Ngô Kha, nguồn Phi-la-tốp của rừng chiến khu
Trong giờ phút hay tin người bạn của mình hấp hối, nhà văn Tô Nhuận Vỹ đã nhớ về người bạn của mình và viết bài viết này ngay trong đêm. Khi chữ cuối cùng của bài viết được viết xong, cũng là lúc nhà văn hay tin: ông Ngô Kha sắp trút hơi thở cuối cùng... SH xin giới thiệu bài viết cùng bạn đọc.
Nhà văn Tô Nhuận Vỹ (trái) và nhà sử học Ngô Kha (phải) ở chiến khu Thừa Thiên
Cuối năm 1965 tôi từ Hà nội vào được đưa về báo Giải phóng của tỉnh Thừa thiên Huế,sau hơn một tháng đi bộ vượt Trường sơn (trước đó tôi dạy ở trường cấp 3 Hậu Lộc,Thanh hóa).Lúc đó,các bộ phận báo,tuyên truyền,giáo dục,huấn học… đều ở trong Ban Tuyên Huấn và đều ở chung một cơ quan,mỗi bộ phận ở một chòi,quần tụ quanh nhau ở một ngọn núi rậm rạp vừa phải và dĩ nhiên gần một khe suối để dựng bếp nấu ăn chung cho tất cả.Báo lúc đó do anh Nguyễn Sự - kính phụ trách,anh Phan Nhơn là thư ký tòa soạn(sau đó là anh Ngô Kha).
Khi ở trạm giao liên trung tâm của Tỉnh,tôi đã nghe nhân viên ở đây kể ở báo có anh Ngô Kha là no rồi.Tôi hỏi vì sao thì mấy anh hì hì nói anh ấy mở miệng ra là anh em cười nghiêng ngửa,bụng dạ mô nữa mà đói.À,ra rứa.Tôi về cơ quan ít hôm thì có tin dưới khu 3 Phú lộc mình vừa làm chủ được mấy thôn ở Vĩnh lộc,cần có người về đó đưa tin,viết bài ngay.Tôi xin đi.Ngô Kha cũng có việc phải về căn cứ của Hương thủy nên tôi được cùng anh đi một đoạn dài đường rừng.Khi đến căn cứ của huyện Hương thủy,tôi theo anh leo dốc vô chào mấy anh lãnh đạo đang họp.Nhà họp ở trên cao,nên mấy anh đã thấy chúng tôi trước.Anh Đắc,bí thư huyện ủy nói to:
- Chào Cụ Kha!
- Chào Cụ Đắc! - Kha đáp lại và cười rổn rảng
Cả mấy anh huyện ủy cũng cười rổn rảng,lăn ra mà cười vang cả rừng.Cái cung cách lịch sự đèn sách của tôi bỗng tan biến,trong lòng thấy ấm áp lạ thường mà lúc đó chưa hiểu vì răng.Đêm ấy,chúng tôi mắc võng ngủ lại.Gần bên võng Ngô Kha là võng của chú Thu,thường vụ tỉnh ủy đang về chỉ đạo mấy huyện phía Nam.Chú bị thương thời đánh Tây,méo cả miệng,nên mọi người hay gọi là Thu-méo(dĩ nhiên khi không có chú).Đêm đó,chú lên cơn đau dạ dày.Cô y tá của huyện tới chăm sóc,cho uống thuốc rồi mà chú vẫn rên ,chắc đau dữ lắm.Cô đành hơ tay vô bếp lửa rồi áp vô bụng chú cho chú đỡ đau.Nhưng chú vẫn rên,lần sau có vẻ rên to hơn lần trước nữa,khiến cô y tá có vẻ cuống.Cô kéo cái quần bà ba của chú xuống thấp rồi áp bàn tay nóng lên bụng.Chú bớt rên hơn nhưng chú nói,miệng chú méo nên giọng nói cũng như …rên:
- Cháu…cho tay… xuống tý nữa. Rồi… xuống tý nữa…
Ngô Kha nãy giờ cũng thương cho chú Thu lắm nên nằm yên cả buổi không dám nói năng chi, nhưng đến đây thì cái máu khôi hài át tình thương,bèn nói đổng:
- Xuống vừa vừa thôi,chớ xuống mãi à…
- Cha mi Kha! Cha mi Kha! Tau đau gần chết đây mà mi…ọe ọe…
Chú Thu như lên cơn. Nhưng ọe khan xong thì tự dưng cơn đau của chú cũng biến mất! Tôi thì đau cả ruột và đau cả mảng sườn vì cười quá nên ngã lộn nhào một phát từ trên võng xuống nền nhà toàn đá ụ với rễ cây.
