Nhịp điệu từ văn xuôi đương đại

15:32 09/11/2020

“Nẻo vào văn xuôi đương đại Việt Nam” là tập tiểu luận - phê bình của TS Bùi Như Hải, do NXB Văn học ấn hành tháng 9-2020.

Là một người nghiên cứu có nhiều năm quan sát khu vực văn chương này, đặc biệt là những đề tài về nông thôn, nông nghiệp, đô thị, Bùi Như Hải cho thấy những mô tả, lý giải và đánh giá của mình là có căn cứ, khá xác đáng, trong bối cảnh mọi thứ dường như vẫn chưa được định hình một cách ổn thỏa.

Trong những bài viết như: “Diện mạo của tiểu thuyết Việt Nam viết về nông thôn đương đại”, “Sự chiếm lĩnh hiện thực trong tiểu thuyết Việt Nam viết về nông thôn thời kỳ đổi mới”, “Nhu cầu đổi mới tư duy nghệ thuật của tiểu thuyết Việt Nam viết về nông thôn thời kỳ đổi mới”, “Tiểu thuyết Việt Nam sau 1975 từ chuyển mình đến thành tựu”, “Sự ảnh hưởng của quá trình đô thị hóa trong tiểu thuyết Việt Nam viết về nông thôn đương đại”, “Hiện thực đời thường và con người thế sự, đời tư trong tiểu thuyết Việt Nam về nông thôn đương đại”…, Bùi Như Hải đã phân tích và đưa ra những nhận định khá thấu đáo. Có thể nói, đây là những tiểu luận tương đối bao quát, thể hiện được bối cảnh xã hội và văn chương, nhìn nhận một cách cụ thể vào các đề tài, chủ đề, đặt trong sự chuyển động có tính bước ngoặt của Việt Nam sau thời điểm 1975 (và đặc biệt là sau đổi mới - 1986). 

Nổi bật lên trong trường nhìn của Bùi Như Hải chính là anh quan sát thấy nhịp điệu và trạng thái của những chuyển động: từ xã hội đoàn thể - công vụ sang xã hội dân sự, từ con người tập thể đến con người cá nhân, từ cảm hứng sử thi sang cảm hứng thế sự - đời tư, từ cái nhìn đơn tuyến sang cái nhìn đa chiều, từ nhận thức có tính đồng thuận đến những suy tư phản biện… Rọi chiếu cái nhìn vào văn chương, từ văn chương, Bùi Như Hải đem đến cho người đọc hình dung về sự đổi thay của các thiết chế văn hóa, xã hội, đạo đức, luân lý, mỹ học cùng các hệ giá trị khác, khi Việt Nam chuyển từ thời chiến sang thời bình và tiến hành đổi mới. 

Tập tiểu luận - phê bình của Bùi Như Hải còn chú ý đến những biểu đạt khác của đời sống Việt Nam trong văn chương đương đại như: yếu tố tâm linh, hình tượng người phụ nữ, chiến tranh nhìn từ hậu chiến, vấn đề họ tộc trong làng xã… Bên cạnh đó, từ hình thức nghệ thuật, tác giả cũng bàn luận tương đối thỏa đáng về tư duy nghệ thuật, kết cấu của tiểu thuyết đương đại, thể loại truyện cực ngắn với diện mạo và thành tựu hiện thời… 

Có thể nói, ở một chừng mực nhất định, các vấn đề trong cuốn sách đem đến hình dung khá rộng cho bạn đọc. Từ những câu chuyện trong cuốn sách này, với những trải nghiệm riêng khác, bạn đọc có thể kết nối cho mình một ánh nhìn vào văn chương Việt Nam từ sau giải phóng đến nay. Đó là một động lực rất đáng quý mà Bùi Như Hải cố gắng đem đến cho công chúng văn học.

 
Theo Lê Phong - Thời Nay/ND
 
 
Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Cảm hứng thi ca gợi lên từ những dòng sông lâu nay đã đeo, đã bám vào nhiều nhà thơ. Và quả thật, cũng có nhiều bài thơ hay được hình thành. Nhưng làm hẳn 108 bài thơ về một dòng sông - sông Thương - như Nguyễn Phúc Lộc Thành vừa công bố, thì quả là hiếm.

  • Các tập truyện vừa "tái ngộ" bạn đọc gợi nhớ phong vị văn chương đặc sắc của làng viết hơn 20 năm trước.

  • Những ồn ào, náo nhiệt dừng sau cánh cửa. Phan Hồn Nhiên bước vào quán cà phê, ít nhiều gợi liên tưởng tới hình ảnh của phụ nữ Hà Nội xưa, nhưng ẩn trong dáng vẻ ấy là đam mê văn chương đầy mãnh liệt. 

  • Diệu Ái (31 tuổi) là một trong những tác giả trẻ hiện nay của Quảng Trị, đang nỗ lực không ngừng để dần khẳng định tên tuổi của mình trong lòng bạn đọc yêu văn chương.

