Đô thị giang tay

10:51 23/06/2010
Đưa Thừa Thiên Huế trở thành thành phố trực thuộc trung ương trong vài năm tới theo tinh thần kết luận số 48 của Bộ Chính trị đã mở ra một mốc mới mang tính lịch sử. Với kết luận này, đặt ra nhiệm vụ cho Huế phải trở thành trung tâm của khu vực miền Trung và là một trong những trung tâm lớn, đặc sắc của cả nước về văn hóa, du lịch, khoa học công nghệ, y tế chuyên sâu và giáo dục đào tạo đa ngành, đa lĩnh vực.

Huế trong quá khứ


Huế có quá trình hình thành và phát triển khá lâu đời trên 700 năm, là trung tâm chính trị - kinh tế - văn hóa của Đàng Trong, nơi Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế tiến hành Bắc phạt, là kinh đô dưới thời Nguyễn. Với tư cách là một đô thị, năm 1899 thị xã Huế được thành lập, năm 1929 nâng lên thành thành phố Huế. Do vị trí chính trị, văn hóa và nhiều nét đặc trưng của Huế, nổi bật là Cố đô Huế; khi nói về hình ảnh đất nước mọi người đều liên tưởng đến 3 thành phố trung tâm Huế - Hà Nội - Sài Gòn. Chính vì vậy, năm 1960, Huế - Hà Nội - Sài Gòn đã tiến hành lễ kết nghĩa và như xã luận báo Nhân Dân ngày đó đã viết: “Hà Nội - Huế - Sài Gòn kết nghĩa với nhau tiêu biểu là Bắc Nam ruột thịt, cho tinh thần đoàn kết đấu tranh của một dân tộc, cùng chung một tổ quốc, không thể chia cắt”.

Sau ngày đất nước thống nhất, Huế là một thành phố thuộc tỉnh. Khi Thừa Thiên Huế được tái lập năm 1989, Huế là đô thị loại 3. Lúc đó, ai ai cũng cảm nhận Huế với chiếc áo chật khó phát huy được vị thế và thực tế trong thời gian qua trung ương đã dành cho Huế không ít ưu ái: năm 1992, Huế là thành phố thuộc tỉnh đầu tiên của cả nước được công nhận là đô thị loại 2 (thời điểm này thành phố loại 2 là thành phố trực thuộc trung ương); năm 2005 Huế là thành phố thuộc tỉnh đầu tiên của cả nước được công nhận là đô thị loại 1 (cũng thời điểm này đô thị loại 1 là thành phố trực thuộc trung ương); Chính phủ cũng đã ban hành quy chế đặc thù cho thành phố Huế. Tuy nhiên, những ưu ái nêu trên cùng với cơ chế quản lý như hiện nay dường như chiếc áo chật chưa được tháo cởi. Không ít ý kiến mạnh dạn đặt ra như: xây dựng Huế thành một thành phố lịch sử đặc thù hoặc mở rộng thành phố đến Tứ Hạ, Bình Điền, Phú Bài, Thuận An phát triển lên thành thành phố trực thuộc trung ương...

Huế, nhìn từ trên cao - Ảnh: PV


Chân dung đô thị Huế

Kết luận 48 của Bộ Chính trị cũng như định hướng của Chính phủ về hệ thống đô thị Việt Nam đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2050 đã phần nào phác thảo bức tranh chân dung đô thị Huế dưới hình dạng đô thị trung tâm chính và chùm đô thị vệ tinh với các mối quan hệ liên thông - hợp tác chặt chẽ với nhau qua mạng lưới giao thông hiện đại, hạ tầng kỹ thuật đô thị phù hợp. Xác định này hết sức quan trọng bảo đảm cho thành phố lớn là một đô thị sinh thái với đô thị hạt nhân là Cố đô Huế. Mặt khác, với không gian rộng lớn của thành phố mới, việc đầu tư sẽ không dàn trải, trong lúc cần phải có thời gian chuẩn bị cho một lớp thị dân mới. Đô thị mới là một đô thị có rừng, có biển, có đầm phá, núi đồi, đồng bằng... có điều kiện để xây dựng một thành phố: phố trong rừng, rừng trong phố... trở thành một đô thị độc đáo như hình ảnh của một đất nước thu nhỏ. Vì vậy, trong nhiều tiêu chí để trở thành thành phố trực thuộc trung ương, đối với Huế có lẽ tiêu chí quan trọng nhất là xây dựng thành phố văn hoá.

