Nhân cách văn hóa của nhà văn

10:28 29/01/2010

KHÁNH PHƯƠNGNhân cách văn hóa của nhà văn có thể được biểu hiện bằng những hành động, thái độ trong đời sống, nhưng quan trọng hơn, nó chi phối nhân cách sáng tạo của nhà văn.

Nhà thơ - Bác sĩ Nguyễn Đức Tùng (Ảnh: vanchuong.vnweblogs.com)

Trong khi lối sáng tác đương đại đã giải phóng cho tư duy, xem nó là một hoạt động độc lập có thể được cắt rời khỏi hoàn cảnh địa lý, lịch sử, xã hội, đồng thời cắt rời nhân thân của người viết khỏi tác phẩm, tức là trên lý thuyết, một kẻ giết người hoàn toàn có thể là nhà văn nổi tiếng hay ngược lại; thì nhân cách văn hóa của nhà văn vẫn đóng vai trò quyết định để có được những sáng tạo mang ý nghĩa lâu bền, hữu ích với cộng đồng.

Một nhà văn có nhân cách văn hóa đương nhiên phải làu thông tri thức, am hiểu các giá trị của nhiều nền văn hoá Đông Tây, nhưng quan trọng hơn, là phải từ các giá trị “bên ngoài” đó, xây dựng được cho riêng mình một quan niệm, phương châm hành xử cũng như suy nghĩ, xây dựng triết lý của mình về bản thân trong tương quan với thế giới còn lại, và triết lý tư tưởng, “triết lý” nghề nghiệp.

Nhưng cốt lõi của các giá trị văn hoá lại là thẩm mỹ, là cái đẹp, không bị hạn chế trong một hình thái có sẵn nào. Giá trị văn hoá hay thẩm mỹ, tinh hoa của nó chính là những gì được đúc kết còn lại qua bao nhiêu thế hệ, để giúp cho cộng đồng tồn tại tránh được khổ đau, lầm lạc, đồng thời đạt tới hạnh phúc, tới sự thanh lọc thuần khiết của tâm hồn.

Nhân cách văn hoá của nhà văn cũng phải có cốt lõi là lòng yêu thương, nhân hậu, tinh thần hy sinh, cống hiến vì cộng đồng (mặc dầu không phải lúc nào cũng nào cũng nhất thiết phải hy sinh cá nhân), ý nguyện hướng tới một tương lai đẹp đẽ cho cộng đồng dân tộc và những giá trị loài người. Hận thù, vị kỷ, hằn học là những điều xa lạ với nhân cách văn hoá của nhà văn.

Nguyễn Đức Tùng mới quay lại với sáng tác văn chương trong khoảng xa nhất là mười năm gần đây. Những người bạn học cũ có gởi cho tôi vài bài thơ của anh từ hồi học trung học mà họ còn giữ được- những sáng tác ấy nổi bật ở sự ngây thơ, hồn hậu mặc dầu chưa có giọng điệu rõ rệt.

Tôi đọc khá nhiều thơ của Nguyễn Đức Tùng viết trong khoảng những năm gần đây. Thơ của anh thiên về suy nghiệm, sắc bén, giàu tính phát hiện, nhưng những suy nghiệm luôn có khuynh hướng hòa nhập với liên tưởng đột biến, trong một cảm thức tổng hòa, vừa huyền bí lung linh tựa như tinh thần tôn giáo, vừa rành mạch thực tiễn như chính cuộc đời:

Những hôm trở gió/ Anh lại đau/ Ở bắp chân/ Không còn ở đó

Mặc dầu “tác giả đã chết” (Roland Barther), nhưng đọc những bài thơ của Nguyễn Đức Tùng, tôi vẫn nhận thấy một thái độ và một triết lý nhân sinh, triết lý tư tưởng riêng biệt. Thái độ phê phán trực diện những bất công, tàn ác, đi ngược lại nhân tính, nhân quyền. Thái độ cay đắng, đau buồn. Thái độ hài hước châm biếm. Nhưng tất cả đều có chung một điểm xuất phát là sự trung thực, ngay thẳng, phê phán mà không thóa mạ, thù ghét; bất bình mà không điên cuồng, hung bạo, tục tằn.

