Tháng 7 âm lịch là thời điểm người dân đốt vàng mã nhiều nhất trong năm. Nhằm thay đổi hành vi lãng phí này, Giáo hội Phật giáo Việt Nam (GHPGVN) vừa có thêm khuyến cáo tiếp theo không dâng cúng, không đốt vàng mã mùa Vu lan.
Nhiều lò hóa sớ và vàng mã tại đền, phủ, một số chùa, chung cư đỏ rực lửa dịp rằm tháng Bảy. Ảnh: MẠNH THẮNG
Ước tính mỗi năm người dân chi hàng nghìn tỷ đồng ném vào vàng mã. Tiền thật đổi tiền ảo sau vài phút vàng mã hóa tro. Lãng phí đã đành, hệ lụy đi kèm nào ô nhiễm môi trường, an toàn cháy nổ xã hội phải gánh.
Rừng thông ở Huế hôm 5/8 cháy do dân viếng mộ và đốt vàng mã. Đám cháy thật, thiệt hại thật từ hành động đốt tiền ảo không phải chuyện hiếm hoi. Thi thoảng lại có tin nhà dân (hoặc gần đây là ngôi chùa cổ ở Sóc Sơn) bị bà hỏa ghé thăm do bất cẩn thắp hương, đốt vàng mã. Năm ngoái chục ki ốt buôn bán vàng mã ở đền Mẫu Đồng Đăng (Lạng Sơn) bị thiêu rụi.
Năm 2018 GHPGVN ra văn bản khuyến nghị hạn chế đốt vàng mã tại các cơ sở thờ tự. Khảo sát nhiều ngôi chùa lớn nhỏ khắp cả nước từ Quán Sứ (Hà Nội) tới một số ngôi chùa ở Quảng Ninh, Bắc Ninh sau hơn một năm khuyến nghị, thấy người dân giảm đốt vàng mã nơi cửa chùa nhưng chưa chắc bớt ở tư gia hay đền phủ.
Thị trường vàng mã rục rịch từ hàng tuần nay đáp ứng nhu cầu hóa vàng mã mùa Vu lan. Ngày 18/7, Hòa thượng Thích Thiện Nhơn, Chủ tịch Hội đồng trị sự GHPGVN ký Thông tư số 223 về việc tổ chức Đại lễ Vu lan báo hiếu trang nghiêm, ý nghĩa, phục vụ nhu cầu tâm linh tín ngưỡng cho Phật tử và nhân dân. Lễ Vu lan tổ chức tại các cơ sở thờ tự của Giáo hội, nơi công cộng nếu được chính quyền chấp thuận hoặc tư gia.
Tuy nhiên Giáo hội lưu ý không làm ảnh hưởng giao thông và sinh hoạt chung của cộng đồng, đề nghị không cúng, không đốt vàng mã, thay vào đó hành thiện, cứu giúp người nghèo. Một trong những lưu ý đặc biệt là GHPGVN yêu cầu các cơ sở thờ tự “không tổ chức cúng lễ thu tiền mang hình thức dịch vụ tâm linh, các nghi lễ không phù hợp chính pháp hoặc không phù hợp với nghi lễ truyền thống”.
Phật không dạy đốt vàng mã
Đại đức Thích Đạo Hiển, Phó Viện trưởng Học viện Phật giáo Việt Nam tại Hà Nội, Phó Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Quảng Ninh phân tích: Dịp tháng 7 âm theo truyền thống Phật giáo là đại lễ Vu lan báo hiếu. Đó là một trong những nghi lễ quan trọng của đạo Phật đề cao tinh thần hiếu thảo đối với các đấng sinh thành, tổ tiên cũng như đề cao tinh thần báo ân, cụ thể là tứ trọng ân theo đạo Phật.
Theo Đại đức Thích Đạo Hiển: “Khi Phật giáo vào phương Đông hòa quyện với một số tín ngưỡng truyền thống-rằm tháng Bảy có lễ cúng cho cô hồn vất vưởng. Điều ấy gần gũi với tư tưởng Phật giáo-là tinh thần báo ân, tri ân-cho nên dịp này cũng có nhiều đàn lễ siêu độ cho thập loại chúng sinh”, Đại đức Thích Đạo Hiển nói. Tư tưởng này thể hiện rõ qua Văn tế thập loại chúng sinh của Nguyễn Du, cho nên ở nhiều đàn lễ các tăng sư cũng tụng cả văn tế này bên cạnh kinh Phật.