Kết luận 48 của Bộ Chính trị và nỗ lực của Thừa Thiên Huế thời gian qua cho thấy: Huế có điều kiện để phát triển đô thị cảng biển, đô thị du lịch, đô thị đại học, phố núi và cửa khẩu... và cao hơn hết là phải biến Cố đô Huế thành thiên đường nghỉ dưỡng đặc sắc không những trong nước mà còn cả trên thế giới. Điều này đặt ra cho các nhà hoạch định phải có những tính toán vừa thận trọng, vừa táo bạo và có những bước đi phù hợp.

Đối với đô thị trung tâm, hệ thống cây xanh và không gian mở vẫn được duy trì nhưng mối đe dọa vẫn còn lớn. Thành phố thời gian qua có nhiều nỗ lực làm phong quang vẻ đẹp thành phố, di dời các cơ sở sản xuất ra khỏi nội thành, định cư dân ở thượng thành, hộ thành hào, ngự hà... đang triển khai những chương trình lớn hơn như định cư dân vạn đò, khơi thông hệ thống thủy đạo kinh thành Huế... Phát triển nhanh thành phố Festival của Việt Nam, đồng thời đầu tư phát huy vai trò trung tâm, nổi trội của văn hoá, giáo dục, y tế Huế. Tuy nhiên để bảo đảm không gian kinh thành Huế, không gian 2 bờ sông Hương, không gian vùng nhà vườn Kim Long, Hương Long, Thủy Biều, Vỹ Dạ; không gian khu lăng tẩm; không gian đô thị cổ Gia Hội - Bao Vinh; không gian khu phố Pháp... Trong quá trình đô thị hoá là điều không đơn giản. Vì vậy, để giảm tải áp lực cho đô thị trung tâm cần mở rộng đô thị trung tâm đến Phú Bài, Bình Điền, Tứ Hạ, Thuận An như quy hoạch phát triển vùng kinh tế trọng điểm miền Trung mà Chính phủ đã ban hành.

Bên cạnh đó, đối với đô thị trung tâm cần có những bước đi táo bạo. Trước đây thành phố đã mạnh dạn di dời các cơ sở sản xuất ra khỏi nội thành thì nay cũng nên xem xét đưa những cơ quan, đơn vị, trường học... ở nội thành không còn phù hợp ra khỏi nội thành, biến những hồ hào nội thành thành những nơi nghĩ dưỡng cao cấp mang tầm cỡ khu vực và quốc tế, nơi sinh hoạt văn hóa, tinh thần của người dân. Xây dựng một thành phố đại học tập trung xứng tầm một Đại học Quốc gia, mạnh dạn di dời các cơ sở đại học tản mạn nằm rải rác trên thành phố, đặc biệt là khu vực nội thành.

Một cực chia sẻ với đô thị trung tâm là đô thị Chân Mây – Lăng Cô. Đây là một đô thị mới với nhiều cơ hội mở ra để hình thành một thành phố Cảng, một trung tâm giao thương quốc tế lớn, trung tâm vận tải biển, một trung tâm nghỉ dưỡng cao cấp... Đây sẽ là một thành phố năng động, phát triển mạnh mẽ đối trọng với những bước đi tỉnh táo, chậm rãi ở đô thị trung tâm.

Đối với những đô thị còn lại, trong quá trình phát triển cần chú ý đến đặc trưng văn hóa từng vùng như xây dựng phố núi như thế nào? phát triển phố núi vùng cửa khẩu ra sao? phát triển đô thị Phong Điền như thế nào để kết gắn với Thanh Tân, Phước Tích... Như vậy chúng ta có thể hình dung thành phố lớn bao gồm đô thị trung tâm và các đô thị vệ tinh liên thông với nhau bằng một hệ thống giao thông hiện đại, hệ thống cơ sở hạ tầng đồng bộ nhất là điện, nước, bưu chính viễn thông, môi trường... Chuyển tiếp bằng những cánh rừng, những ngôi làng, những khu sinh thái, những công viên lớn....