Điều lý thú trong thơ Nguyễn Đức Tùng không chỉ có vậy. Nhiều người đồng cảm với thơ anh ở một tâm thái cảm thông, bi mẫn, yên ủi, không nhuốm màu tôn giáo mà lại rất gần tôn giáo, dành cho những bất hạnh, đau thương ở đời, dù do ngẫu nhiên hay những oan khuất của thế cuộc mang lại:

“Quê Hương

Anh bỏ nhà đi năm mười bảy tuổi/ Cầm tay em gái dặn dò/ Săn sóc mẹ cha/ Chăm lo vườn tược cửa nhà/ Đừng quên con chó nhỏ/ Anh đi một mạch ba mươi năm/ Khi về mẹ cha đã mất/ Em gái không còn/ Con chó nằm ở góc vườn/ Cà đang ra nụ, hoa khế rụng đầy sân/ Anh ngạc nhiên/ Thấy nhà sạch sẽ/ Bàn thờ ngát thơm hương khói/ Ngồi ở cửa sau/ Một con khỉ lông vàng/ Đang ăn chuối”

Một thế giới thơ Nguyễn Đức Tùng còn đôi phần lưu luyến với cảm quan siêu thực, tượng trưng, nhưng đã thoát sang cái rành mạch, khách thể hóa của ý niệm, lại tiếp tục trở về với ranh giới hư hoặc của tâm linh, như thể tiếng nói của một định mệnh nào cất lên từ vô thức.

Và một trong số những bài thơ hay nhất của Nguyễn Đức Tùng, cũng như trong số bài hay của thơ Việt đương thời, viết tặng một nhà thơ:

hãy để chim chóc làm đầy bầu trời/ hãy để muối/ làm đầy môi chúng ta/ hãy để bông hoa/ đứng thẳng lên/ khi trên màn hình/ một thường dân bị bắn hạ/ hãy để chiều rơi/ xuống mí mắt mệt mỏi, hãy hỏi/ đường ở rễ cây, hãy để mưa bôi/ xoá khuôn mặt anh ngoài cửa kính/ hãy để kẻ tử tù/ trốn thoát qua mái nhà hãy để hắn/ nhảy xuống một sân ga, khi tàu vừa chuyển bánh/ hãy săn đuổi cái chết như phóng viên nhiếp ảnh/ hãy để mắt em hiu quạnh trong/ mắt anh, hãy để ong bay/ trên váy hoa goá bụa/ hãy để bữa ăn sáng dọn ra như bữa/ ăn cuối cùng của bạn/ hãy để những gì bạn để lại phía sau là tất cả/ những gì bạn có thể mang theo/ được, hãy bay đi thật xa/ nếu chúng ta còn nhớ đường về/ hãy chờ anh/ ở chỗ dòng sông nước chảy chậm/ hãy để chiếc lá/ chẻ đôi/ sự giận dữ của chúng ta/ trước cuộc đời/ hung/ hãn / này/ hãy/ gõ cửa/ chiều mưa/ như người láng giềng/ để mất/ chiếc bật lửa.

Một ước vọng xưa cũ, vĩnh viễn, được biểu đạt bằng tâm thế can đảm và quyết liệt của ngày hôm nay, bằng sự an nhiên thông tuệ của con người đã dấn thân cùng tận, cả về tư tưởng lẫn đời thực.

Trao đổi trên mạng với một nhà thơ trẻ tuổi, cô bảo bài thơ này gợi nhớ đến “I’m Dreaming” của Kelly Roger, nhưng tôi lại thấy nó gần gũi với One day in the heaven của Phil Collins. (đây là 2 bài hát ra đời từ những thập niên 80- 90, được giới trẻ VN ưa thích)

Tất nhiên, trong thơ người ta vẫn có thể giả dối, tỏ ra những điều không phải của mình. Nhưng cái giả dối đó không thuyết phục được ai.

(Về triết lý tư tưởng của Nguyễn Đức Tùng, xin được bàn đến trong một bài viết khác)

Tất cả những bài thơ của anh mà tôi đã đọc, cho thấy một nhân cách văn hoá đáng quý trọng. Dành những gì nghiêm cẩn, quý báu nhất của trải nghiệm đời sống và kết tinh tư tưởng mà mình đạt được cho thơ, cho người đọc. Dành những gì gượng nhẹ dịu hiền nhất cho nỗi đau chung của dân tộc, nỗi mất mát của từng người mà anh được biết. Không theo Thiên chúa hay quy y cửa Phật, nhưng tự sâu xa anh là con người có đạo, bởi vì đạo đức lớn nhất mà mọi tôn giáo cũng như lương tri đều khuyên nhủ, đó là không làm tổn thương, không xâm phạm kẻ ngoài mình.

