Những chuyến đi giúp bạn trên đất nước chùa tháp
NGUYỄN KHOA QUẢ
Đất nước thống nhất, hòa bình lập lại từ năm 1975 đến năm 1979, chưa đầy 4 năm, phía bắc Đặng Tiểu Bình - Trung Quốc đem quân đánh phá. Phía nam Khơ me đỏ Campuchia, bọn Pôn Pốt sang đánh phá các tỉnh Kiên Giang và Tây Ninh... Quân tình nguyện Việt Nam kết hợp với Mặt trận đoàn kết dân tộc Campuchia lật đổ chế độ Pôn Pốt năm 1979, giải phóng nhân dân thoát khỏi chế độ bạo tàn diệt chủng.
Một buổi làm việc của Cố Bí thư Tỉnh ủy Vũ Thắng (ngồi bên trái), với lãnh đạo Tỉnh ủy Xiêm Riệp năm 1980
Năm 1980, dưới sự chỉ đạo của Trung ương Đảng, Tỉnh ủy Bình Trị Thiên (BTT) thành lập Ban CK để giúp đỡ Lào (Ban C - giúp đỡ tỉnh Khâm Muộn và Savannakhet), giúp đỡ Camphuchia (Ban K - giúp đỡ tỉnh Xiêm Riệp). Ông Phan Thắng làm Trưởng ban, ông Hoài Nguyên, ông Hoàng Hữu Diệu, ông Nguyễn Sắc làm Phó ban.
Tôi được Sở Văn hóa cử sang Ban CK làm phóng viên ghi lại hình ảnh đoàn cán bộ cao cấp của tỉnh BTT do ông Vũ Thắng - Bí thư Tỉnh ủy cùng các ông Thái Tuấn - Sở Y tế, ông Giai - Bưu Điện BTT và một số cơ quan khác sang Campuchia làm lễ kết nghĩa, giúp bạn xây dựng lại đất nước. Thời đó BTT rất khó khăn, thiếu thốn mọi bề, nhưng vẫn sẵn sàng thắt lưng buộc bụng để sang giúp bạn. Làm việc với bạn là những người giỏi tiếng Pháp, ông Hoài Nguyên, ông Thái Tuấn, ông Giai đều giỏi tiếng Pháp nhưng giỏi giao tiếp là ông Hoài Nguyên. Hai bên nhất trí họp tại thủ đô Phnom Pênh - Campuchia, không họp tại Xiêm Riệp được vì đường sá xa xôi, an ninh không đảm bảo.
Đoàn xe của tỉnh đi Campuchia gồm xe U oát của Liên Xô chở ông Vũ Thắng, xe Jeep chở ông Giai, xe Toyota chở ông Thái Tuấn; tôi và anh Thuyết đi xe Fiat chạy sau cùng nhìn đoàn xe rất là buồn cười, giống như đoàn xe Quốc tế (Liên Xô, Ý, Nhật).
Quãng đường từ thành phố Hồ Chí Minh đến thủ đô Phnom Pênh khoảng 150km, qua cửa khẩu Mộc Bài đến phà Niếc Lương thì đoàn đã được đón tiếp. Ông Cây Xỏn, ông Zu Chia - Chánh văn phòng Sở Công nghiệp và các cơ quan ra đón đoàn tay bắt mặt mừng rất vui vẻ. Đoàn qua cửa khẩu lúc bấy giờ không có passport và visa gì cả, đoàn lên xe thẳng tiến về thủ đô Phnom Pênh. Đường lên thủ đô mới giải phóng chưa được sửa chữa, xe chạy trong bụi mù của đất đỏ bazan làm mờ gương, phải phun nước quét lên gương mới thấy đường; tôi ngồi trong xe không có máy lạnh nóng hầm hập, mồ hôi nhễ nhại. Qua ô cửa xe, tôi quan sát thấy cảnh điêu tàn xơ xác không một bóng người, lâu lâu mới thấy một vài con bò gặm cỏ dưới hàng cây thốt nốt. Gần trưa mới đến Xiêm Riệp, tôi và anh Thuyết được xếp một phòng sát với các lãnh đạo tỉnh. Trời nóng, anh Thuyết bật quạt trần để mát trong phòng. Khi bật quạt lên tôi nghe tiếng cót két lung lay muốn rơi, tôi nằm xuống nhìn lên quạt mà ái ngại, sợ quạt rơi quá chừng, liền vội đứng dậy ra ngoài. Vừa ra đến hành lang thì nghe tiếng rơi thịch một cái, hú hồn, chiếc quạt đã rơi ngay chỗ tôi nằm, suýt bỏ mạng trên đất bạn.
