Một bản sắc "Thần Kinh"

10:36 28/08/2008

VỌNG THẢO(Đọc sách "Nhà văn Thừa Thiên Huế" – NXB Thuận Hoá 2002).Trải qua nhiều thế kỷ, Huế bao giờ cũng là miền đất tụ hội nhiều nhân tài văn hoá - văn học của đất nước. Trong bảng quang phổ bản sắc Việt Nam vô cùng bền vững, miền đất hội tụ nhân tài ấy luôn đằm thắm, lấp lánh một bản sắc "thần kinh" riêng biệt - một bản sắc mà tiếng nói của văn chương là thuần khiết và đa dạng.

Tập sách "Nhà văn Thừa Thiên Huế" (NXB Thuận Hoá – Chi hội Nhà văn Việt Nam Thừa Thiên Huế - 2002) phần nào là tiếng nói minh chứng và tổng kết cho sự đa dạng trong một bản sắc thần kinh.
Đời sống văn học chung của đất nước đã khẳng định rằng: vị trí của các nhà văn Thừa Thiên Huế là một dàn hợp xướng xứng đáng với chiều kích sang trọng riêng. Mười ba hội viên Hội Nhà văn Việt Nam tại Thừa Thiên Huế, mười ba chân dung gương mặt - cuộc đời - tác phẩm, đấy là bức tranh phác thảo vừa nổi bật từng cá tính chủ thể của người cầm bút, vừa hoà điệu trong dòng chảy những tầm nhìn và sự phong phú của các giá trị văn học nói chung. Như lời nói đầu của tập sách:"Đây là một cuộc điểm danh, thống kê, hiểu một cách khác là một dịp biểu dương thành tựu, mặc dù theo yêu cầu cao của xã hội, của ngay cả bản thân nhà văn, thành tựu đó chưa hẳn đã là rõ ràng và chắc chắn còn xa với đỉnh điểm của sự nghiệp văn chương”, vừa rất khiêm tốn, thành thật, vừa ghi nhận và tự hào, nên tập sách đã là địa chỉ tin cậy tập hợp chân dung các hội viên Hội Nhà văn Việt Nam tại Thừa Thiên Huế, do chính các tác giả cung cấp.
Cùng với phần tiểu sử của mỗi nhà văn là lời tự bạch của từng người, cuối cùng là phần giới thiệu những tác phẩm được xem là tiêu biểu cho sự nghiệp sáng tác của họ. Ta bắt gặp trang đầu tập sách chân dung rạng rỡ và đằm thắm của nhà thơ nữ Lâm Thị Mỹ Dạ. Sự rạng rỡ và đằm thắm như lời tự bạch "ánh sáng cuả cái đẹp đã dẫn dắt tôi" vô hình chung, cũng là phong cách đặc trưng cho hồn thơ của chị. Một cách thức trực cảm từ thế giới xung quanh bằng những vi tế nhạy bén khác thường của người phụ nữ, đi qua cảm hứng yêu thương để xâu chuỗi tất cả những tình yêu thành "chuyện cổ nước mình", thành "ném thia lia", "mưa... hay vòm cây long não thân thuộc, là những hình ảnh rất bình thường giữa đời sống mà trong cuộc đời đôi khi phải ân tình lắm mới có người để ý. Ta bắt gặp một nhà thơ Ngô Minh mộc mạc, nói giọng hồn nhiên mặn mòi của gió, của nắng, của những niềm yêu với biển. Đó quả là giọng thơ "đứa con của cát", chất chứa khí phách miền Trung rồi nặng lòng với Huế mà "Tìm tôi tìm Huê", làm nên một "đám cưới" lương duyên vì văn chương cùng cố đô. Mở rộng với lòng người, tên người, tên đất, với những địa danh và cảm xúc đất nước dào dạt là nhà thơ Vĩnh Nguyên, nhà thơ - nhà viết sử Nguyễn Đắc Xuân.. Hay tấm lòng "rực hồng biển lửa" và trào sôi nhiệt huyết tuổi trẻ nhưng không kém phần lãng mạn hào hoa của một thuở xuống đường, là chân dung của nhà thơ Võ Quê.. .Ít nói, lặng lẽ, kiệm lời, không cả tự bạch, lại thấy chân dung một hồn thơ ở phía khác, phía "Dòng sông một bờ" hay là "Mưa hai mặt", nơi mỗi câu thơ như đá tạc (ý của nhà thơ Thanh Thảo) một người - thơ Nguyễn Khắc Thạch...