Đi lên từ văn hoá

Xây dựng Huế trở thành một trung tâm lớn, đặc sắc của cả nước về văn hóa, du lịch, khoa học công nghệ, y tế chuyên sâu và giáo dục chính là làm cho Huế giàu lên, mà trước hết là làm giàu chất lượng sống, là bảo đảm cho tăng trưởng bền vững. Đây là điều khó đong đếm nên nhận thức cũng không dễ dàng gì, mặc dù trong thực tế đời sống người dân được cải thiện đáng kể, thậm chí một bộ phận dân cư giàu lên từ vị trí trung tâm Huế. Do vậy, con đường đi lên của Huế là phấn đấu để trở thành trung tâm thực sự, có sức lan tỏa thực sự.

Thành phố lớn có nhiều thế mạnh để phát triển kinh tế. Với 6 khu công nghiệp tổng diện tích trên 2000 hecta, với các thế mạnh như bia, thủy điện, vật liệu xây dựng, hàng không, cảng biển... rõ ràng thời gian qua chủ đạo trong tăng trưởng vẫn là công nghiệp. Việc phát triển công nghiệp đã tác động không nhỏ đến quá trình đô thị hóa, hình thành một lớp thị dân mới. Tuy nhiên, với tính chất của một thành phố văn hóa di sản duy nhất còn lại của nước ta cùng với những yếu tố nổi trội mà mảnh đất, con người... đặt ra cho Huế phải vươn lên làm giàu từ văn hoá mà trọng tâm là xây dựng một nền công nghiệp không khói, phát triển du lịch, dịch vụ trở thành hướng chủ đạo của nền kinh tế.

Thật ra, lâu nay trong tư tưởng của mỗi người dân phát triển văn hóa du lịch là lợi thế nổi trội của Huế và đây chính là đường đi lên của Huế. Ý tưởng này những năm 80 được đặt ra mạnh mẽ trên nhiều diễn đàn, đã trở thành Nghị quyết của Đại hội đảng bộ Thành phố. Tuy nhiên, khi so sánh tỉ trọng giữa du lịch với các ngành và điều kiện lúc đó không ít người không khỏi phân vân. Đặt du lịch là trục xoay của nền kinh tế có nghĩa đặt hoạt động các ngành phải hướng vào du lịch, phục vụ phát triển du lịch. Nông nghiệp phát triển như thế nào để phục vụ du lịch, công nghiệp tiểu thủ công nghiệp, làng nghề hướng vào du lịch như thế nào, vấn đề xuất khẩu tại chỗ ra sao? Tất cả không chỉ dừng lại ở định hướng mà cần có tổng kết đầy đủ, cần có những chính sách, những giải pháp hữu hiệu.

Không ai có thể phủ nhận những bước phát triển mạnh mẽ của ngành du lịch, đặc biệt là sau khi Thành phố tổ chức các kỳ Festival, cơ sở vật chất của ngành du lịch phát triển đáng kể nếu không nói là đầy tính đột phá, đặc biệt là trong những năm lại đây. Dù vậy, tỷ trọng của ngành du lịch trong nền kinh tế vẫn còn thấp, điều này nói lên hoạt động du lịch đã, đang còn nhiều khập khễnh, nhiều khoảng trống và nói chung còn thiếu nhiều tính chuyên nghiệp mà biểu hiện rõ nét nhất là trong nhiều năm qua việc giữ khách ở lại Huế chỉ dừng lại ở mức 2 ngày/người.

Thành phố có 2 di sản thế giới, có Lăng Cô là Vịnh đẹp nhất thế giới, có nhiều di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh nổi tiếng, là một trong những trung tâm tôn giáo lớn của đất nước với hệ thống chùa chiền, nhà thờ đặc sắc với gần 1000 di tích, địa điểm di tích được tổng kiểm kê, khoanh vùng và lên kế hoạch bảo vệ... điều này thật sự hấp dẫn đối với du khách hàn lâm và là yếu tố nổi trội trong phát triển du lịch. Nhưng du khách ngoài tham quan còn có nhu cầu giải trí, thời gian qua chúng ta đầu tư cho khách sạn, nhà nghỉ ở thì nhiều nhưng phát triển công nghiệp giải trí thì rất hạn chế, còn chưa có hướng mở, có thể nói đầu tư cho lĩnh vực này là không đáng kể. Một điều chắc chắn thiếu công nghệ giải trí thì rõ ràng hoạt động du lịch thiếu hấp dẫn và trở nên đơn điệu.

Huế là một trung tâm du lịch lớn của đất nước, nhưng có sản phẩm du lịch chưa chắc đã làm nên trung tâm. Yếu tố làm nên trung tâm chính là tổ chức đưa du khách đến Huế, công tác quảng bá, không vươn lên ở lĩnh vực này khác nào từ trung tâm trở thành vệ tinh.