  • Thực hiện Kế hoạch công tác năm 2018, Ban chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam uỷ quyền cho Liên chi hội Nhà văn Việt Nam khu vực phía Bắc tổ chức Hội thảo: “Tác phẩm hay - đích đến và giải pháp”. Hội thảo diễn ra ngày 7/9/2018 tại Nhà khách Đoàn 16 - Khu du lịch Núi Cốc, tỉnh Thái Nguyên.

  • Nét chữ áo thơ hiện dáng người là tên buổi tọa đàm về cuốn sách Đốt lò hương cũ của cố thi sĩ Đinh Hùng nhân dịp cuốn sách được tái bản và ra mắt tại Hà Nội vào sáng 6/9. Buổi tọa đàm có sự tham gia của Nhà phê bình văn học Phạm Xuân Nguyên, Tiến sĩ văn học Nguyễn Thanh Tâm, Tiến sĩ ngôn ngữ học Đỗ Anh Vũ.

  • "Miếng ngon nhớ lâu". Đọc câu thơ hay cũng tựa như được ăn miếng ngon. Khó quên. Thơ về hạt mưa, xưa nay thiên hạ đã tìm cảm hứng và đã viết.

  • Tác phẩm tái hiện kỷ niệm, tình bạn của những đứa trẻ sống trong khu tập thể cũ ở Hà Nội.

  • Cuộc tình và sự nghiệp của cặp vợ chồng nhà thơ Lưu Quang Vũ – Xuân Quỳnh đã nổi tiếng và được ngưỡng mộ như một hiện tượng trong giới văn nghệ sĩ Việt Nam. Dù thời gian chia xa đã 30 năm nhưng người thân, bạn bè và công chúng vẫn chưa bao giờ nguôi quên tài năng của cặp đôi này.

  • Tập truyện ngắn “Đạo sắc màu máu” của tác giả Từ Khôi do NXB Thanh Niên vừa xuất bản gồm 7 truyện viết về 5 nhân vật lịch sử. Mỗi tác phẩm đều có những chi tiết tạo nên dư ba. Những chi tiết này có thể rất ít người biết.

  • 10 năm sau ngày nhà văn Sơn Nam rời cõi tạm, những di sản mà "ông già Nam bộ" để lại khiến nhiều người ngưỡng mộ. Không chỉ những người thân thiết với ông, độc giả khắp nơi cũng chung tay vì những di sản mà ông để lại.

  • Cầm bút từ khi còn mặc áo lính nhưng Trung Trung Đỉnh tự nhận thuộc lớp nhà văn trưởng thành sau 1975. Bên cạnh mảng đề tài lớn về cuộc sống và chiến đấu của đồng bào Tây Nguyên (Lạc rừng, Lính trận, Ngược chiều cái chết...) là những tác phẩm viết về đề tài hậu chiến, với Ngõ lỗ thủng, Tiễn biệt những ngày buồn... đi sâu vào guồng quay âm thầm mà khốc liệt của hiện thực đời sống mới với “trăm chiều dở dang”.

  • NXB Trẻ tái bản sách, trao học bổng cho học trò nghèo, mở cuộc thi bình văn Sơn Nam và nhiều hoạt động tưởng nhớ "Ông già Nam bộ".

  • Nhà văn Trung Trung Đỉnh thuộc thế hệ các nhà văn trưởng thành sau năm 1975 với những tiểu thuyết viết về đề tài Tây Nguyên và cuộc sống, xã hội thời hậu chiến được giới chuyên môn và bạn đọc yêu thích. Sáng 21/8 tại Hà Nội, Nhà xuất bản Trẻ giới thiệu và ra mắt bộ 7 cuốn sách của nhà văn Trung Trung Đỉnh cùng buổi trò chuyện mang tên: Những khoảnh khắc đời người.

  • 32 truyện ngắn, cực ngắn của Nguyễn Hoàng Anh Thư dùng hình ảnh siêu thực để khắc họa ẩn dụ về đời sống.

  • Nhằm góp phần khẳng định tầm vóc của Á Nam Trần Tuấn Khải, hội thảo khoa học về cuộc đời và sự nghiệp của ông đã diễn ra ngày 18-8 tại Hà Nội với sự tham dự của nhiều nhà nghiên cứu và đông đảo những người yêu thơ Việt Nam. 

  • Bên cạnh mảng đề tài chiến tranh cách mạng, nhà văn quân đội Hữu Mai (1926 – 2007) còn là cây bút viết truyện trinh thám hàng đầu nước ta.

  • Môi trường thiên nhiên đang bị xâm hại nghiêm trọng trong nhiều năm qua. Ngoài báo chí, không ít tác phẩm văn chương của các nhà văn Việt Nam và thế giới đã cất lên tiếng nói, những lay trở trong đời sống nhân sinh cũng như những mối lo lắng về bầu khí quyển.

  • Ngày 6-8, sau khi rà soát lại toàn bộ cuốn Gạc Ma - Vòng tròn bất tử, NXB Văn học đã công bố 17 đính chính của cuốn sách này, trong đó phần lớn là những lỗi do sai sót về mặt chính tả.

  • Sống ở nhiều nơi, trải nghiệm nhiều nền văn hóa, các trang viết của nhà văn Pháp gốc Việt Thuận không chỉ dừng lại ở vấn đề quê hương hay hiện thực nơi đang sống.