Để Huế luôn luôn mới

14:54 09/06/2009

NGUYỄN KHOA ĐIỀMTrong các di sản văn hoá ở nước ta, Huế giữ một vị trí đặc biệt. Chính vì thế mà ngay sau ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, giữa bộn bề công việc, Đảng và Nhà nước ta vẫn dành cho di sản văn hoá Huế sự quan tâm thích đáng. Dù chưa tập hợp được hồ sơ đầy đủ, chưa có được nguồn kinh phí thoả đáng, nhưng từ năm 1979, Nhà nước ta đã có văn bản đặc cách quy định việc bảo vệ di tích thành nội Huế.

Ngót 10 năm tiếp theo, giữa muôn vàn những khó khăn, thiếu thốn do hậu quả của chiến tranh, bao vây cấm vận, cơ chế tập trung bao cấp, năm 1983 bản Luận chứng kinh tế - kỹ thuật nhằm bảo tồn tôn tạo 20 điểm quan trọng của Cố đô Huế, vẫn được phê chuẩn để triển khai. Đây là bước đi rất có ý nghĩa để đến năm 1991, bốn năm sau ngày Nhà nước ta phê chuẩn Công ước Bảo vệ di sản văn hoá và thiên nhiên thế giới, Huế là một trong những di sản được lựa chọn để đăng ký với UNESCO công nhận di sản văn hoá thế giới. Tháng 12/1993 điều ấy đã thành hiện thực. Kể từ đó, di sản văn hoá Huế không chỉ là của Huế, của Việt Nam, mà là một trong những tài sản quý giá của nhân loại. Quan tâm đến Huế, UNESCO và các Chính phủ cùng các tổ chức của các nước Nhật Bản, Ba Lan, Pháp, Anh, Đức đã có nhiều giúp đỡ hiệu quả. Năm 1996 Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt dự án quy hoạch bảo tồn và phát huy giá trị di tích cố đô Huế 1996 - 2010 với tổng mức đầu tư tới 720 tỷ đồng. Tại kỳ họp thứ 9 Quốc hội khoá X đã thông qua luật Di sản văn hoá. Đó là cơ sở pháp lý quan trọng tạo điều kiện thuận lợi cho sự nghiệp bảo tồn và phát huy di sản văn hoá Huế nói riêng và các tài sản văn hoá của nước ta nói chung trong thời kỳ mới.

Thưa các đồng chí, các bạn.
Như các đồng chí đều biết, di sản văn hoá, bao gồm cả di sản vật thể và di sản phi vật thể, là dấu ấn của mỗi thời đại in đậm lên mỗi giai đoạn lịch sử nhất định của một quốc gia. Đó là tài sản vô giá. Trong bối cảnh toàn cầu hoá hiện nay thì di sản văn hoá càng có ý nghĩa đặc biệt. Là xu thế tất yếu, toàn cầu hoá đang tạo ra sự giao lưu và hội nhập giữa các dân tộc về mọi mặt trước hết là về kinh tế. Quá trình hội nhập giao lưu này vừa là một cơ hội để nhân dân các nước tiếp cận nhanh chóng với những nhân tố tích cực và tiến bộ của nhân loại; mặt khác cũng tạo ra nguy cơ xa rời, thậm chí đánh mất những giá trị truyền thống, phá vỡ bản sắc dân tộc. Bởi vậy, cùng với việc tiếp thu những tinh hoa văn hoá từ bên ngoài thì việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hoá dân tộc, giữ gìn di sản văn hoá là một trong những nhiệm vụ cấp bách đối với mỗi quốc gia, trong đó có Việt Nam ta.

Nhìn lại, mười năm sau ngày được công nhận là di sản văn hoá thế giới, với niềm tự hào chính đáng, chúng ta khẳng định đã làm được nhiều việc cho Huế. Từ một thành phố hoang tàn đổ nát sau nhiều thập kỷ chiến tranh, Huế đã trở thành di sản văn hoá thế giới với diện mạo của một cố đô lịch sử ngày càng rạng rỡ. Nhiều hạng mục đã được trùng tu, phục hồi chẳng những đưa Huế thoát khỏi tình trạng "cứu nguy khẩn cấp" mà như đánh giá của các chuyên gia UNESCO, từ năm 1998, di sản văn hoá Huế đã đi vào thế ổn định để phát huy giá trị của mình. Huế nhanh chóng trở thành điểm du lịch, thu hút ngày càng nhiều khách từ nhiều vùng trong nước, từ nhiều quốc gia trên thế giới. Hoạt động du lịch sôi nổi đã góp phần đáng kể vào việc quảng bá hình ảnh Việt Nam đổi mới, đồng thời thúc đẩy sự phát triển toàn diện về kinh tế - xã hội tỉnh nhà.