Đan kết với chân dung các nhà thơ tài hoa, chân dung của các nhà văn hội viên tại Thừa Thiên Huế cũng đã phần nào nói lên sức sống mạnh mẽ của văn xuôi đương đại. Vừa độc đáo bởi sự mộc mạc, trữ tình, vừa hấp dẫn vì lối dẫn dắt như sống thật, viết thật, đấy là phong cách bút ký nhưng cũng rất mạnh tay ở thể truyện ngắn của nhà văn Nguyễn Quang Hà. Nhà văn nữ Hà Khánh Linh lại phác hoạ chân dung mình trong lòng bạn đọc, chân dung của một "Ngôi sao xanh" đắm đuối, mộng mơ nhưng không kém bạo liệt, khắc khoải; cũng như thơ của chị với tên thật nữ sĩ Nguyễn Khoa Như Ý. Muốn giải mã những tác phẩm của nhà văn Hồng Nhu, người đọc lại phải để hồn mình thật sự lang thang chìm đắm trong những hương vị tinh tế của sự thâm trầm, nhiều ẩn tượng từ đời sống, từ tác phẩm... cho những khao khát về triết lý đời sống con người mà không phải ai cũng dễ dàng thấu cảm. Chỉ với hai đoạn trích từ tiểu thuyết "Những cánh cửa đã mở", của nhà văn Nguyễn Khắc Phê và "Phía ấy là chân trời" của nhà văn Tô Nhuận Vỹ, chúng ta lại có thể hình dung được chân dung của hai nhà văn chuyên về tiểu thuyết, với sự thâm nhập đời sống, vốn sống phong phú, cả những kinh nghiệm cuộc sống, kinh nghiệm mà đôi khi phải một đời cầm bút mới được trải nghiệm. Mong manh như một luồng sáng - đấy là cảm thức tôi muốn gọi tên khi đọc những tập truyện ngắn của nhà văn nữ Trần Thuỳ Mai, cũng như hai tác phẩm nhiều hư ảnh và lôi cuốn "Khói trên sông Hương", "Thương nhớ hoàng lan" mà chị đã lựa chọn và giới thiệu. Cùng nhiều bạn đọc, tôi mê cái chất ký lãng đãng mà rỡ ràng như những triết luận trong các tác phẩm của nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường. Ở anh, điều gì hình như cũng có thể hồn nhiên chắt lọc thành ý niệm, như lời tự bạch về sự hư cấu khi anh vá chiếc áo khinh cừu thực tế - chiếc áo mà không ít lần đã sưởi ấm tâm hồn những người yêu Huế, yêu văn.
Thực tế hay sự mộng mơ của người đọc khi đến với những cá tính làm nên sự đa dạng của bản sắc thần kinh trong văn chương, đã bắt nguồn và khơi lên từ 13 chân dung nhà văn ấy. Tập sách thực sự còn là một tư liệu văn hoá, văn học quí. Mặc dù, do những khó khăn và khuôn khổ cuốn sách, tập sách chưa hiện diện đầu đủ một xâu chuỗi tiến trình văn học cố đô qua nhiều thế kỷ, nhưng sức hút và sự trang trọng vẫn thể hiện trong mỗi dòng chữ như những gì người đọc đã có trên tay. Đó là một đóng góp và ghi nhận lấp lánh vẻ đẹp của bản sắc thần kinh, với mỗi chân dung nhà văn là một nẻo về riêng biệt. Và cũng trong tinh thần cảm thấu mà ghi nhận ấy, người đọc sách mong mỏi bạn đọc sẽ thể tất cho những thiếu sót khi giới thiệu tập sách này, vì những điều kiện và khả năng để đề cập...
V.T
(nguồn: TCSH số 161 - 07 - 2002)

