Giữ gìn văn hóa dòng sông: Cứ tưởng thời ấu trĩ đã qua
Khái niệm không gian văn hóa của các dòng sông đã rõ ràng và cụ thể khi liên quan đến quy hoạch cảnh quan kiến trúc của đô thị. Nhưng ngoài quy hoạch đô thị, không gian đó không chỉ gói gọn ở các điểm nhấn kiến trúc nhà cửa, cầu và cây xanh.
Tôi cảm nhận rõ điều đó khi một lần ngồi trên thuyền đi dọc theo sông Hương, từ thượng nguồn đến trung tâm thành phố, đã tận mắt thấy những con tàu vét cát làm con sông đỏ ngầu, những ngư dân cần mẫn lặn xuống đáy sông mò vớt cổ vật theo đơn đặt hàng của các nhà sưu tầm văn hóa.
Cảm nhận rõ ràng Huế đang sở hữu một không gian văn hóa sông Hương đậm đặc nhất trong những dòng sông ở Việt Nam. Ven hai bên bờ, những ngôi làng còn nguyên vẹn, làng nghề, làng cổ, đình chùa vẫn an nhiên tự tại.
Ở trung tâm thành phố, người Huế tự hào vì là thành phố duy nhất đã dành những biệt thự đẹp cho mục đích lập bảo tàng, kể cả khu nhà lớn như UBND thành phố Huế. Một số biệt thự ven sông trở thành nơi triển lãm cổ vật và sản phẩm thủ công mỹ nghệ, như nối thêm dòng chảy văn hóa vật thể đến du khách. Người Huế có quyền tự hào về biệt thự trưng bày tác phẩm của Điềm Phùng Thị, trung tâm mỹ thuật Lê Bá Đảng, đó là những nghệ sĩ thành danh trên thế giới rồi trở về với Huế.
Một chợ cổ vật ở ven sông như vết son đẹp hoàn tất bức tranh không gian văn hóa của một dòng sông, bởi vì toàn bộ cổ vật ấy đều được vớt lên từ đáy sông Hương, chúng lưu giữ lịch sử người Chăm, người Việt từng sống ở đây. Bởi vậy, khi đến tham quan Huế, dù không đúng dịp Festival Văn hóa, chỉ cần tiếp cận hệ thống văn hóa vật thể, ngắm dòng sông Hương lãng mạn cũng thấy thỏa mãn phần nào.
Hầu như ai cũng có thể cảm nhận vẻ đẹp và sự hòa hợp giữa hai phong cách kiến trúc thuộc địa và bản địa tạo bản sắc cho sông Hương. Tuy nhiên, giữ gìn sự hòa hợp hoàn hảo đó luôn là cuộc đấu tranh của phát triển khi phong trào lấn ra mặt tiền trở thành cảm hứng thị trường bất động sản.
Không gian kiến trúc sông Hương nhiều lần bị đe dọa bởi lợi ích phát triển, lúc thì xây dựng khu du lịch trên đồi Vọng Cảnh, lúc lại xuất hiện dự án resort trên cồn Dã Viên, và rất nhiều công trình lăm le chiếm "đất vàng" hai bên bờ sông, nơi những thảm cỏ xanh mịn bình yên, là nơi người Huế nghỉ chân ngắm cảnh hoặc tổ chức các hoạt động văn hóa.
Cứ tưởng giai đoạn ấu trĩ trong quản lý đô thị đã qua, nhưng mới đây, ngày 24/4, tại một hội thảo về quy hoạch chi tiết hai bờ sông Hương, đơn vị tư vấn Hàn Quốc do UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế mời đã công bố phương án với quá nhiều công trình hạ tầng giải trí hai bên bờ sông.
Dù mới ở giai đoạn tư vấn, nhưng dư luận trong giới chuyên môn và các nhà nghiên cứu Huế đã có nhiều ý kiến lo lắng cho số phận của không gian văn hóa sông Hương với những nhu cầu về phim trường, dịch vụ nghỉ dưỡng, trung tâm du lịch... Không thể không lo lắng bởi vì sức ép khai thác những "không gian vàng" tại các đô thị là rất lớn.
Những thành phố khác cũng đang quyết liệt xây dựng bản sắc cho không gian văn hóa những con sông, đặc biệt khi con sông chảy ngang qua các khu vực trung tâm đô thị. Lấy ví dụ con sông Hàn chảy qua trung tâm thành phố Đà Nẵng. Sông Hàn là một điểm nhấn quan trọng, và thành phố đã đầu tư những cây cầu bắc qua sông với nhiều kiểu kiến trúc nghệ thuật.