Biết về anh như một nhà thơ, tôi lại tìm đọc loạt bài phỏng vấn của anh, “Thơ đến từ đâu”(*), loạt bài “đọc một bài thơ như thế nào”(**), “Những kỷ niệm của tôi về văn học miền Nam”(***), những bài viết lẻ của Nguyễn Đức Tùng trên Hội luận về mối quan hệ giữa nhà thơ, thơ ca và cuộc sống.

Anh xuất phát từ góc độ “con người nhỏ bé”, con người thành thực để đến với những điều phổ quát, rộng lớn của thơ. Từ tâm sự của những công chức lén bớt giờ công sở, những phụ nữ chịu tiếng thiếu chu toàn bếp núc, cửa nhà để dành đam mê cho thơ (nếu xét theo đạo đức một cách cứng nhắc thì những điều trên chẳng phải hay ho), để thấy được ý nghĩa mà thơ mang lại cho con người - “không chịu sống một đời sống tầm thường, hời hợt và vị kỷ”. Dù trước hết xuất phát từ “ những kỷ niệm” mang nặng dấu ấn cảm xúc cá nhân, nhưng Nguyễn Đức Tùng đã làm được công việc của người viết lịch sử văn học, đó là ghi nhận thành tựu đóng góp về mặt ngôn ngữ văn chương - ngôn ngữ với tư cách “chủ thể” bắn phá, khơi sâu, làm thay đổi hoàn toàn bộ mặt có sẵn của đời sống trong sự định danh, định tính, mô tả của thứ ngôn ngữ khái niệm thông thường - cũng như tư tưởng về con người, tư tưởng triết học, của dòng văn học miền Nam. Dùng chính những chứng nghiệm về đời sống và tri thức của bản thân một cách chủ động, kết hợp với mỹ cảm và những liên tưởng sáng tạo riêng biệt của cá nhân để khám phá thế giới sáng tạo của bài thơ, nhà thơ, dòng văn học khác, Nguyễn Đức Tùng là tác giả hiếm hoi ở ngoài nước sớm đi vào con đường phê bình văn chương cảm xúc và nhấn mạnh tính chủ thể sáng tạo của nhà phê bình. Theo quan sát của tôi, đây là khuynh hướng hiếm hoi kể cả ở trong nước, mới chỉ thấy thấp thoáng trong phong cách của nhà phê bình nghệ thuật Thái Bá Vân, được nâng thành “trường phái Nguyễn Quân” và tiếp nối bởi nhà phê bình Phan Cẩm Thượng, trong lĩnh vực lịch sử nghệ thuật.

Trong Thơ đến từ đâu (NXB Lao động, 2009), Nguyễn Đức Tùng đã bước đầu làm được công việc vô cùng ý nghĩa cho nền lý luận thơ Việt hầu như còn chưa có một lý thuyết nào, cũng như đem lại những kinh nghiệm đầy sinh khí cho bản thân việc viết thơ. Đó là, mô tả, nhận diện, chỉ ra những biểu hiện và phạm vi xác định, xác tín của những lĩnh vực vốn mông lung, mà quan hệ giữa chúng lại càng mơ hồ, khó định nội hàm, xưa nay: giá trị đời sống, giá trị thơ ca, và nhân cách sáng tạo của nhà thơ, trong tổng hòa của cả ba yếu tố. Anh không ngần ngại đặt câu hỏi, liệu có thể rạch ròi, cắt rời nội dung chính kiến với thông điệp nghệ thuật của một bài thơ, và tiếp nhận riêng rẽ từng thứ một hay không? Mặc dầu “cái chết của tác giả” là điều hoàn toàn khả tín, thì có thể thông qua tác phẩm nhận biết được những vấn đề tư tưởng và nghệ thuật mà tác giả đó đặt ra hay không... Say đắm trong thế giới nghệ thuật của Hoàng Cầm với không gian, thời gian, hình ảnh thơ đều bất thường, bí ẩn, kỳ vĩ, xúc cảm bộc trực với những câu thơ quyết liệt đến kinh hoàng mà phảng phất như lời tiên sấm của Hoàng Vũ Thuật, dí dỏm với Đỗ Quyên trong tranh luận về tính bất ổn định của tâm lý tiếp thu ngôn ngữ, hào hiệp mà nghiêm cẩn với Khải Minh trong ý tưởng, sự thay đổi về bản chất khi chuyển loại từ thơ tới trường ca, đòi hỏi phá vỡ cấu trúc lẫn hình thức văn bản, thoát xác khỏi đề tài và tâm thức trước, khỏi quan hệ người đọc và người sáng tác trước; tha thiết, thiện tâm, ngay thẳng trong tự tình dân tộc với các nhà thơ “ người đi chưa đủ về quanh chiếu ngồi”. Tất cả đều bộc lộ nhân cách văn hóa của người viết, đó là dốc lòng theo đuổi một cách nghiêm cẩn và say đắm giá trị nghề nghiệp cũng như giá trị làm người.