Dù có sự tương đồng nhất định giữa tư tưởng đạo Phật với tín ngưỡng dân gian coi tháng 7 là tháng cúng cho cô hồn, tuy nhiên Hòa thượng Thích Quảng Tùng, Phó Chủ tịch Hội đồng Trị sự GHPGVN nêu rõ, Phật giáo không quan niệm có tháng nào là tháng “cô hồn”. Kinh Phật dạy rằm tháng 7, Phật tử và nhân dân có thể phóng sinh, làm từ thiện, cúng dường Tam bảo, giúp đỡ người nghèo khó, lan tỏa điều hay lẽ phải.
Không chỉ đề cao trách nhiệm báo hiếu, báo ân với người đã khuất, Phật dạy, với những ai còn cha mẹ phải nhớ tinh thần tri ân bởi “dù vai trái cõng cha, vai phải cõng mẹ đi khắp thế gian này cũng chưa báo đáp được ân sâu cha mẹ”. Cha mẹ sống trong nhà giống như Đức Phật còn ở với đời. Đạo làm con luôn hiếu nghĩa với cha mẹ khi còn có cơ hội. Cha mẹ tại thế không lo phụng dưỡng, cha mẹ thác rồi lại đổ tiền đốt ngựa xe, nhà lầu xe hơi liệu ích gì?.
“Vu lan không chỉ thể hiện tinh thần báo hiếu, báo ân, cứu độ chúng sinh, Phật giáo hướng con người tới hành động nhân đạo giúp người, giúp đời. Vừa rồi gần 500 tăng ni sinh Học viện Phật giáo Việt Nam hiến máu tại Sóc Sơn, gần 200 người đăng ký hiến tạng. “Đấy là việc nên làm thay vì chỉ tập trung vào cúng lễ. Xã hội hiện nay có quan điểm tháng 7 đáng sợ nên không dám làm gì rất nguy hiểm. Điều này không có trong tư tưởng Phật giáo, càng không có trong văn hóa phương Đông mà chỉ là nhận thức tương đối sai lạc của một bộ phận nào đấy”, Đại đức Thích Đạo Hiển phân tích.
Giác ngộ
Thượng tọa Thích Đức Thiện, Tổng Thư ký GHPGVN thừa nhận, một trong những tồn tại cần khắc phục sớm tại các cơ sở thờ tự là đốt vàng mã. Giáo hội có văn bản gửi tất cả các chùa, tăng ni phật tử tuyên truyền không đốt vàng mã, từ đó tạo chuyển biến rõ rệt.
“Việc sử dụng vàng mã giảm đáng kể, cho thấy hiệu quả của giáo dục và hướng dẫn người dân, Phật tử thực hành khuyến cáo ấy. Lễ Vu lan thể hiện lòng hiếu thảo bằng tình cảm, hành động chứ không phải cứ mâm cao cỗ đầy mới là báo hiếu. Bên cạnh việc bày tỏ tình cảm với tổ tiên ông bà cần đặc biệt chăm sóc những người còn sống như cha mẹ, quan tâm chăm lo các gia đình thương binh liệt sĩ, tri ân bằng hành động cụ thể.
Khi được hỏi về trách nhiệm giám sát đốt vàng mã ở nơi thờ tự, Thượng tọa Thích Đức Thiện khẳng định trụ trì là người chịu trách nhiệm. Người dân mang vàng mã đến chùa, các thầy không thể cấm vì vốn là một tập tục có từ bao đời nay, tuy nhiên các thầy phải có trách nhiệm tăng cường giáo dục, thông qua các bài thuyết giảng khai sáng cho Phật tử. “Sư trụ trì chịu trách nhiệm và phải bàn với chính quyền địa phương”, Thượng tọa nói.
Được biết với các ngôi chùa đông Phật tử dự lễ Vu lan, Giáo hội chủ trương nhà chùa phải đảm bảo an toàn, văn minh, trang nghiêm, nếu đông quá nên chia ra nhiều buổi lễ. “Chúng tôi có ý kiến với Ban Tôn giáo Chính phủ làm việc với chính quyền địa phương theo tinh thần không mong muốn hình ảnh người dân ngồi tràn ra đường. Đó là hình ảnh không đẹp”, Tổng Thư ký GHPGVN nói.