Tuy nhiên, Đà Nẵng chỉ có thể tạo ra một không gian văn hóa mới cho thành phố chứ không thể bảo tồn không gian cũ. Hầu hết các biệt thự ven bờ sông đều đã bị phá bỏ, thay vào đó là một số tòa nhà mới có kiến trúc hiện đại, các khách sạn cao tầng. Những làng chài bị giải tỏa toàn bộ, nhường chỗ cho kiến trúc mới. Các bảo tàng và thư viện chưa nâng cấp thành điểm nhấn văn hóa.
Không gian văn hóa của sông Hàn bắt buộc phải nhìn về tương lai. Tuy nhiên, người dân cũng được an ủi là đang sở hữu một dòng sông rất sang trọng. Sự khác biệt toát ra ở chỗ trên sông không hề có thuyền dịch vụ du lịch chạy ồn ào, nó cứ lặng lẽ cả ngày và đêm, hài lòng với những cây cầu có kiến trúc đẹp.
Người Đà Nẵng mong mỏi các nhà đầu tư đừng có thêm sáng kiến đặt công trình hay dịch vụ lên dòng sông ấy. Trong năm nay, một bến du thuyền quốc tế sẽ được khai trương. Mặc dù hướng đến các dịch vụ cao cấp nhưng không gian văn hóa của sông Hàn có thể tiếp tục đi theo con đường không bản sắc rõ rệt, những nét văn hóa Pháp đã thật sự phôi pha và không mấy hòa hợp với các công trình mới.
Mới đây, một cầu tàu cũ được cải tạo thành cầu tình yêu, có trang trí mỹ thuật, với công năng cho các cặp đôi yêu nhau đến cài một cái khóa chứng nhận tình yêu, cũng coi như một điểm nhấn của đời sống văn hóa.
Đà Nẵng chấp nhận không phải là dòng sông lưu giữ nhiều ký ức. Nhưng nhìn con sông Sài Gòn thật không cam lòng để mất quá khứ. Tôi đã có dịp theo một tour ngắn hai tiếng đồng hồ dạo chơi sông Sài Gòn. Con thuyền lướt qua những cao ốc mới xây, bắt đầu từ quận 1 đi về phía quận Bình Thạnh, cảm giác thật tù túng khi nhìn vào bờ thấy mật độ xây dựng quá dày cũng như chiều cao của khu vực ven sông.
Hai bên bờ sông cũng còn đôi chút của quá khứ như khu nhà cổ của Cảng Ba Son, đình Thủ Thiêm cần được tôn tạo để lưu giữ một nét lịch sử 300 năm Sài Gòn. Trong quy hoạch chung, người thành phố vẫn mong có những điểm nhấn nghỉ ngơi và sinh hoạt văn hóa. Nhưng nếu hai bên bờ sông tập trung các khu vực chỉ bao gồm các trung tâm thương mại, quán cà phê, cửa hàng thì chưa đủ để tạo ra bản sắc văn hóa cho TP.HCM.
Giải cứu những giá trị còn sót lại, giữ gìn không gian văn hóa của một dòng sông chảy ngang qua các đô thị là rất cần thiết và phải làm ngay. Đừng để công cuộc phát triển làm trước rồi sau đó phải khắc phục hậu quả của những quyết định sai lầm!
Theo doanhnhansaigon.vn
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Không ít nơi, trong các bản của đồng bào chỉ còn lác đác vài căn nhà sàn và tương lai không xa các ngôi nhà sàn này sẽ biến mất nhường chỗ cho nhà xây.
-
Những ngày qua, dư luận một lần nữa lại bất ngờ bởi kế hoạch thực hiện một vòng đại xòe với 5.000 người tham dự, nhằm lập nên kỷ lục Guinness thế giới về số lượng người tham gia vòng xòe lớn nhất.
-
“Chuyện bốn mùa” là sự nối tiếp của chương trình sân khấu truyền hình nổi tiếng “Trong nhà ngoài phố” trên HTV, với những thông tin đậm chất thời sự, nhân sinh, chương trình góp phần giúp khán giả có cái nhìn chuẩn mực về những vấn đề của xã hội.
-
Sự phát triển nhanh và mạnh của công nghệ sản xuất, chiếu phim, lưu trữ trong điện ảnh trên nền tảng công nghệ số vừa mang đến cơ hội, song cũng là thách thức cho mỗi nền điện ảnh. Trong bối cảnh đó, điện ảnh Việt Nam cần tăng cường áp dụng công nghệ hiện đại, đột phá về tư duy làm phim để bắt kịp xu hướng thời đại.
-
Bén duyên nghệ thuật và giáo dục cho thiếu nhi gần 15 năm nay, khi động lực đã đủ, MC Nguyễn Anh Luân (Giám đốc điều hành ALU Academy) thực hiện một trong những ước mơ lớn: Vận hành sân khấu cộng đồng cho trẻ em.
-
NTK Cao Minh Tiến gây “sốc” khi bất ngờ ra mắt MV “Trống cơm” mừng Tết trung thu với vai trò ca sĩ.