Ngay chiều hôm đó, mấy o cấp dưỡng của huyện ủy, có vẻ đã quen biết Ngô Kha từ trước, cứ tranh thủ khi rảnh tay là xê tới giục Kha kể chuyện
- Kể chuyện chi mới được chớ? - Kha ra vẻ suy nghĩ
- Chuyện chi cũng được hết- mấy o há miệng đồng thanh
- Nhưng nhờ mấy o vá dùm tui cái quần đã…
- Khi mô vá mà không được! Eng kể đi đã.
- Mấy o thương thì vá ngay cho tui thì tui mới yên tâm kể chuyện, chớ thấy mấy o nuôi quá nhiều chuột, khi hồi hắn tới khới cả móng chân tui đây này,cứ ngồi kể mà hắn chi vô chỗ thủng khới mất… cái của quý thì vợ tui chết giấc!
Tiếng cười như bưng cả mái nhà mà tung lên trời. Nhưng có một o, chắc dưới đồng bằng mới lên cơ quan, hỏi thực tình:
- Eng Kha mà có vợ rồi à?
- Ngoài Bắc thì có rồi,nhưng vô đây thì chưa!
Đó là lần đầu tiên tôi được “thưởng thức” tài khôi hài của Ngô Kha, người mà sau này nhiều anh em đã đặt tên cho là “nguồn Phi-la-tốp” của rừng chiến khu (Phi-la-tốp là một loại thuốc bổ nước rất phổ biến thời đó). Nhất là giữa những ngày gian khổ sau Mậu Thân, “đói xanh mang”, tiếng cười Ngô Kha còn hơn cả thuốc bổ nữa, là tiếng cười ngạo nghễ kiên gan của cả thế hệ kháng chiến.
Ngày tôi bị thương, phải về Viễn Trình, nằm hầm bí mật làm ngay trong cái nhà - hầm của thím Phép cũng có Ngô Kha. Thêm Cúc- nữ sinh Đồng khánh, là cơ sở nội thành và sau này là nhà tôi, đang ở đây chăm sóc tôi và chờ giao liên đưa lên căn cứ. Vị chi là 3 người, chèn nhau trong căn hầm hẹp mà thường chỉ để dành cho một mình tôi. Trong tình yêu thiêng liêng thời kháng chiến của tôi cũng có hình bóng anh Ngô Kha
Trong hầm bí mật lèn ba đứa
Nằm đếm bước đi bọn Mỹ càn
Lắng nghe tim em đang gấp nhịp
Thương quá em mình chịu gian nan
Ngô Kha ơi, tôi đang ngồi viết những dòng này thì nghe tin anh vừa ra đi! Nước mắt tôi chảy tràn mà tôi lại nhớ những tiếng cười Ngô Kha ngày kháng chiến . Ở mảnh đất này, ai đã đi kháng chiến mà không biết Ngô Kha? Và có ai không nhớ một vài chuyện, hàng chục chuyện cười mà anh kể,không có chuyện anh cũng kể ra cười. Cười để mà vui kháng chiến, cười để mà qua cơn đói mà vượt quốc lộ về đồng bằng bám dân, cười để thương yêu nhau hẹn ngày chiến thắng. Cười để sống cho ra con người.