Đánh giá của bạn về bài viết:

0 đã tặng

Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode

Bình luận (0)

Tin nổi bật

Một bài thơ và ba bản dịch

HỒNG DIỆUTrương Mỹ Dung đời Đường (Trung Quốc) có một bài thơ tình yêu không đề, được nhiều nhà thơ Việt Nam chú ý.
Nhớ lại vài câu chuyện nhỏ về thầy Võ Liêm Sơn

NGUYỄN KHOA BỘI LANMột hôm chú Văn tôi (Hải Triều Nguyễn Khoa Văn) đọc cho cả nhà nghe một bài thơ mà không nói của ai.
Nhớ anh Huy Phương

NGUYỄN QUANG HÀTôi nhớ sau thời gian luyện tập miệt mài, chuẩn bị lên đường chi viện cho miền Nam, trong lúc đang nơm nớp đoán già đoán non, không biết mình sẽ vào Tây Nguyên hay đi Nam Bộ thì đại đội trưởng đi họp về báo tin vui rằng chúng tôi được tăng viện cho chiến trường Bác Đô.
Từ ảo ảnh đến trò chơi cuối

LÊ HUỲNH LÂM(Đọc tập truyện ngắn “Thõng tay vào chợ” của Bạch Lê Quang, NXB Thuận Hóa, 11/2009)
Nháp, những vần thơ đêm trắng bạch

LÊ VŨ(Đọc tập thơ Nháp của Ngọc Tuyết - NXB Thanh niên 2009)
Hướng về 1000 năm Thăng Long - Hà Nội: Chiếu Dời đô - áng văn chương bất hủ

NGÔ MINHÐọc lại Chiếu Dời đô, tôi bỗng giật mình trước sự vĩ đại của một quyết sách. Từng câu từng chữ trong áng văn chương bất hủ này đều thể hiện thái độ vừa quyết đoán dứt khoát với một lý lẽ vững chắc, vừa là một lời kêu gọi sự đồng thuận của triều thần với lời lẽ rất khoan hòa, mềm mỏng.
Thơ xứ Huế 2009 - một năm nhìn lại

LÊ HUỲNH LÂMThơ không thể tách rời đời sống con người. Điều đó đã được thời gian minh chứng. Từ lời hát ru của mẹ, những giọng hò trên miền sông nước,… đã đánh thức tình yêu thương trong mỗi chúng ta.
Độc thoại Trần Dần

KHÁNH PHƯƠNGNgay từ thuở cùng Trần Mai Châu, Vũ Hoàng Địch, Vũ Hoàng Chương viết tuyên ngôn Tượng trưng, Trần Dần đã mặc nhiên khảng khái công bố quan niệm, thơ bỏ qua những biểu hiện đơn nghĩa của sự vật, sự kiện, đời sống, mà muốn dung hợp tất cả biểu hiện hiện thực trong cõi tương hợp của cảm giác, biến nó thành không gian rộng lớn tiếp biến kỳ ảo của những biểu tượng tiềm thức. Như vậy cũng có nghĩa, nhà thơ không được quyền sao chép ngay cả những cảm xúc dễ dãi của bản thân.
“Đường thiền sen nở” cuốn sách quý về một nữ tu danh tiếng

NGUYỄN CƯƠNGSư Bà Thích Nữ Diệu Không (tục danh Hồ Thị Hạnh) sinh năm 1905 viên tịch năm 1997 hưởng thọ 93 tuổi. Lúc sinh thời Sư Bà trụ trì tại Chùa Hồng Ân, một ngôi chùa nữ tu nổi tiếng ở TP Huế, đã một thời là trung tâm Phật giáo ở miền Nam.
Một giọng văn riêng trong bút ký

HỒNG NHU (Đọc tập “Chuyện Huế” của Hồ Đăng Thanh Ngọc - NXB Thuận Hóa 2008)
Chất thơ và ý đạo

NGUYỄN ĐÔNG NHẬTĐọc xong tập sách do họa sĩ Phan Ngọc Minh đưa mượn vào đầu tháng 6.2009(*), chợt nghĩ: Hẳn, đã và sẽ còn có nhiều bài viết về tác phẩm này.
Người chăm sóc làm dịu những đớn đau

NGUYỄN HỮU QUÝ (Mấy cảm nhận khi đọc Chết như thế nào của Nguyên Tường - NXB Thuận Hóa, 2009) Tôi mượn thuật ngữ chuyên ngành y học (Chăm sóc làm dịu=Palliative Care) để đặt tít cho bài viết của mình bởi Phạm Nguyên Tường là một bác sĩ điều trị bệnh ung thư. Tuy rằng, nhiều người biết đến cái tên Phạm Nguyên Tường với tư cách là nhà thơ trẻ, Chủ tịch Hội Nhà văn Thừa Thiên Huế hơn là một Phạm Nguyên Tường đang bảo vệ luận án tiến sĩ y khoa.
Đọc “Tìm trong trang viết” của Hồ Thế Hà

LÊ THỊ HƯỜNGTìm trong trang viết là tập tiểu luận - phê bình thứ 3 của Hồ Thế Hà. Sau những ngày tháng miệt mài “Thức cùng trang văn” (viết chung với Lê Xuân Việt, được giải thưởng Cố đô 1993 - 1997), Hồ Thế Hà lại cần mẫn “tìm trong trang viết” như một trăn trở đầy trách nhiệm với nghề.
Ngày xuân đọc thơ tình Nguyễn Công Trứ