Nhân cách chính trị cũng là một phần tạo nên nhân cách con người.

Tấm lòng yêu thương, muốn chữa lành, hàn gắn nỗi đau chung của dân tộc dựa trên cơ sở tôn trọng sự thật lịch sử, ngồi lại bên nhau với rất nhiều can đảm và tha thứ của Nguyễn Đức Tùng chính là bộc lộ nhân cách văn hóa của anh, của một nhà thơ.

Cuốn sách Thơ đến từ đâu là của tác giả Nguyễn Đức Tùng, do tác giả chịu trách nhiệm mọi tư cách nghề nghiệp, con người, cũng như chính trị của nó. Anh có thể xin phép bạn bè, đồng nghiệp sử dụng quan điểm của họ trong cuốn sách của mình, với mức độ mà cá nhân anh phải chịu trách nhiệm được hoàn toàn. Không thể biến cuốn sách của một tác giả thành cái loa, thành công cụ phát ngôn giùm cho những quan niệm xa lạ với chủ kiến, chánh kiến của chính tác giả đó.

Nhà văn lớn Vidiadhar Surajprasad Naipaul, tự nhận mình là người không có Tổ quốc nào cụ thể, không bị chi phối bởi một văn hóa bản địa nào (****), người từng viết nhiều phóng sự và tiểu thuyết trực diện tiết lộ và lên án những bất công, tội ác ở các nước thế giới thứ ba và từng bị nhà cầm quyền một số nơi treo khoản tiền máu cho thủ cấp, tuyên bố: “Tôi không muốn bôi nhọ con người. Điều đó thật vô nghĩa. Không bao giờ tôi muốn hạ nhục ai. Vì đó không phải là văn chương... Phải bắt đầu từ những cảm xúc lớn, chỉ có thể làm như vậy mà thôi”. Dũng khí và nhân cách văn hóa của nhà văn phải được bộc lộ bằng những việc làm cụ thể như Naipaul đã thực hiện, chứ không phải bằng những lời nói suông hay thái độ hằn học, hận thù.

K.P
(251/01-2010)

---------------
(*), (**) Đăng rải rác trên Talawas, Hội luận văn học Việt , 2008.
(***) Tạp chí Sông Hương số tháng 8, 9, 10- 2009.
(****) Thế giới là một cuốn sách mở, Lévai Balázs. Bản tiếng Việt của Giáp Văn Chung, Nhã Nam và NXB Văn Học, 2009.

Đánh giá của bạn về bài viết:

0 đã tặng

Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode

Bình luận (0)

Tin nổi bật

Nhớ lại vài câu chuyện nhỏ về thầy Võ Liêm Sơn

NGUYỄN KHOA BỘI LANMột hôm chú Văn tôi (Hải Triều Nguyễn Khoa Văn) đọc cho cả nhà nghe một bài thơ mà không nói của ai.
Nhớ anh Huy Phương

NGUYỄN QUANG HÀTôi nhớ sau thời gian luyện tập miệt mài, chuẩn bị lên đường chi viện cho miền Nam, trong lúc đang nơm nớp đoán già đoán non, không biết mình sẽ vào Tây Nguyên hay đi Nam Bộ thì đại đội trưởng đi họp về báo tin vui rằng chúng tôi được tăng viện cho chiến trường Bác Đô.
Từ ảo ảnh đến trò chơi cuối

LÊ HUỲNH LÂM(Đọc tập truyện ngắn “Thõng tay vào chợ” của Bạch Lê Quang, NXB Thuận Hóa, 11/2009)
Nháp, những vần thơ đêm trắng bạch

LÊ VŨ(Đọc tập thơ Nháp của Ngọc Tuyết - NXB Thanh niên 2009)
Hướng về 1000 năm Thăng Long - Hà Nội: Chiếu Dời đô - áng văn chương bất hủ

