Nhằm gìn giữ và lan tỏa truyền thống hiếu học, coi trọng hiền tài, cũng như những giá trị lịch sử, văn hóa nghìn năm của dân tộc, dự án “Không gian văn hóa Quốc Tử Giám” vừa được xây dựng với các hoạt động hướng tới công chúng, đặc biệt là giới trẻ.
Đưa di tích thành không gian văn hóa mở, thu hút công chúng - Ảnh: Hanoimoi.com.vn
Đưa di tích thành không gian mở
Quốc Tử Giám thành lập năm 1076, dưới triều vua Lý Nhân Tông, mở đầu cho nền giáo dục cấp cao của đất nước. Trải qua các triều đại Lý, Trần, Lê, hơn 700 năm, Quốc Tử Giám luôn là trung tâm giáo dục - đào tạo nhân tài lớn nhất, đáp ứng yêu cầu xây dựng và phát triển đất nước dưới thời quân chủ. Đến nay, nơi đây trở thành Di tích quốc gia đặc biệt, với những giá trị kiến trúc, cảnh quan, nhiều hiện vật, tư liệu quý được lưu giữ; là sự “kết tinh” của các giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học; là “tấm gương” phản chiếu truyền thống hiếu học, tôn sư trọng đạo, coi trọng hiền tài của dân tộc ta trong lịch sử nghìn năm văn hiến.
Quốc Tử Giám ngày nay không còn là “trường”, chỉ là nơi thờ tự, tôn vinh một nền văn hiến. Tuy nhiên, theo các nhà nghiên cứu, từ thế kỷ XXI nhìn lại, hơn 500 năm đã trôi qua nhưng câu nói “Hiền tài là nguyên khí quốc gia” (văn bia khoa thi 1442) của Tế tửu (hiệu trưởng) Thân Nhân Trung vẫn được coi là kim chỉ nam, là chiến lược giáo dục của Nhà nước Việt Nam. Những quan điểm về một nền giáo dục bình đẳng, toàn diện và một chương trình dạy - học, thi cử, trường quy nghiêm túc nhằm đào tạo ra những con người có cách xử lý, dung hợp các yếu tố Tri thức - Đạo đức - Hành vi để trở thành người có trách nhiệm đối với gia đình và xã hội… của trường Quốc Tử Giám xưa vẫn còn nguyên giá trị.
Làm sao để các giá trị xưa được lan tỏa trong đời sống đương đại có nhiều thay đổi, để không gian Văn Miếu - Quốc Tử Giám có sức sống trong kỷ nguyên hội nhập, kỷ nguyên công nghệ, thu hút công chúng... là điều mà những nhà quản lý khu di tích trăn trở. Tại tọa đàm của cuộc thi Designed by Vietnam 2021 chủ đề “Đánh thức truyền thống”, TS. Lê Xuân Kiêu - Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám chia sẻ: “Chúng tôi mong muốn Văn Miếu - Quốc Tử Giám không chỉ là nơi đến tham quan, dâng hương, mà trở thành trung tâm diễn ra hoạt động về văn hóa, khoa học, giáo dục, để cộng đồng tiếp cận, hưởng thụ; trở thành nơi diễn ra các hoạt động sáng tạo, trưng bày sản phẩm sáng tạo, cảm hứng cho sáng tạo”.
Dự án Không gian Văn hóa Quốc Tử Giám ra đời cũng không nằm ngoài mục tiêu đó.
Trao truyền ngọn lửa văn hóa
“Hoạt động của Văn Miếu là thờ các bậc Thánh hiền của Nho giáo. Quốc Tử Giám trước đây là trường, chủ yếu dạy học và hoạt động về văn hóa. Sau khi trao đổi, chúng tôi có ý tưởng tách riêng hoạt động giáo dục, văn hóa tại các không gian như nhà Thái Học, Vườn Giám, Hồ Văn, đưa các địa điểm này trở lại nhiệm vụ trước đây là giáo dục văn hóa và tổ chức hoạt động văn hóa, gìn giữ và lan tỏa tinh thần, giá trị của đạo học” - chị Hoàng Đoan Trang, đồng sáng lập dự án phi lợi nhuận về văn hóa và giáo dục Gavisto Diplomat - đơn vị phối hợp với Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám thực hiện Không gian Văn hóa Quốc Tử Giám cho biết.
Trong khuôn khổ dự án, fanpage Không gian văn hóa Quốc Tử Giám đã ra đời để quảng bá các hoạt động văn hóa tại không gian (ngoài khu thờ tự), cũng như cung cấp thông tin về lịch sử Việt Nam trung đại tới người đọc một cách hệ thống, gần gũi và thú vị.