Lần anh cùng đoàn cán bộ đi công tác bị biệt kích sục rừng của Mỹ phục kích, nhiều người chết và bị thương, anh đã tuôn rừng chạy vượt lửa,chạy mãi, chạy mãi…khi thấy một cái chòi của một đơn vị sản xuất, anh mới biết mình còn sống. Khi tim vẫn còn đập như trống trận, vậy mà còn kịp lục túi lấy ảnh chị Thanh (vợ anh,lúc đó ở Thanh Hóa) mà anh luôn đem theo bên mình,cười vang một tràng và ứng khẩu như đọc cho cả rừng chiến khu nghe:
Những tưởng không mong sum họp nữa,
Ai ngờ đạn tránh Cụ Ngô Kha!
Ôi, Ngô Kha!
Tô Nhuận Vỹ
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Sáng ngày 14/12, tại UBND tỉnh Thừa Thiên Huế, Hội Khoa học Lịch sử Thừa Thiên Huế đã tổ chức diễn đàn Đối thoại Sử học “ Đặc điểm du lịch Thừa Thiên Huế và giải pháp phát triển”.
-
Hội nghị chuyên đề “ Tài trợ và triển khai các dự án phát triển bền vững cho các đô thị Đông Nam Á”.
Sáng ngày 14/12, tại Tp Huế đã diễn ra Hội nghị quốc tế các Thị trưởng Đông Nam Á với chuyên đề “ Tài trợ và triển khai các dự án phát triển bền vững cho các đô thị Đông Nam Á”. Hội nghị do Hiệp hội quốc tế các thị trưởng nói tiếng Pháp (AIMF), Liên minh châu Âu (EU) phối hợp với TP Huế tổ chức.
-
Chiều ngày 10/12, tại Trung tâm nghệ thuật Lê Bá Đảng và Điềm Phùng Thị, Sở Văn hóa Thể thao phối hợp với trường ĐH Nghệ thuật đã tổ chức khai mạc triển lãm “ Hội ngộ” nhân kỷ niệm 66 năm ngày Mỹ thuật Việt Nam (10/12/1951- 10/12/2017).
-
Chiều ngày 8/12, Liên hiệp các Hội VHNT, Hội Mỹ thuật Thừa Thiên Huế phối hợp với Chi hội Mỹ thuật Việt Nam tại Huế và Trường đại học Nghệ thuật, Đại học Huế khai mạc triển lãm mỹ thuật kỷ niệm Ngày truyền thống Mỹ thuật Việt Nam (10/12/1951 - 10/12/2017).
-
Sáng ngày 23/11, Bảo tàng Lịch sử Thừa Thiên Huế thuộc Sở Văn hóa và Thể thao tổ chức Hội thảo Khoa học về công tác bảo tồn và phát huy giá trị các di tích lịch sử văn hóa và danh lam thắng cảnh trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế. Hội thảo nhằm hưởng ứng kỷ niệm Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23/11).
-
Chiều ngày 22/11, tại trung tâm Nghệ thuật Lê Bá Đảng và Điềm Phùng Thị đã diễn ra lễ khai mạc “Gặp gỡ” chào mừng Ngày Di sản văn hóa Việt Nam.
-
Chiều ngày 20/11, Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Thừa Thiên Huế đã tổ chức buổi Tổng kết chuyến thâm nhập thực tế sáng tác, giao lưu, trao đổi về chủ đề “Di tích lịch sử văn hóa và đời sống của đồng bào Tây Bắc” tại tỉnh Hà Giang.
-
Sáng 20/11 tại trường Đại học Nghệ thuật Huế đã diễn ra Triển lãm “ Vì môi trường xanh” chào mừng Ngày Nhà giáo Việt Nam.
-
Sáng ngày 14/11, UBND Thành phố Huế và thành phố Geyongju – Hàn Quốc đã phối hợp tổ chức Hội thảo chuyên đề “ Bảo tồn và phát huy các giá trị Di sản Văn hóa Thế giới”. Hội thảo diễn ra nhân kỷ niệm 25 năm quan hệ Việt Nam – Hàn Quốc kết hợp kỷ niệm 10 năm hợp tác kết nghĩa giữa thành phố Huế và thành phố Gyeongju.
-
Chiều ngày 13/11, Tạp chí Môi trường và Cuộc sống phối hợp với Đại học Huế tổ chức Chương trình Gala phát động Cuộc thi “Biến đổi khí hậu với cuộc sống” với chủ đề Lũ lụt, hạn hán và hành động của chúng ta.