MAI VĂN HOANNguyễn Công Trứ từng làm tham tụng bộ lại, Thị lang bộ Hình, Thượng thư bộ Binh... Đương thời ông đã nổi tiếng là một vị tướng tài ba, một nhà Doanh điền kiệt xuất. Thế nhưng khi nói về mình ông chỉ tự hào có hai điều: Thứ nhất không ai "ngất ngưỡng" bằng ông; thứ hai không ai "đa tình" như ông. Nguyễn Công Trứ "ngất ngưỡng" đến mức "bụt cũng phải nực cười" vì đi vào chùa vẫn mang theo các cô đào.
Eugénie Grandet, cuốn tiểu thuyết của thời gian ngưng đọng(1)

SICOLE MOZETBà Nicole Mozet, giáo sư trường Paris VII, chuyên gia về Balzac và là người điều hành chính của các hội thảo về Balzac đã làm một loạt bài nói chuyện ở trường Đại học ngoại ngữ Hà Nội, trường Đại học sư phạm Hà Nội, Nhà xuất bản thế giới... Chúng tôi trích dịch một đoạn ngắn trong bản thảo một bài nói chuyện rất hay của bà. Lúc nói bà đã phát triển những ý sau đây dưới đầu đề: Thời gian và tiền bạc trong Eugénie Grandet, và đã gợi cho người nghe nhiều suy nghĩ về tác phẩm của Batzac, cả về một số tác phẩm của thế kỉ XX.
Chủ tịch Hồ Chí Minh với những lời tiên tri lịch sử

CAO HUY HÙNGLịch sử vốn có những ngẫu nhiên và những điều thần tình mà nhiều người trong chúng ta chưa hiểu rõ. Tỉ như: Thế giới có 2 bản Tuyên ngôn độc lập, đều có câu mở đầu giống nhau. Ngày tuyên bố tuyên ngôn trở thành ngày quốc khánh. Hai người soạn thảo Tuyên ngôn đều trở thành lãnh tụ của hai quốc gia và cả hai đều qua đời đúng vào ngày quốc khánh...
Thư ngỏ gửi tác giả "Văn chương cảm và luận"

NGUYỄN VĂN HOA1. Tôi là người Kinh Bắc, nên khi cầm cuốn sách Văn chương cảm và luận (*) của Nguyễn Trọng Tạo là liền nhớ ngay tới bài hát Làng quan họ quê tôi của anh mà lời ca phỏng theo bài thơ Làng quan họ của nhà thơ Nguyễn Phan Hách.
Giải Nobel văn học 2009: Herta Muller

TRẦN HUYỀN SÂMSau mười năm, kể từ khi “Cái trống thiếc” ngỗ ngược của chú lùn Oska vang lên trên đống gạch đổ nát của thế chiến II, Herta Munller đã tiếp nối Gunter Gras và vinh danh cho dân tộc Đức bởi giải Nobel 2009.
Nhớ một đời thơ Trần Nhật Thu

NGUYỄN ĐÌNH CHÍNH (nhân Đọc "Từ những bờ hoa gió thổi về")Ông Trần Nhật Thu sinh năm 1944 ở Quảng Bình. Ông lớn lên, làm thơ, đoạt giải thi ca cũng từ miền đất gió cát này. Năm 1978 ông rời Quảng Bình như một kẻ chạy trốn quê hương. Nhưng hơn hai chục năm nay miền quê xứ cát vẫn âm thầm đeo bám thơ ông. Qua đó lộ cảm tâm trạng ông vẫn đau đáu miền gió cát này.
Giới thiệu chi hội nhà văn Việt Nam tại Huế - Nhà văn Tô Nhuận Vỹ

Nhà văn Tô Nhuận Vỹ tên thật là Tô Thế Quảng, sinh ngày 25 tháng 8 năm 1941, quê ở Vinh Xuân, Phú Vang, Thừa Thiên Huế. Anh đã kinh qua các công việc: dạy học, phóng viên, biên tập viên… Anh từng giữ các chức vụ: Tổng thư ký và Chủ tịch Hội Văn nghệ Bình Trị Thiên, Tổng biên tập tạp chí Sông Hương, Giám đốc Sở Ngoại vụ, đại biểu HĐND tỉnh Thừa Thiên Huế, Uỷ viên Ban kiểm tra, Uỷ viên Hội đồng văn xuôi và Ban đối ngoại Hội Nhà văn Việt Nam.