Sáng hôm sau, buổi làm việc giữa hai đoàn, đoàn Việt Nam gồm ông Vũ Thắng, có ông Hoài Nguyên ngồi bên cạnh giúp để làm phiên dịch cho ông Thắng; phía bạn có ông Chăn Xên - Bí thư Tỉnh ủy Xiêm Riệp, ông Zu Chia - Chánh văn phòng, Ông Cai Xỏn - Sở Công nghiệp và một số ban ngành của bạn. Với nội dung nhờ Việt Nam xây dựng lại trường học, bệnh viện, khách sạn, nhà máy nước và một số công trình khác.
Sau buổi làm việc, đoàn được mời đi tham quan thủ đô, đến thăm nhà tù Stuleng, một trường trung học bọn Pôn Pốt biến trường thành nhà tù, nơi giết hại hơn 1 triệu người Campuchia rất tàn ác, dùng nhục hình tra tấn như thời Trung cổ, xiềng xích, chặt đầu moi gan, đánh đập dã man. Tôi quan sát thấy các thi thể áo quần rách rưới, những vết máu khô còn đọng lại trên gông cùm, thấy quá thê thảm. Nhà báo Dinldra sau khi trốn khỏi chế độ này có làm một bộ phim nhan đề “Cánh đồng chết” sản xuất năm 1984. Trên bức tường có treo hàng ngàn tấm ảnh nạn nhân, xương và đầu lâu xếp làm đường ranh giới Campuchia nhìn vào thấy lạnh cả người.
 |
| Đứng trước một tấm bản đồ sọ người nạn nhân bị diệt chủng |
Tiếp đến, đoàn đi thăm cố cung, thăm Chùa Vàng Chùa Bạc. Chùa được lót gạch bằng bạc, mỗi viên là l,125gr với 5329 viên), đi chân đất bước vào lạnh toát cả người, vừa trang nghiêm vừa huyền bí. Thời gian còn lại đi thăm chợ, tuy mới phục hồi chợ nhưng hàng hóa so với Việt Nam thì phong phú hơn nhiều, trái cây chôm chôm, xoài, sầu riêng... tha hồ mua rất rẻ, tiếc là hồi đó tôi không có tiền. Khi qua cửa khẩu anh em mỗi người đổi được ít đồng bạc Riên, nên dành dụm mua cái gì thiết thực, mỗi người mua một món quà nhỏ làm kỷ niệm. Riêng tôi tranh thủ mua 02 gói mì chính, thời đó Việt Nam không có, vừa dùng cho gia đình vừa chia nhỏ ra làm quà cho bà con sau chuyến đi nước ngoài về.
Sau một tháng, tôi phải lên đường đi lại chuyến thứ hai, vận chuyển xi măng để xây dựng trường học Xiêm Riệp, cùng đi với tôi có ông Sắc phó ban. Chuyến đi quá vất vả. Chiếc xe Zin của Liên Xô chở gần 4 tấn xi măng nặng nề, chạy rất chậm vì đường sá hư hỏng sau chiến tranh từ Việt Nam sang Xiêm Riệp gần 400km, đường xấu, xe hỏng trục chuyền bị rơi ra không chạy được; may ghé lại một phun sóc bên đường, anh Thuyết biết tiếng Khơ Me trọ trẹ, nói ít mà ra hiệu bằng tay thì nhiều, nhờ bà con giúp đỡ, họ sốt sắng đốt lửa rèn một vòng kim loại đỡ khúc khuỷu, anh Thuyết lấy tiền thanh toán nhưng họ không lấy, mới biết nhân dân Việt Nam hay Campuchia lúc nào cũng đầy lòng hào hiệp giúp đỡ khó khăn lúc hoạn nạn. Họ nghĩ Việt Nam đang giúp họ thoát khỏi ách Pôn Pốt tàn bạo nên họ rất biết ơn.