Để có được thành tựu như vậy, trước hết là do sự nỗ lực của cán bộ, nhân dân Thừa Thiên-Huế đã kiên trì vượt khó khăn, vừa tự phấn đấu vừa tranh thủ nguồn đầu tư của Nhà nước, sự ủng hộ giúp đỡ của các ngành Trung ương cùng các Chính phủ, các tổ chức và cá nhân nước ngoài. Từ một đơn vị quản lý nhỏ bé, ngày nay Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế đã có một đội ngũ cán bộ chuyên viên đông đảo với trình độ chuyên môn vững vàng, trang thiết bị hiện đại cùng những kinh nghiệm quý trong quản lý, trùng tu và phát huy vẻ đẹp của di tích. Các giá trị văn hoá phi vật thể cũng bước đầu được khôi phục, giới thiệu. Những nghệ nhân Huế bước ra từ truyền thống được xã hội chào đón nồng nhiệt. Ngày nay, Huế đã có đủ cơ sở để tiến hành những hoạt động lớn. Thành công của Festival các năm 2000 và 2002 đã chứng tỏ điều đó. Chúng ta tin tưởng rằng, nếu được tiếp tục quan tâm, đầu tư hơn nữa, nhất định Huế sẽ trở thành Thành phố Festival đặc trưng của Việt Nam. Đó sẽ là một lễ hội văn hoá vượt ra khỏi không gian địa phương để đạt tới quy mô quốc gia và quốc tế. Hiện nay, Thừa Thiên Huế đang chuẩn bị cho Festival 2004 với chủ đề lý thú "Di sản văn hoá với hội nhập và phát triển" chắc chắn là một cuộc trùng phùng được mọi người chờ đợi. Nhân cuộc hội thảo kỷ niệm trọng thể này, cho phép tôi nhiệt liệt hoan nghênh và chúc mừng cán bộ và nhân dân Thừa Thiên Huế đã làm hết sức mình cho di sản văn hoá đất nước, đem lại vẻ đẹp văn hoá tinh thần và niềm tự hào chính đáng cho mỗi người Việt Nam và bạn bè chúng ta.

Thưa các đồng chí, các bạn.
Sắp tới đây Ban Chấp hành Trung ương Đảng sẽ tiến hành kiểm điểm 5 năm thực hiện nghị quyết TW 5 (khoá VIII) về Xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Đây là một sinh hoạt chính trị quan trọng được triển khai sâu rộng, nhằm đánh giá đầy đủ những việc đã làm được, những việc phải khắc phục và những việc cần phải làm tiếp trong thời gian tới. Với Thừa Thiên-Huế cũng vậy, tôi đề nghị sau Hội thảo này, các đồng chí cần tổng kết 5 năm thực hiện Nghị quyết văn hoá nói trên và chắc chắn vấn đề giữ gìn di sản văn hoá sẽ được đảng bộ dành sự quan tâm thích đáng. Tôi cũng hy vọng rằng qua Hội thảo này, với các ý kiến sâu sắc của các đại biểu, Hội thảo sẽ đề ra được những giải pháp hữu hiệu cho việc bảo vệ, trùng tu và phát huy di sản văn hoá Huế đạt được những thành tựu to lớn hơn nữa. Riêng phần mình, tôi xin lưu ý các đồng chí mấy điểm sau đây:

- Một là, trong quá trình giữ gìn, tôn tạo di sản Huế chúng ta hết sức coi trọng nhân tố chuyên môn, vai trò của các chuyên gia, tuy nhiên với việc bảo vệ một kinh thành cổ rộng lớn như thế này, chúng ta cần đẩy mạnh hơn nữa các hoạt động xã hội hoá, bởi chỉ có xã hội hoá chúng ta mới tập hợp và huy động được tối đa sức mạnh tổng hợp cả về vật chất lẫn tinh thần, của các chuyên gia văn hoá và mỗi người dân trong việc giữ gìn khuôn mặt lịch sử của kinh đô xưa trong khung cảnh đời sống hiện đại.

- Hai là, cần tiếp tục tổng kiểm kê khoa học, đánh giá lại toàn bộ các tài sản văn hoá vật thể và phi vật thể của Huế. Trên cơ sở đó tiến hành sắp xếp, phân loại để lưu giữ và phát huy thích hợp với từng loại hình di tích.