NGÔ MINHÐọc lại Chiếu Dời đô, tôi bỗng giật mình trước sự vĩ đại của một quyết sách. Từng câu từng chữ trong áng văn chương bất hủ này đều thể hiện thái độ vừa quyết đoán dứt khoát với một lý lẽ vững chắc, vừa là một lời kêu gọi sự đồng thuận của triều thần với lời lẽ rất khoan hòa, mềm mỏng.
Thơ xứ Huế 2009 - một năm nhìn lại

LÊ HUỲNH LÂMThơ không thể tách rời đời sống con người. Điều đó đã được thời gian minh chứng. Từ lời hát ru của mẹ, những giọng hò trên miền sông nước,… đã đánh thức tình yêu thương trong mỗi chúng ta.
Độc thoại Trần Dần

KHÁNH PHƯƠNGNgay từ thuở cùng Trần Mai Châu, Vũ Hoàng Địch, Vũ Hoàng Chương viết tuyên ngôn Tượng trưng, Trần Dần đã mặc nhiên khảng khái công bố quan niệm, thơ bỏ qua những biểu hiện đơn nghĩa của sự vật, sự kiện, đời sống, mà muốn dung hợp tất cả biểu hiện hiện thực trong cõi tương hợp của cảm giác, biến nó thành không gian rộng lớn tiếp biến kỳ ảo của những biểu tượng tiềm thức. Như vậy cũng có nghĩa, nhà thơ không được quyền sao chép ngay cả những cảm xúc dễ dãi của bản thân.
“Đường thiền sen nở” cuốn sách quý về một nữ tu danh tiếng

NGUYỄN CƯƠNGSư Bà Thích Nữ Diệu Không (tục danh Hồ Thị Hạnh) sinh năm 1905 viên tịch năm 1997 hưởng thọ 93 tuổi. Lúc sinh thời Sư Bà trụ trì tại Chùa Hồng Ân, một ngôi chùa nữ tu nổi tiếng ở TP Huế, đã một thời là trung tâm Phật giáo ở miền Nam.
Một giọng văn riêng trong bút ký

HỒNG NHU (Đọc tập “Chuyện Huế” của Hồ Đăng Thanh Ngọc - NXB Thuận Hóa 2008)
Chất thơ và ý đạo

NGUYỄN ĐÔNG NHẬTĐọc xong tập sách do họa sĩ Phan Ngọc Minh đưa mượn vào đầu tháng 6.2009(*), chợt nghĩ: Hẳn, đã và sẽ còn có nhiều bài viết về tác phẩm này.
Người chăm sóc làm dịu những đớn đau

NGUYỄN HỮU QUÝ (Mấy cảm nhận khi đọc Chết như thế nào của Nguyên Tường - NXB Thuận Hóa, 2009) Tôi mượn thuật ngữ chuyên ngành y học (Chăm sóc làm dịu=Palliative Care) để đặt tít cho bài viết của mình bởi Phạm Nguyên Tường là một bác sĩ điều trị bệnh ung thư. Tuy rằng, nhiều người biết đến cái tên Phạm Nguyên Tường với tư cách là nhà thơ trẻ, Chủ tịch Hội Nhà văn Thừa Thiên Huế hơn là một Phạm Nguyên Tường đang bảo vệ luận án tiến sĩ y khoa.
Đọc “Tìm trong trang viết” của Hồ Thế Hà

LÊ THỊ HƯỜNGTìm trong trang viết là tập tiểu luận - phê bình thứ 3 của Hồ Thế Hà. Sau những ngày tháng miệt mài “Thức cùng trang văn” (viết chung với Lê Xuân Việt, được giải thưởng Cố đô 1993 - 1997), Hồ Thế Hà lại cần mẫn “tìm trong trang viết” như một trăn trở đầy trách nhiệm với nghề.
Ngày xuân đọc thơ tình Nguyễn Công Trứ

MAI VĂN HOANNguyễn Công Trứ từng làm tham tụng bộ lại, Thị lang bộ Hình, Thượng thư bộ Binh... Đương thời ông đã nổi tiếng là một vị tướng tài ba, một nhà Doanh điền kiệt xuất. Thế nhưng khi nói về mình ông chỉ tự hào có hai điều: Thứ nhất không ai "ngất ngưỡng" bằng ông; thứ hai không ai "đa tình" như ông. Nguyễn Công Trứ "ngất ngưỡng" đến mức "bụt cũng phải nực cười" vì đi vào chùa vẫn mang theo các cô đào.
Eugénie Grandet, cuốn tiểu thuyết của thời gian ngưng đọng(1)