.jpg) |
| Đồng ruộng Campuchia năm 1980 |
Xe chạy và nghỉ đêm tại thị trấn Bắttabang, sáng hôm sau lại tiếp tục lên đường. Đoạn đường này thường hay bị bọn Pôn Pốt phục kích, tôi ngồi bên cạnh anh Sắc mà lo lắng cho số phận, sống chết như chơi. Đến ngã ba Sisôphôn giáp với Thái Lan, bọn tàn quân Pôn Pốt hoạt động thường xuyên, xe chạy không dám nghỉ lại ăn uống, nhịn đói cố gắng chạy về Xiêm Riệp. Gần tối mới đến nơi, lái xe, tôi và ông Sắc mệt lả, được bạn bố trí cho nghỉ tại Hotel De la paix. Sau một đêm nghỉ ngơi lại sức, sáng hôm sau đoàn bàn giao xi măng cho bạn. Tôi tranh thủ đi thăm anh em chuyên gia BTT sang giúp tỉnh Xiêm Riệp; gặp anh Xuân Viên, anh Hối - kiến trúc sư đang vẽ thiết kế, anh Hiếu - bác sĩ sản khoa đang đỡ đẻ cho các chị em, nét mặt người nào cũng vui vẻ, cười cười nói nói... quên cả mệt nhọc, giúp bạn như giúp mình. Trụ sở đoàn chuyên gia Việt Nam giúp bạn đóng bên một con sông nhỏ chạy qua thị xã cách đền Ăng Co 8 km, cách Biển Hồ 12km, mùa mưa nước tràn bờ nhưng về mùa khô thì chỉ còn lại vài vũng nước đục ngầu, anh em đều tắm giặt trên đó. Những người phục vụ lái xe, phiên dịch ở cùng với anh em chuyên gia Việt Nam, coi như anh em một nhà. Tôi lại đi thăm Ăngcothom, Ăngcovát gần 500 tuổi, các vũ nữ Ápsara xinh đẹp với nụ cười bí ẩn.
Sau những ngày công tác, trên đường về được biết bọn Pôn Pốt thường xuyên đặt mìn phục kích quấy phá nên ông Sắc quyết định phải đi thật sớm, đi thật nhanh qua ngã ba biên giới khi tờ mờ sáng, nhưng vì đường xấu không chạy nhanh được, lại phải đi liên tục không nghỉ ngơi ăn uống gì cả. Về gần thủ đô Phnom Pênh cách 20km, khoảng 8 - 9 giờ tối, đường sá, cầu cống bộ đội Campuchia đã kéo dây thép gai tre nứa làm hàng rào chắn ngang không cho phương tiện ra vào thủ đô. Tôi với ông Sắc tái mặt, ngồi trong ô tô nhìn qua cửa kính thấy 3 - 4 người tay cầm súng, nghĩ chắc sẽ chết vì Pôn Pốt và quân đội Campuchia lẫn lộn khó nhận ra. Anh Thuyết phiên dịch tiếng Campuchia và ra dấu bằng tay nói đây là đoàn Việt Nam sang giúp Campuchia. Họ nói lại vì lạnh quá phải gác đêm xin ít thuốc lá hút cho đỡ lạnh. Anh Thuyết liền lấy mấy bao thuốc lá đưa cho bạn và được bạn gỡ hàng rào dây thép gai và gác chắn. Xe chúng tôi thẳng tiến về thủ đô gần 10 giờ đêm, đói hoa cả mắt. Bước xuống xe người nào người nấy nằm ngửa để nghỉ ngơi ăn uống qua loa, cổ họng cháy rát, không nuốt nổi, không ai nói năng gì hết, mệt lả tìm chỗ ngủ vì cả ngày ngồi trong xe bị tê cóng.
N.K.Q
(SDB18/09-15)
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Điều gì đã khiến cho vở kịch có sức sống trường tồn như vậy?
-
Isaac Bashevis Singer (14/7/1904 - 24/7/1991) nhà văn Mỹ gốc Do Thái Ba Lan đoạt giải Nobel Văn học năm 1978. Những sáng tác của ông chủ yếu viết bằng tiếng Yiddish (tiếng Đức cổ của người Do Thái).
-
Tổng thống thứ 44 của Mỹ có phong cách lãnh đạo đặc trưng, thu hút được hàng triệu người ủng hộ và khiến cả những đối thủ của ông cũng phải thán phục.
-
NGUYỄN QUỐC THẮNG
“Tất cả những gì tôi đã làm được đều là kết quả của sự cô đơn”1
(Kafka)
“Hệ thống ám dụ của Kafka thực hiện chức năng của nó như những ký hiệu vô hạn chất vấn những ký hiệu khác”2
(Roland Barthes) -
Paul Doumer là một chính khách người Pháp, sinh năm 1857. Ông làm Toàn quyền Đông Dương từ 1897-1902. Sau ông làm Tổng thống Pháp từ 1931-1932. Ông bị một phần tử quá khích người Nga ám sát năm 1932. Cuốn hồi ký Xứ Đông Dương là cuốn sách viết riêng về giai đoạn ông ở Đông Dương.
-
TUỆ NGỌC -
A. GELMAN(*)
Chúng ta là những người chứng kiến tình trạng lo ngại đang tăng lên của xã hội về khía cạnh đạo đức trong sinh hoạt của đảng ta. -
LGT: Tiểu luận “Làm sao văn học khả hữu?” dưới đây là văn bản phê bình văn học đầu tiên của Maurice Blanchot được ra mắt vào năm 1941 trên Nhật báo tranh luận (Journal des débats).