- Ba là, phải phối hợp chặt chẽ với các ngành, đặc biệt là với du lịch để vừa phát huy nguồn tài nguyên du lịch to lớn của Huế, vừa không để thị trường làm mất đi những gì di sản vốn có.

- Bốn là, hình thành một đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ, những nhà nghiên cứu có tài năng và phẩm chất sẽ làm việc hết mình cho di sản Huế cả trong quá khứ, hiện tại và tương lai.

Để làm tốt những việc trên, một mặt chúng ta phải tăng cường công tác quản lý nhà nước, mặt khác phải chú trọng tuyên truyền giáo dục nhân dân đề cao ý thức tự hào, góp sức xây dựng quê hương, tạo nên một môi trường văn hoá Huế ngày càng lành mạnh, văn minh. Trong khi chăm lo cho các giá trị truyền thống không để mất, chúng ta cần coi trọng công tác quy hoạch, tổ chức diện mạo thành phố hôm nay thật hợp lý, để cho cái cũ và cái mới tồn tại hài hoà, thân thiện, làm đẹp lẫn nhau và đó là cái cách để "Huế luôn luôn mới".
Trên đây mới chỉ là một số suy nghĩ và gợi ý. Một lần nữa xin chúc sức khoẻ các đồng chí, các bạn. Chúc Hội thảo thành công.

N.K.Đ
(Bài phát biểu của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm, nguyên Uỷ viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tư tưởng Văn hoá Trung ương tại Hội thảo khoa học kỷ niệm 10 năm quần thể di tích Huế được công nhận là di sản văn hoá thế giới)

(176/10-03)

Đánh giá của bạn về bài viết:

0 đã tặng

Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode

Bình luận (0)

Tin nổi bật

Hai đạo sắc phong cho người có công trị thủy ở làng Bàn Môn xã Lộc An huyện Phú Lộc, TT. Huế

TRẦN VĂN QUYẾNTrong quá trình đi điền dã thu thập tư liệu Hán Nôm ở huyện Phú Lộc Thừa Thiên Huế, chúng tôi đã được tiếp cận hai đạo sắc phong cho người có công trị thủy ở từ đường dòng họ Lê Kim, thôn Đông, làng Bàn Môn, xã Lộc An.
Những đàn tế ở Bắc Kinh và đàn Nam Giao Huế

PHAN THANH HẢIDưới thời quân chủ, hầu như ở tất cả các nước phương Đông đều có tục tế giao. Tế giao tức là tổ chức nghi lễ cúng để con người có thể giao tiếp được với trời, đất và các bậc thần linh.
Lăng mộ - một loại hình di tích xứ Huế

LÊ NGUYỄN LƯUI. QUAN NIỆM VỀ SỐNG CHẾT
Di tích cảnh quan Huế - một số vấn đề về công tác bảo tồn

HUỲNH ĐÌNH KẾT

Di tích cảnh quan Huế là một bộ phận cấu thành diện mạo văn hoá Huế. Ngày nay, di tích cảnh quan được quan niệm là loại hình văn hoá vật thể (Tangible culture) trong hàm nghĩa phân biệt với văn hoá phi vật thể (Intangible culture). Dẫu sao cũng chỉ tương đối.
Huế - Di sản văn hoá nhân loại

LIỄU THƯỢNG VĂNCố đô Huế, một trong những trung tâm văn hoá, lịch sử của Việt Nam. Không những thế, Huế còn là một tổng thể di tích quan trọng, sánh hàng kì quan trên thế giới. Cố đô thơ mộng mang đầy tính nghệ thuật lẫn với cái nét sâu thẳm, ẩn bóng của học thuật Đông phương và truyền thống dân tộc…
Những đồ nghệ thuật giả

NGUYỄN HÀO HẢITrong lịch sử, việc làm những đồ nghệ thuật giả chỉ bắt đầu xuất hiện ở những xã hội có đời sống kinh tế, đời sống văn hóa tinh thần khá phát triển.
Gặp người cuối cùng trong nhóm biên dịch “Mục lục Châu bản triều Nguyễn”

