi sáng tạo là nguồn lực chính trong nền kinh tế tri thức. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của công nghệ số, bên cạnh động lực cũng tạo ra nhiều thách thức đối với khả năng sáng tạo của con người.

  • “Hiện thực” của đời sống hiện ra trước cái nhìn của chúng ta luôn luôn là một hỗn hợp, một nồi súp lẩu của “thực tế” và “tri nhận”, không tách bạch, và không dễ tách bạch được.

  • Nuôi dưỡng tâm hồn ham đọc sách từ bé cho con, sẽ giúp con dễ dàng vượt qua được giai đoạn khủng hoảng của tuổi mới lớn, giúp con mạnh mẽ đối mặt với những thay đổi của bản thân, và sóng gió của cuộc đời.

  • Để không bị lãng quên giữa các loại hình nghệ thuật giải trí hiện đại, sân khấu cải lương nói riêng, nghệ thuật truyền thống nói chung, đang tìm cách chuyển mình, dần tìm lại chỗ đứng. Trong quá trình tìm hướng đi mới ấy, các nghệ sĩ không hoàn toàn chạy theo thị hiếu một cách dễ dãi mà bỏ qua yếu tố nghệ thuật.

  • Một năm qua, sự xuất hiện của các sàn đấu giá nghệ thuật đã góp phần thúc đẩy hội họa phát triển, tạo ra thị trường lành mạnh thu hút nhà đầu tư cũng như giới mộ điệu. Nhưng vẫn còn nhiều vấn đề bỏ ngỏ.

  • Văn hóa là sản phẩm, đồng thời là điều kiện, động lực, phương thức tồn tại và phát triển của một đất nước. Văn hóa có sự phát triển tự thân nhưng cũng có cả sự tiếp nhận bên ngoài. Theo các chuyên gia, trong khi bảng giá trị của người Việt xuất hiện một số hiện tượng lệch lạc, cần nghiên cứu xây dựng hệ thống chuẩn mực xã hội, từ đó xác định khuôn khổ để trở lại chân giá trị.

  • Khi các hoạt động diễn xướng dân gian dần tách khỏi, đình làng dường như đánh mất một phần linh hồn, còn nghệ thuật truyền thống cũng thiếu khí vị. Theo NSƯT Đoàn Thanh Bình, những buổi diễn của Giáo phường Đình làng Việt một năm qua chính là hành trình để mỗi người được về lại ngày xưa, đắm mình trong đời sống văn hóa cộng đồng.

  • Thêm một lần mổ xẻ về thực trạng của lý luận phê bình sân khấu hiện nay, các nhà chuyên môn, tác giả đều cho rằng lý luận phê bình của sân khấu nước nhà rất thiếu, yếu và luôn bị các nhà hát… phớt lờ.

  • Nhà biên kịch Nguyễn Thị Hồng Ngát đã chia sẻ đầy trăn trở tại Hội thảo "Liên hoan phim Việt Nam trong sự nghiệp phát triển điện ảnh dân tộc" vừa qua ở Đà Nẵng.

  • Sáng 16/11, Hội Di sản văn hóa Thăng Long - Hà Nội đã tổ chức Hội thảo khoa học “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu trên địa bàn Hà Nội - nhận diện, bảo tồn và phát triển” tại đình Hào Nam. Hội thảo đã thu hút sự quan tâm của đông đảo các nhà nghiên cứu, quản lý văn hóa - xã hội, các nghệ nhân dân, đồng đền, thủ nhang, thanh đồng…

  • Gần đây, một số trường ngoài công lập tăng học phí cao gây phản ứng của phụ huynh và bất bình dư luận. Đáng chú ý là theo Luật Giáo dục 2005, các cơ quan quản lý nhà nước không có thẩm quyền quản lý việc thu chi của các trường ngoài công lập. Các trường này hoạt động theo Luật Doanh nghiệp và ngành giáo dục chỉ giám sát về chỉ tiêu tuyển sinh, chương trình đào tạo.

  • Là di tích lịch sử văn hóa được xếp hạng Quốc gia từ năm 1991, nhưng những giá trị lịch sử, yếu tố nguyên gốc tại chùa Khúc Thủy, thôn Khúc Thủy (xã Cự Khê, huyện Thanh Oai, Hà Nội) đã bị xâm phạm nghiêm trọng.

  • Không phải ai sinh ra cũng đã có thẩm mỹ âm nhạc mà nó được hình thành gắn với không gian sống, điều kiện thụ hưởng. Theo nhạc sĩ Quốc Trung, hiện nay ở Việt Nam hầu hết các chương trình nghệ thuật chỉ trình diễn một vài thể loại nhạc, bó hẹp sự lựa chọn của khán giả. Nếu mọi người tự mở rộng, bỏ qua rào cản để thử nghiệm nhiều thể loại nhạc khác nhau, sẽ phát hiện ra nhiều thứ mới mẻ, thú vị.

  • Cuộc sống của họ ra sao, quan niệm về tình yêu, hạnh phúc, nỗi buồn, suy nghĩ về truyền thống, hiện tại và tương lai như thế nào? Để tìm ra câu trả lời, đạo diễn người Hà Lan Manouchehr Abrontan đã đi từ Nam ra Bắc, phỏng vấn hàng trăm phụ nữ ở mọi lứa tuổi, ngành nghề, vai trò khác nhau. Và “Việt Nam tim tôi” ra đời như tình ca về vẻ đẹp, sức mạnh của phụ nữ Việt.

  • “Học sinh như bó đuốc, nhiệm vụ của tôi là truyền lửa cho bó đuốc. Nhưng trước khi truyền lửa được thì giáo viên phải là người yêu thích, say mê tìm tòi, chắt lọc cái hay trong môn học, khơi gợi cho các em tự tìm tòi, tự phát hiện ra vấn đề”. Đó là chia sẻ của thầy giáo Lê Quang Nhân, Trường THPT chuyên Nguyễn Du, Đắk Lắk tại Lễ tuyên dương gương Người tốt việc tốt đổi mới sáng tạo trong dạy và học năm học 2016 - 2017 do Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD - ĐT) tổ chức sáng 18.10.

  • Trong bối cảnh cần khẳng định văn hóa doanh nghiệp Việt Nam, việc tìm ý tưởng sáng tạo từ “Truyện Kiều” được cho là con đường ngắn nhất. Như GS. Phong Lê, Chủ tịch Hội Kiều học Việt Nam nhận định: “Doanh nhân dùng chữ tâm ấy để tiến là phúc cho họ, cũng là phúc cho xã hội vậy”.

  • Trước các phương tiện nghe nhìn, sách đang trở nên yếu thế hơn. Người lớn cũng ngại đọc sách, còn trẻ em thì thích xem iPad và chơi game. Làm sao để tạo được thói quen đọc sách cho trẻ, qua đó, dần nuôi dưỡng tâm hồn các em bằng sách?

  • Chú trọng phát triển văn hóa đọc tại vùng nông thôn, miền núi là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong Đề án phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng đến năm 2020, định hướng đến năm 2030. Tuy nhiên, văn hoá đọc ở trẻ em nói riêng sẽ không thể phát triển rộng lớn nếu hệ thống phát hành sách chỉ tập trung ở thành phố và trẻ em nông thôn, miền núi vẫn còn “đói sách”.