SICOLE MOZETBà Nicole Mozet, giáo sư trường Paris VII, chuyên gia về Balzac và là người điều hành chính của các hội thảo về Balzac đã làm một loạt bài nói chuyện ở trường Đại học ngoại ngữ Hà Nội, trường Đại học sư phạm Hà Nội, Nhà xuất bản thế giới... Chúng tôi trích dịch một đoạn ngắn trong bản thảo một bài nói chuyện rất hay của bà. Lúc nói bà đã phát triển những ý sau đây dưới đầu đề: Thời gian và tiền bạc trong Eugénie Grandet, và đã gợi cho người nghe nhiều suy nghĩ về tác phẩm của Batzac, cả về một số tác phẩm của thế kỉ XX.
Chủ tịch Hồ Chí Minh với những lời tiên tri lịch sử

CAO HUY HÙNGLịch sử vốn có những ngẫu nhiên và những điều thần tình mà nhiều người trong chúng ta chưa hiểu rõ. Tỉ như: Thế giới có 2 bản Tuyên ngôn độc lập, đều có câu mở đầu giống nhau. Ngày tuyên bố tuyên ngôn trở thành ngày quốc khánh. Hai người soạn thảo Tuyên ngôn đều trở thành lãnh tụ của hai quốc gia và cả hai đều qua đời đúng vào ngày quốc khánh...
Thư ngỏ gửi tác giả "Văn chương cảm và luận"

NGUYỄN VĂN HOA1. Tôi là người Kinh Bắc, nên khi cầm cuốn sách Văn chương cảm và luận (*) của Nguyễn Trọng Tạo là liền nhớ ngay tới bài hát Làng quan họ quê tôi của anh mà lời ca phỏng theo bài thơ Làng quan họ của nhà thơ Nguyễn Phan Hách.
Giải Nobel văn học 2009: Herta Muller

TRẦN HUYỀN SÂMSau mười năm, kể từ khi “Cái trống thiếc” ngỗ ngược của chú lùn Oska vang lên trên đống gạch đổ nát của thế chiến II, Herta Munller đã tiếp nối Gunter Gras và vinh danh cho dân tộc Đức bởi giải Nobel 2009.
Nhớ một đời thơ Trần Nhật Thu

NGUYỄN ĐÌNH CHÍNH (nhân Đọc "Từ những bờ hoa gió thổi về")Ông Trần Nhật Thu sinh năm 1944 ở Quảng Bình. Ông lớn lên, làm thơ, đoạt giải thi ca cũng từ miền đất gió cát này. Năm 1978 ông rời Quảng Bình như một kẻ chạy trốn quê hương. Nhưng hơn hai chục năm nay miền quê xứ cát vẫn âm thầm đeo bám thơ ông. Qua đó lộ cảm tâm trạng ông vẫn đau đáu miền gió cát này.
Giới thiệu chi hội nhà văn Việt Nam tại Huế - Nhà văn Tô Nhuận Vỹ

Nhà văn Tô Nhuận Vỹ tên thật là Tô Thế Quảng, sinh ngày 25 tháng 8 năm 1941, quê ở Vinh Xuân, Phú Vang, Thừa Thiên Huế. Anh đã kinh qua các công việc: dạy học, phóng viên, biên tập viên… Anh từng giữ các chức vụ: Tổng thư ký và Chủ tịch Hội Văn nghệ Bình Trị Thiên, Tổng biên tập tạp chí Sông Hương, Giám đốc Sở Ngoại vụ, đại biểu HĐND tỉnh Thừa Thiên Huế, Uỷ viên Ban kiểm tra, Uỷ viên Hội đồng văn xuôi và Ban đối ngoại Hội Nhà văn Việt Nam.
Thế là sự ồn ào đã qua

ĐÔNG LAThế là sự ồn ào qua rồi. Diễn đàn đã đóng cửa. Nhưng lẽ nào việc thẩm định văn chương chỉ râm ran một hồi như thế, rồi cái nhùng nhằng còn nguyên nhùng nhằng, sự mâu thuẫn còn nguyên mâu thuẫn, và chuyện hay dở đến đâu cũng vẫn cứ mãi lửng lơ!