Dự kiến, cuối tháng 9, đầu tháng 10, dự án sẽ tổ chức mạn đàm “Đạo học trong Không gian Văn hóa Quốc Tử Giám” theo hình thức trực tuyến, với sự tham gia của các chuyên gia, nhà nghiên cứu. Các chuyên gia sẽ chia sẻ về giáo dục Việt Nam trung đại, sứ mệnh của Quốc Tử Giám trong việc truyền tải và giữ gìn các giá trị trên, sức sống và hình thức truyền tải các giá trị này trong bối cảnh giáo dục hiện đại, khơi dậy tinh thần đạo học trong bối cảnh giáo dục hiện đại... Nhiều chương trình thảo luận về lịch sử, văn hóa Việt đã được lên kế hoạch tổ chức khi tình hình dịch Covid-19 được kiểm soát.
Quốc Tử Giám xưa là trường học trước dạy người nhân nghĩa, sau đào tạo hiền tài dựng nước giúp đời. Nay Quốc Tử Giám không còn chiêu sinh dạy học, nhưng bề dày lịch sử về sự học dường như vẫn sống, vẫn thở cùng nhịp thở thời đại, thay lời nhắc của bậc tiền nhân về cái cốt yếu của văn hiến. Dẫu không là trường học đúng nghĩa như xưa, những người yêu mến Quốc Tử Giám vẫn hằng mong gìn giữ được sự song hành của văn hóa và phát triển, của quá khứ và tương lai.
Chị Hoàng Đoan Trang chia sẻ: “Trước đây khi tới Văn Miếu thì mọi người thường nghĩ đến cầu đỗ đạt, tham quan, nhưng đây cũng được coi là trường đại học đầu tiên của Việt Nam, là nơi đào tạo anh tài của đất nước. Bởi vậy, dự án muốn trả lại cho Quốc Tử Giám sự gần gũi với đời sống và văn hóa của con người hiện đại, tái hiện ít nhiều phong khí của một nền lịch sử văn hiến rạng rỡ, và giữ cho ngọn lửa văn hóa vốn âm ỉ cháy trong đời sống Việt được truyền tay, kế thừa”.
Những ngày qua, dư luận một lần nữa lại bất ngờ bởi kế hoạch thực hiện một vòng đại xòe với 5.000 người tham dự, nhằm lập nên kỷ lục Guinness thế giới về số lượng người tham gia vòng xòe lớn nhất.
“Chuyện bốn mùa” là sự nối tiếp của chương trình sân khấu truyền hình nổi tiếng “Trong nhà ngoài phố” trên HTV, với những thông tin đậm chất thời sự, nhân sinh, chương trình góp phần giúp khán giả có cái nhìn chuẩn mực về những vấn đề của xã hội.
Sự phát triển nhanh và mạnh của công nghệ sản xuất, chiếu phim, lưu trữ trong điện ảnh trên nền tảng công nghệ số vừa mang đến cơ hội, song cũng là thách thức cho mỗi nền điện ảnh. Trong bối cảnh đó, điện ảnh Việt Nam cần tăng cường áp dụng công nghệ hiện đại, đột phá về tư duy làm phim để bắt kịp xu hướng thời đại.
Bén duyên nghệ thuật và giáo dục cho thiếu nhi gần 15 năm nay, khi động lực đã đủ, MC Nguyễn Anh Luân (Giám đốc điều hành ALU Academy) thực hiện một trong những ước mơ lớn: Vận hành sân khấu cộng đồng cho trẻ em.
NTK Cao Minh Tiến gây “sốc” khi bất ngờ ra mắt MV “Trống cơm” mừng Tết trung thu với vai trò ca sĩ.
HOÀNG XUÂN NHU
(Nguyên phụ trách công tác chính trị trường ĐHSP Huế)
LÊ TIẾN DŨNG
(Khoa Ngữ văn - Đại học Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh)
Tháng 7 âm lịch là thời điểm người dân đốt vàng mã nhiều nhất trong năm. Nhằm thay đổi hành vi lãng phí này, Giáo hội Phật giáo Việt Nam (GHPGVN) vừa có thêm khuyến cáo tiếp theo không dâng cúng, không đốt vàng mã mùa Vu lan.