-
Sáng ngày 10/11, UBND tỉnh đã tổ chức buổi họp đánh giá công tác phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai do mưa lũ gây ra trong những ngày qua và triển khai các phương án đối phó với cơn bão số 13.
-
Trong hai ngày 3- 4/11, Hoàng gia Vương quốc Thái Lan tổ chức Lễ dâng y Kathina tại chùa Huyền Không, phường Hương Hồ, thị xã Hương Trà và lễ chúc mừng Thượng tọa Pháp Tông được Quốc vương Bhumibol Adulyadej sắc phong tước vị Chao Khun cho Thượng tọa Pháp Tông, trụ trì chùa Huyền Không.
-
Cầu Trường Tiền là cây cầu đầu tiên bắc qua sông Hương ở Huế. Đây cũng là một trong những cây cầu đầu tiên được xây dựng ở Đông Dương vào cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX theo kỹ thuật và vật liệu mới của phương Tây với kết cấu thép.
-
Bảo tồn, phục hồi cổng, bình phong, non bộ kết hợp đào tạo kỹ thuật tại điện Phụng Tiên, Đại nội Huế
Sáng ngày 29/9/2017, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế và Hội Bảo tồn Di sản Văn hoá Đức (GEKE) phối hợp tổ chức Lễ khởi công và triển khai thực hiện Dự án bảo tồn, phục hồi cổng, bình phong, non bộ kết hợp đào tạo kỹ thuật chuyên sâu tại điện Phụng Tiên, Đại nội Huế do Bộ Ngoại giao CHLB Đức tài trợ thông qua Đại sứ quán CHLB Đức tại Việt Nam, cùng với nguồn vốn đối ứng của tỉnh Thừa Thiên Huế.
-
Sáng ngày 29/9, Tại Bảo tàng văn hóa Huế đã diễn ra buổi giới thiệu hai cuốn sách “Phủ Dương Xuân thời các chúa Nguyễn - Tiền thân cung điện Đan Dương, Son lăng của hoàng đế Quang Trung ở Huế” và “Thiền Lâm - ngôi chùa lịch sử Thiền viện đầu tiên lớn nhất ở xứ Đàng Trong” của nhà nghiên cứu Nguyễn Đắc Xuân.
-
Tối ngày 26/9, tại Hội trường Đại học Huế (số 3 Lê Lợi) đã diễn ra Đêm giao lưu nghệ thuật và âm nhạc “Vọng Cố đô”. Chương trình do gia đình cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn và nhà thơ Nguyễn Duy phối hợp tổ chức.
-
Sáng ngày 26/9, tại Khách sạn Indochine Palace, thành phố Huế đã diễn ra Hội nghị Đối tác chính sách về Phụ nữ và Kinh tế APEC lần thứ II. Đây là sự kiện đầu tiên của tuần lễ diễn đàn Phụ nữ và Kinh tế APEC năm 2017, với tư cách Việt Nam là nước chủ nhà đăng cai tổ chức APEC năm 2017.
-
Nhằm chào đón một sự kiện quan trọng là Tuần lễ APEC diễn ra tại thành phố Huế, sáng ngày 26-9, một cuộc triển lãm tác phẩm nghệ thuật mang tên “ Sức sống mới” đã được tổ chức tại Imperial Art.
-
Thực hiện chỉ đạo của UBND thành phố Huế, Phòng Quản lý Đô thị thuộc UBND TP. Huế vừa có thông báo về việc quy định phân luồng, điểm đỗ xe, tạm dừng các tuyến đường xung quanh khu phố đi bộ thuộc khu phố Tây (đường Chu Văn An - Phạm Ngũ Lão - Võ Thị Sáu).
-
Ngày 20/9, UBND Thành phố Huế đã làm lễ khởi công công trình tu bổ, chống xuống cấp nhà vườn Đoàn Kim Khánh, phường Kim Long - một ngôi nhà vườn Huế xưa đẹp cổ kính với không gian sân vườn xanh mát.
.png)
.png)