Theo Nguyên Khánh - TP
Nếp nhà lãng đãng khói hương như chiếc cầu nối với quá khứ. Hồn người tĩnh tại, thong dong hòa quyện miền tâm linh thăm thẳm. Nhưng không phải dịp Tết đến ta mới thấy nhẹ nhàng. Bất cứ khi nào đứng trước ban thờ tiên tổ, bao bộn bề, lo toan đều tự nhiên rũ bỏ, để gia tâm bảo vệ những gì tốt đẹp của tinh thần.
Vừa qua, một số cá thể thiên nga đã được thả vào hồ Hoàn Kiếm, Hà Nội. Việc làm này đã gây nhiều ý kiến trái chiều trong dư luận. Dù sau đó, các cá thể thiên nga đã được di chuyển đến một địa điểm khác song từ sự việc này nhiều người tỏ ra băn khoăn bởi hồ Hoàn Kiếm vốn được coi là nơi linh thiêng, hơn nữa hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn còn là Di tích quốc gia đặc biệt.
Khi toàn cầu hóa, nhiều người mới ý thức rõ hơn tầm quan trọng của sáng tạo. Nhiều quốc gia coi sáng tạo là nguồn lực chính trong nền kinh tế tri thức. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của công nghệ số, bên cạnh động lực cũng tạo ra nhiều thách thức đối với khả năng sáng tạo của con người.
“Hiện thực” của đời sống hiện ra trước cái nhìn của chúng ta luôn luôn là một hỗn hợp, một nồi súp lẩu của “thực tế” và “tri nhận”, không tách bạch, và không dễ tách bạch được.
Nuôi dưỡng tâm hồn ham đọc sách từ bé cho con, sẽ giúp con dễ dàng vượt qua được giai đoạn khủng hoảng của tuổi mới lớn, giúp con mạnh mẽ đối mặt với những thay đổi của bản thân, và sóng gió của cuộc đời.
Để không bị lãng quên giữa các loại hình nghệ thuật giải trí hiện đại, sân khấu cải lương nói riêng, nghệ thuật truyền thống nói chung, đang tìm cách chuyển mình, dần tìm lại chỗ đứng. Trong quá trình tìm hướng đi mới ấy, các nghệ sĩ không hoàn toàn chạy theo thị hiếu một cách dễ dãi mà bỏ qua yếu tố nghệ thuật.
Một năm qua, sự xuất hiện của các sàn đấu giá nghệ thuật đã góp phần thúc đẩy hội họa phát triển, tạo ra thị trường lành mạnh thu hút nhà đầu tư cũng như giới mộ điệu. Nhưng vẫn còn nhiều vấn đề bỏ ngỏ.
Văn hóa là sản phẩm, đồng thời là điều kiện, động lực, phương thức tồn tại và phát triển của một đất nước. Văn hóa có sự phát triển tự thân nhưng cũng có cả sự tiếp nhận bên ngoài. Theo các chuyên gia, trong khi bảng giá trị của người Việt xuất hiện một số hiện tượng lệch lạc, cần nghiên cứu xây dựng hệ thống chuẩn mực xã hội, từ đó xác định khuôn khổ để trở lại chân giá trị.
Khi các hoạt động diễn xướng dân gian dần tách khỏi, đình làng dường như đánh mất một phần linh hồn, còn nghệ thuật truyền thống cũng thiếu khí vị. Theo NSƯT Đoàn Thanh Bình, những buổi diễn của Giáo phường Đình làng Việt một năm qua chính là hành trình để mỗi người được về lại ngày xưa, đắm mình trong đời sống văn hóa cộng đồng.
Thêm một lần mổ xẻ về thực trạng của lý luận phê bình sân khấu hiện nay, các nhà chuyên môn, tác giả đều cho rằng lý luận phê bình của sân khấu nước nhà rất thiếu, yếu và luôn bị các nhà hát… phớt lờ.
Nhà biên kịch Nguyễn Thị Hồng Ngát đã chia sẻ đầy trăn trở tại Hội thảo "Liên hoan phim Việt Nam trong sự nghiệp phát triển điện ảnh dân tộc" vừa qua ở Đà Nẵng.