-
Kể đến Noel năm nay, thế là tôi đã qua trọn 50 mùa Noel ở nước Đức, đất nước có truyền thống Noel lâu đời, nơi thành phố Munich, vốn có tên từ những nhà tu đạo Thiên Chúa “Mönche”, nơi có chợ Giáng sinh gọi là “Christkindelmarkt” truyền thống xa xưa (khoảng 400 năm trước), và cũng từ vùng này, bài thánh ca bất tuyệt “Stille Nacht” cất lên, vang vọng khắp trên địa cầu đã tròn 200 năm.
-
LÊ VIỄN PHƯƠNG
(Đọc Cuộc đời yêu dấu của Alice Munro, Nguyễn Đức Tùng chuyển ngữ, NXB Trẻ, 2015). -
TRẦN HUYỀN SÂM
Vì sao phương Đông đã trở thành chủ đề trung tâm trong tiểu thuyết Pháp đương đại? Đó là nội dung bàn luận trong mùa trao giải văn học năm nay ở Paris. -
L.T.S: "Cuộc đời của André Colin" là thể loại sân khấu "lưu động" một sự kết hợp của đối thoại, âm nhạc, đồ họa, trên sân khấu diễn ra đồng thời hình vẽ, tranh liên hoàn, tranh đèn chiếu và phim ảnh 16mm. Từ khi biên soạn (1987) kịch bản đã được diễn một trăm lần ở Paris và các tỉnh khác. Tác giả Anne Quesemand, thạc sĩ văn học cổ điển, là người biên kịch đồng thời là diễn viên cùng với Laurent Berman. Bà còn là tác giả của nhiều phim ngắn.
-
Châu Âu hẳn nhiên sẽ trở nên dễ bị tổn thương hơn trước các đe dọa và đòn tấn công của bọn khủng bố. Một số chính sách về nhập cư có thể sẽ thay đổi để thích nghi với tình hình mới.
-
VIỄN PHƯƠNG
Lúc 13 giờ Thụy Điển (tức 18 giờ Việt Nam), ngày 8/10 tại Viện Hàn lâm Khoa học Thụy Điển, tên của nhà văn Svetlana Alexievich đã được xướng lên dành cho giải Nobel văn chương. -
Antoine Leiris đã mất đi người vợ Helene dấu yêu của mình trong vụ xả súng ở nhà hát Bataclan, Paris ngày 13/11. Con trai của họ, bé Melvil 17 tháng tuổi giờ đây đã mất đi người mẹ của mình.
-
MAURICE BLANCHOT
Cuốn sách mà Jean Paulhan vừa dành cho văn chương và ngôn ngữ được đọc với một tâm thế khác thường. -
Ngày 1-11-1988, họa sĩ Bửu Chỉ đến Paris. Ngày 30-4-1989, họa sĩ trở về nước. Trong thời gian ở Paris, Bửu Chỉ đã sáng tác nhiều tác phẩm mới và đã có hai cuộc triển lãm tranh thành công tốt đẹp: tại Nhà Việt Nam từ 1-2 đến 5-3-1989 với 21 bức tranh và tại UNESCO với 40 bức từ 3-4 đến 14-4-1989.
-
QUẾ HƯƠNG
Tôi đến Mỹ 4 tháng, thăm con trai từng là nha sĩ, qua học lại, 41 tuổi mới chính thức vào trường đại học Mỹ, sống lần nửa đời sinh viên ở một đất nước có nền giáo dục hàng đầu thế giới. -
LTS: Cách đây chưa lâu, báo Bulledingue (BD) của phong trào sinh viên trong tổ chức Hội Người Việt Nam tại Pháp, có tổ chức phỏng vấn giáo sư Hoàng Xuân Hãn trên hàng loạt vấn đề thuộc lĩnh vực văn hóa, xã hội. Nội dung trả lời của giáo sư có thể giúp độc giả Sông Hương một số dẫn liệu mới hoặc gợi mở những cuộc trao đổi tranh luận bổ ích. Vì vậy, với sự đồng ý của giáo sư Hoàng Xuân Hãn, Sông Hương xin trích giới thiệu nội dung cuộc phỏng vấn này với độc giả.
-
Đoản văn này được George Orwell viết năm 1936 kể về khoảng thời gian ông làm việc như một nhân viên bán sách bán thời gian tại tiệm sách cũ Booklover’s Corner tọa lạc ngay góc phố Pond Street và South End Green, thành phố London, nước Anh. Hiện nay tiệm sách cũ Booklover’s Corner không còn nữa, thay vào đó là một nhà hàng pizza, tuy nhiên ở đó còn gắn một tấm biển ghi rằng “George Orwell, nhà văn (1903 - 1950) từng sống và làm việc trong một tiệm sách ngay vị trí này”.
.png)
.png)