Đưa nền công nghiệp không khói trở thành trục xoay của nền kinh tế đang trở thành nỗ lực chung của Thừa Thiên Huế. Ngoài thành phố hạt nhân Cố đô Huế, hầu như các địa phương trong tỉnh xây dựng chương trình hành động năm 2010 đều coi trọng phát triển du lịch dịch vụ. Nhìn vào danh mục các dự án ưu tiên đầu tư đến năm 2020 ở Thừa Thiên Huế, có 46 dự án với tổng vốn đầu tư trên 3,1 tỉ đôla, tất cả các dự án này điều là lĩnh vực du lịch, đặc biệt là các khu du lịch sinh thái, nhiều dự án như bổ sung vào những lỗ hổng của nghành du lịch.

Huế với tư cách một thành phố văn hoá cùng Hà Nội thủ đô chính trị, thành phố Hồ Chí Minh, trung tâm kinh tế sẽ tạo thế chân vạc cân bằng trong phát triển đất nước, khó có địa phương nào trong cả nước có cơ hội như thế.


LÊ VĂN LÂN
(SDB – 3-2010)





Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Trong bối cảnh giãn cách xã hội, nghệ sĩ và công chúng cùng ở nhà chung tay phòng, chống dịch bệnh, sân khấu cũng đóng cửa, tắt đèn. Tuy vậy, trên nền tảng trực tuyến, các nghệ sĩ Nhà hát Chèo Việt Nam vẫn “cháy hết mình” qua các chương trình biểu diễn, giao lưu với khán giả, đưa chèo đến gần người yêu nghệ thuật truyền thống.

  • Từ những câu chuyện cảm động hoặc những hình ảnh “đắt giá” nhiều họa sĩ chuyên nghiệp và không chuyên đã có những sáng tác tranh minh họa, ký họa theo phong cách lạc quan, lan tỏa những thông điệp tích cực về phòng, chống Covid-19.

  • Cùng với các loại nhu yếu phẩm, thời gian qua, nhiều tổ chức và đơn vị xuất bản đã chung tay đưa sách vào các khu cách ly và phong tỏa do dịch bệnh trên địa bàn TPHCM. Trong những ngày phải thực hiện giãn cách xã hội, hoạt động đưa sách đến tay bạn đọc thật có ý nghĩa.

  • Nhờ sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, các phần mềm dịch thuật miễn phí và có phí ra đời ngày càng nhiều, hỗ trợ tích cực cho quá trình chuyển ngữ. Tuy nhiên, vai trò của dịch giả vẫn không thể thay thế, đặc biệt trong lĩnh vực xuất bản.

  • Thời gian qua trên các trang mạng xã hội dấy lên những cuộc chiến livestream, có kênh thu hút hàng trăm ngàn người xem, cả trong và ngoài nước.

  • Nghị quyết số 68/NQ-CP của Chính phủ về một số chính sách hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động gặp khó khăn do đại dịch Covid-19 đã đề cập mức hỗ trợ dành cho diễn viên, nghệ sĩ hưởng lương hạng bốn trong các đơn vị nghệ thuật công lập. Đây được xem là bước đi thiết thực, ý nghĩa, góp phần kịp thời chia sẻ khó khăn cho đội ngũ nhân lực trẻ ở các loại hình nghệ thuật biểu diễn.

  • Những hình ảnh trống vắng, im ắng của một thành phố vốn sôi động, náo nhiệt trước đây được nhiều nhiếp ảnh gia, những người chụp ảnh chuyên và không chuyên ghi lại. Rất nhiều bức ảnh đẹp về con người thành phố nghĩa tình, sẵn sàng nhường cơm sẻ áo khi dịch bệnh bùng phát gợi cho người xem nhiều xúc cảm…

  • Bằng những cách khác nhau, các nhà văn của thành phố đã và đang chung tay tham gia phòng chống dịch Covid-19. Từ trực tiếp tham gia công tác thiện nguyện cho đến tìm kiếm chất liệu để có những tác phẩm gắn liền với đời sống người dân trong những ngày này.

  • Trong thời điểm giãn cách xã hội do dịch bệnh, các buổi trò chuyện, giao lưu, giới thiệu sách trực tiếp đều tạm hoãn, tuy nhiên, nhiều hoạt động vẫn được tổ chức theo các hình thức khác nhau nhằm kết nối với độc giả qua những trang sách, góp thêm niềm vui đọc.