Sáng 16/11, Hội Di sản văn hóa Thăng Long - Hà Nội đã tổ chức Hội thảo khoa học “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu trên địa bàn Hà Nội - nhận diện, bảo tồn và phát triển” tại đình Hào Nam. Hội thảo đã thu hút sự quan tâm của đông đảo các nhà nghiên cứu, quản lý văn hóa - xã hội, các nghệ nhân dân, đồng đền, thủ nhang, thanh đồng…
Gần đây, một số trường ngoài công lập tăng học phí cao gây phản ứng của phụ huynh và bất bình dư luận. Đáng chú ý là theo Luật Giáo dục 2005, các cơ quan quản lý nhà nước không có thẩm quyền quản lý việc thu chi của các trường ngoài công lập. Các trường này hoạt động theo Luật Doanh nghiệp và ngành giáo dục chỉ giám sát về chỉ tiêu tuyển sinh, chương trình đào tạo.
Là di tích lịch sử văn hóa được xếp hạng Quốc gia từ năm 1991, nhưng những giá trị lịch sử, yếu tố nguyên gốc tại chùa Khúc Thủy, thôn Khúc Thủy (xã Cự Khê, huyện Thanh Oai, Hà Nội) đã bị xâm phạm nghiêm trọng.
Không phải ai sinh ra cũng đã có thẩm mỹ âm nhạc mà nó được hình thành gắn với không gian sống, điều kiện thụ hưởng. Theo nhạc sĩ Quốc Trung, hiện nay ở Việt Nam hầu hết các chương trình nghệ thuật chỉ trình diễn một vài thể loại nhạc, bó hẹp sự lựa chọn của khán giả. Nếu mọi người tự mở rộng, bỏ qua rào cản để thử nghiệm nhiều thể loại nhạc khác nhau, sẽ phát hiện ra nhiều thứ mới mẻ, thú vị.
Cuộc sống của họ ra sao, quan niệm về tình yêu, hạnh phúc, nỗi buồn, suy nghĩ về truyền thống, hiện tại và tương lai như thế nào? Để tìm ra câu trả lời, đạo diễn người Hà Lan Manouchehr Abrontan đã đi từ Nam ra Bắc, phỏng vấn hàng trăm phụ nữ ở mọi lứa tuổi, ngành nghề, vai trò khác nhau. Và “Việt Nam tim tôi” ra đời như tình ca về vẻ đẹp, sức mạnh của phụ nữ Việt.
“Học sinh như bó đuốc, nhiệm vụ của tôi là truyền lửa cho bó đuốc. Nhưng trước khi truyền lửa được thì giáo viên phải là người yêu thích, say mê tìm tòi, chắt lọc cái hay trong môn học, khơi gợi cho các em tự tìm tòi, tự phát hiện ra vấn đề”. Đó là chia sẻ của thầy giáo Lê Quang Nhân, Trường THPT chuyên Nguyễn Du, Đắk Lắk tại Lễ tuyên dương gương Người tốt việc tốt đổi mới sáng tạo trong dạy và học năm học 2016 - 2017 do Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD - ĐT) tổ chức sáng 18.10.
Trong bối cảnh cần khẳng định văn hóa doanh nghiệp Việt Nam, việc tìm ý tưởng sáng tạo từ “Truyện Kiều” được cho là con đường ngắn nhất. Như GS. Phong Lê, Chủ tịch Hội Kiều học Việt Nam nhận định: “Doanh nhân dùng chữ tâm ấy để tiến là phúc cho họ, cũng là phúc cho xã hội vậy”.
Trước các phương tiện nghe nhìn, sách đang trở nên yếu thế hơn. Người lớn cũng ngại đọc sách, còn trẻ em thì thích xem iPad và chơi game. Làm sao để tạo được thói quen đọc sách cho trẻ, qua đó, dần nuôi dưỡng tâm hồn các em bằng sách?
Chú trọng phát triển văn hóa đọc tại vùng nông thôn, miền núi là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong Đề án phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng đến năm 2020, định hướng đến năm 2030. Tuy nhiên, văn hoá đọc ở trẻ em nói riêng sẽ không thể phát triển rộng lớn nếu hệ thống phát hành sách chỉ tập trung ở thành phố và trẻ em nông thôn, miền núi vẫn còn “đói sách”.