Tồn tại và phát triển giữa vùng văn hiến Kinh Bắc trong nhiều thế kỷ, tranh dân gian Đông Hồ hội tụ tâm thức ngàn năm của người Việt và thể hiện độc đáo bằng ngôn ngữ mỹ thuật. Nhằm lưu giữ, phát huy giá trị của dòng tranh này, hồ sơ Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ đang được xây dựng để đề nghị UNESCO ghi vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.
Mùa tuyển sinh đại học, cao đẳng lại đến và các trường thuộc khối văn hóa nghệ thuật (VHNT), thể dục thể thao (TDTT) của Bộ VH-TT-DL lại miệt mài tìm kiếm người học ở các mã ngành học. Thế nhưng, việc tuyển sinh cũng như đào tạo ở các cơ sở này vẫn “khó đủ đường”. Bởi lẽ, ngay từ khâu tuyển sinh đã khó đạt đủ chỉ tiêu. Đào tạo lại chưa có cơ chế đặc thù, chồng chéo trong quản lý...
Chiến thắng khó khăn, vượt qua chính mình để cất lên tiếng hát, từ đó lan tỏa thông điệp về tình yêu thương, tôn vinh sự đa dạng và khác biệt, cùng nhau xây dựng một thế giới hòa bình và tươi đẹp. Đó là mục đích chương trình “Những sắc màu tình yêu” hướng tới.
Việc xuất hiện hàng loạt các danh hiệu như “Nữ hoàng thương hiệu Việt Nam”, “Nữ hoàng văn hóa tâm linh Việt Nam”, “Nữ hoàng thực phẩm Việt Nam”… theo TS Bùi Hoài Sơn - Viện trưởng Viện Văn hóa nghệ thuật quốc gia Việt Nam thì đây không chỉ là minh chứng cho căn bệnh “cuồng” danh hiệu, “loạn” danh hiệu dường như ngày càng tăng nặng mà hơn thế, nếu không có giải pháp “điều trị” triệt để sẽ đem tới nhiều hệ lụy xấu cho xã hội.
Ở các quốc gia phát triển, chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp những dòng người xếp hàng dài. Họ tôn trọng quyền lợi của người khác và điều này hình thành nên một nét đẹp văn hóa trong đời sống xã hội.
Văn hóa luôn được coi là giá trị cốt lõi để phát triển sản phẩm du lịch trên khắp các vùng miền Việt Nam. Tuy nhiên, phát triển du lịch sáng tạo sẽ phát huy tối đa những giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể, cung cấp những hoạt động đa dạng cho khách du lịch, tăng tính độc đáo, hấp dẫn của điểm đến.
Thời gian qua, không ít ngôi đình sau khi tu bổ đã bị biến dạng, thêm hoặc thay mới tùy tiện; thậm chí có những ngôi đình được trùng tu một cách khoa học, nhưng sau đó vẫn bị can thiệp làm mất đi yếu tố gốc. Nhiều ý kiến cho rằng, đây là cách làm phản khoa học, hủy hoại các di tích cổ…
Nhằm giúp độc giả hiểu được những trăn trở, tâm tư từ nhà báo và nghề báo, ngày 26-6 tại Đường sách TPHCM, NXB Tổng hợp đã tổ chức chương trình giao lưu với chủ đề “Nhà báo và nghề báo”.
Từ ngàn xưa, dân gian đã có biết bao quan niệm về thi cử và luôn được thực hành một cách sôi động trong cuộc sống cho đến tận ngày nay. Vậy, những quan niệm thi cử này là mê tín hay niềm tin về mặt tinh thần?
Một tín hiệu vui cho mỹ thuật Việt Nam khi mới đây hàng loạt các tác phẩm tranh Việt đã tạo nên những kỷ lục trên các sàn đấu giá quốc tế. Tuy nhiên, đằng sau nhưng niềm vui đó là những nỗi buồn của mỹ thuật Việt Nam ngay chính trên sân nhà.
Gắn bó với người Việt hàng nghìn năm nay, giấy dó từ một chất liệu của tri thức đã bước vào lĩnh vực tạo hình, trở thành chất liệu của văn hóa. Tuy nhiên, trong đời sống ngày nay, phải có sự cải tiến để giấy dó phục vụ tốt hơn nhu cầu của con người hiện đại.
Trong bối cảnh công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ, nhu cầu độc giả ngày càng cao và đa dạng, chức năng của thư viện cũng thay đổi. Không chỉ là kho tri thức liên tục cập nhật những đầu sách mới và hay, thư viện giờ đây còn phải là không gian văn hóa, sáng tạo, gần gũi, thuận tiện cho người đọc có thể tiếp cận bất cứ lúc nào.