  • Khi khán giả chưa thể đến rạp, sân khấu chưa thể sáng đèn, việc xây dựng và triển khai mô hình “nhà hát truyền hình” được xem là hướng đi phù hợp để không làm đứt đoạn dòng chảy biểu diễn nghệ thuật trong đại dịch. Ðồng thời, giữ lửa đam mê nơi nghệ sĩ và mang đến nhiều cơ hội giúp công chúng được thưởng thức những tác phẩm nghệ thuật chất lượng cao.

  • Sau 2 năm lao đao vì dịch Covid-19, nhiều đơn vị sân khấu truyền thống đang đối mặt với nguy cơ phải đóng cửa, ngừng hoạt động, hoặc tình trạng nguồn nhân lực bị suy giảm trầm trọng. Trong khi đó, số lượng nghệ sĩ hoạt động trong lĩnh vực sân khấu truyền thống đang dần mai một, việc đào tạo nghệ sĩ trẻ gặp không ít khó khăn. Đây là vấn đề cấp bách, rất cần được ngành văn hóa và các cơ quan chức năng quan tâm kịp thời.

  • 0 giờ ngày 9-7, khi TP.HCM bắt đầu thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16, cũng là lúc nỗi lo lắng phủ trùm lên hàng vạn mảnh đời sống khó khăn, vô gia cư, chạy cơm từng bữa.

  • “Hỡi cô thắt dải lưng xanh/ Có về Nam Định với anh thì về/ Nam Định có bến đò Chè/ Có tàu Ngô Khách, có nghề ươm tơ”.

  • Phá bỏ và xây mới tiêu hao rất nhiều năng lượng, lãng phí nguyên nhiên liệu và gây ô nhiễm môi trường. Việc chuyển đổi công năng công trình cũ nên được ưu tiên. Vấn đề là công trình ấy sẽ được biến đổi công năng như thế nào trong tương lai để mang lại giá trị cho xã hội.

  • TP.HCM đã qua gần 5 tuần thực hiện giãn cách xã hội và Chỉ thị 10, chị tôi và những người thân của chị, hay chú Bảy, chú Út chạy xe ôm trước cơ quan tôi cũng như nhiều người khác, đã thấm mệt mỏi với sự sợ hãi, lo âu...

  • Gia đình có vai trò quan trọng trong việc chọn lọc, lưu truyền và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc. Phát triển gia đình là nhiệm vụ có tính chiến lược của sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam. Trước tác động của quá trình phát triển kinh tế - xã hội, gia đình Việt đã trải qua những biến chuyển lớn, kéo theo sự thay đổi các giá trị gia đình truyền thống. Vì vậy, xác định hệ giá trị chuẩn mực mới cho gia đình Việt Nam là công việc cần thiết hiện nay.

  • Vào cuối tháng 4-2021, các diễn viên trong Đoàn múa rối Rồng Phương Nam (Nhà hát nghệ thuật Phương Nam) tất bật tập vở mới Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực để kịp công diễn dịp hè. Khi mọi thứ được chuẩn bị sẵn sàng thì đợt dịch Covid-19 ập đến, những diễn viên múa rối nước của đoàn tứ tán khắp nơi. Kẻ về quê, người ở nhà trông con…, mong chờ ngày được hội ngộ khán giả.

  • Trong Offline: Giải phóng tâm trí khỏi căng thẳng trên điện thoại thông minh và mạng xã hội (Tân Việt Books và NXB Dân Trí), hai tác giả Imran Rashid và Soren Kenner sẽ cung cấp cho độc giả những thông tin gây sốc về cách các gã khổng lồ công nghệ như Facebook, Apple, Google và Instagram… sử dụng cách “hack tâm trí” để khiến bạn và con bạn bị cuốn hút vào các sản phẩm của họ.

  • Với người Phật tử, dù không có một quy định nào, nhưng có lẽ Đại lễ Phật đản là một sự kiện vui tươi và thành kính nhất, có sức cộng hưởng trên toàn thế giới.

  • Đại dịch Covid-19 đã khiến cả xã hội đảo lộn, nhiều ngành nghề gặp khó khăn. Sân khấu – ngành nghệ thuật biểu diễn trực tiếp cũng rơi vào tình trạng vô cùng vất vả.