-
HOÀNG XUÂN NHU
(Nguyên phụ trách công tác chính trị trường ĐHSP Huế) -
LÊ TIẾN DŨNG
(Khoa Ngữ văn - Đại học Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh) -
Tháng 7 âm lịch là thời điểm người dân đốt vàng mã nhiều nhất trong năm. Nhằm thay đổi hành vi lãng phí này, Giáo hội Phật giáo Việt Nam (GHPGVN) vừa có thêm khuyến cáo tiếp theo không dâng cúng, không đốt vàng mã mùa Vu lan.
-
Tồn tại và phát triển giữa vùng văn hiến Kinh Bắc trong nhiều thế kỷ, tranh dân gian Đông Hồ hội tụ tâm thức ngàn năm của người Việt và thể hiện độc đáo bằng ngôn ngữ mỹ thuật. Nhằm lưu giữ, phát huy giá trị của dòng tranh này, hồ sơ Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ đang được xây dựng để đề nghị UNESCO ghi vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.
-
Mùa tuyển sinh đại học, cao đẳng lại đến và các trường thuộc khối văn hóa nghệ thuật (VHNT), thể dục thể thao (TDTT) của Bộ VH-TT-DL lại miệt mài tìm kiếm người học ở các mã ngành học. Thế nhưng, việc tuyển sinh cũng như đào tạo ở các cơ sở này vẫn “khó đủ đường”. Bởi lẽ, ngay từ khâu tuyển sinh đã khó đạt đủ chỉ tiêu. Đào tạo lại chưa có cơ chế đặc thù, chồng chéo trong quản lý...
-
Chiến thắng khó khăn, vượt qua chính mình để cất lên tiếng hát, từ đó lan tỏa thông điệp về tình yêu thương, tôn vinh sự đa dạng và khác biệt, cùng nhau xây dựng một thế giới hòa bình và tươi đẹp. Đó là mục đích chương trình “Những sắc màu tình yêu” hướng tới.
-
Việc xuất hiện hàng loạt các danh hiệu như “Nữ hoàng thương hiệu Việt Nam”, “Nữ hoàng văn hóa tâm linh Việt Nam”, “Nữ hoàng thực phẩm Việt Nam”… theo TS Bùi Hoài Sơn - Viện trưởng Viện Văn hóa nghệ thuật quốc gia Việt Nam thì đây không chỉ là minh chứng cho căn bệnh “cuồng” danh hiệu, “loạn” danh hiệu dường như ngày càng tăng nặng mà hơn thế, nếu không có giải pháp “điều trị” triệt để sẽ đem tới nhiều hệ lụy xấu cho xã hội.
-
Ở các quốc gia phát triển, chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp những dòng người xếp hàng dài. Họ tôn trọng quyền lợi của người khác và điều này hình thành nên một nét đẹp văn hóa trong đời sống xã hội.
-
Văn hóa luôn được coi là giá trị cốt lõi để phát triển sản phẩm du lịch trên khắp các vùng miền Việt Nam. Tuy nhiên, phát triển du lịch sáng tạo sẽ phát huy tối đa những giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể, cung cấp những hoạt động đa dạng cho khách du lịch, tăng tính độc đáo, hấp dẫn của điểm đến.
-
Thời gian qua, không ít ngôi đình sau khi tu bổ đã bị biến dạng, thêm hoặc thay mới tùy tiện; thậm chí có những ngôi đình được trùng tu một cách khoa học, nhưng sau đó vẫn bị can thiệp làm mất đi yếu tố gốc. Nhiều ý kiến cho rằng, đây là cách làm phản khoa học, hủy hoại các di tích cổ…
-
Nhằm giúp độc giả hiểu được những trăn trở, tâm tư từ nhà báo và nghề báo, ngày 26-6 tại Đường sách TPHCM, NXB Tổng hợp đã tổ chức chương trình giao lưu với chủ đề “Nhà báo và nghề báo”.
-
Từ ngàn xưa, dân gian đã có biết bao quan niệm về thi cử và luôn được thực hành một cách sôi động trong cuộc sống cho đến tận ngày nay. Vậy, những quan niệm thi cử này là mê tín hay niềm tin về mặt tinh thần?
-
Một tín hiệu vui cho mỹ thuật Việt Nam khi mới đây hàng loạt các tác phẩm tranh Việt đã tạo nên những kỷ lục trên các sàn đấu giá quốc tế. Tuy nhiên, đằng sau nhưng niềm vui đó là những nỗi buồn của mỹ thuật Việt Nam ngay chính trên sân nhà.
-
Gắn bó với người Việt hàng nghìn năm nay, giấy dó từ một chất liệu của tri thức đã bước vào lĩnh vực tạo hình, trở thành chất liệu của văn hóa. Tuy nhiên, trong đời sống ngày nay, phải có sự cải tiến để giấy dó phục vụ tốt hơn nhu cầu của con người hiện đại.
.png)
.png)