NGUYỄN TRƯƠNG ĐÀNChuyện xưaGiờ đây, những vị tham gia biên dịch Mục lục Châu bản Triều Nguyễn (MLCBTN) trong Uỷ ban phiên dịch sử liệu Việt Nam thuộc Viện Đại học Huế những năm sáu mươi của thế kỷ trước, đã lần lượt quy tiên. Chỉ còn lại một người cuối cùng đang dưỡng lão trong một ngôi nhà khá yên tĩnh dưới bóng những lùm cây sớm chiều toả mát trong một xóm ven sông Cẩm Lệ, thuộc huyện Hoà Vang, ngoại ô Đà Nẵng. Đó là bác Ngô Văn Lại, năm nay ngoài tuổi bảy mươi.
Ngành nghề thủ công truyền thống Huế trong xu thế hội nhập hiên nay

NGUYỄN HỮU THÔNGCó những câu hỏi đặt ra, Huế mãi không có câu trả lời thuyết phục:* Tại sao mặt hàng lưu niệm trong thị trường du lịch, trong các lễ hội Festival là nghèo nàn đến thế! Sản phẩm thủ công Huế lác đác chen chúc khuất lấp trong lớp lớp hàng Trung Quốc và các tỉnh khác trong nước?* Tại sao trong quá trình trùng tu, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế lại phải mời thợ từ "Đàng Ngoài" trong nhiều khâu kỹ thuật từ sơn, thếp, mộc, làm ngói men, gạch bát tràng...?* Tại sao nhà phục chế Trịnh Bách lại phải sống ở Hà Nội, để gửi vào Huế những tấm long bào, long cổn, hia, mão và kể cả những phiên bản phục chế men lam thời Nguyễn?...
Nhận ra và giữ lấy những cái duy nhất của di sản kiến trúc Huế

HOÀNG ĐẠO KÍNHVăn hoá xứ Huế là một hiện tượng: sinh sôi và thịnh vượng trong khoảng thời gian và không gian địa lý hạn hẹp. Cả hai nhân tố, vật thể lẫn phi vật thể, đều kịp đạt đến trình độ cao và thấm đậm những cái riêng, so với các thời kỳ lịch sử trước đó và so với các miền đất khác. Di sản văn hoá xứ Huế không chỉ phong phú, không chỉ đặc sắc, mà còn kiệt xuất, bởi nó sở hữu rất nhiều những cái duy nhất.
Di sản thế giới Huế - những ảnh hưởng và thách thức

BEATRICE KALDUN (Nhân viên chương trình Văn hoá của UNESCO tại Bangkok)Xin chào quý vị đại biểu!Hôm nay, tôi xin bày tỏ sự vui mừng khi có mặt tại đây, đại diện cho Ngài Richard Engelhardt, Cố vấn Văn hóa khu vực châu Á - Thái Bình Dương tham gia cuộc Hội thảo về vấn đề bảo tồn và phát triển hội nhập của Huế, một trong những di sản quý giá nhất của Việt Nam và Thế giới.
Mối quan hệ giữa Unesco với Việt Nam và Huế

PHAN THUẬN ANSự quan hệ công tác giữa UNESCO với Việt Nam đã bắt đầu có từ hơn 50 năm về trước. Nhưng, sự hợp tác chặt chẽ để mang lại những hiệu quả thiết thực và hữu ích cụ thể thì chỉ mới diễn ra trong vòng vài chục năm trở lại đây. Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam và Bộ Văn hóa Thông tin nước chủ nhà đã đóng góp những vai trò xúc tác quan trọng trong mối quan hệ làm việc giữa tổ chức UNESCO đóng tại Paris và các quan chức Việt Nam ở những tỉnh có di sản văn hóa và di sản thiên nhiên nổi bật.
Bảo tồn di sản văn hoá phi vật thể - một yếu tố cơ bản làm cho giá trị quần thể di tích Huế luôn được tỏa sáng

PHAN TIẾN DŨNGHuế một vùng non sông kỳ tú, với sự sáng tạo của con người đã lưu giữ trong lòng mình những tài sản vô cùng quý giá. Một trong những giá trị nổi bật mang tính toàn cầu là Quần thể Di tích Huế đã được công nhận vào Danh mục Di sản Văn hóa Thế giới (World Heritage List) ngày 11-12-1993. Bên cạnh đó, Huế còn là hội điểm về những di sản vật thể vừa phong phú vừa đa dạng. Từ mảnh đất này đã hình thành nên những phong cách, tạo nên nhiều loại hình nghệ thuật, đã sinh thành nhiều tài năng, đã hội tụ nhiều danh nhân để góp phần nên một Huế vừa mang đặc trưng bản sắc Việt Nam, vừa có sắc thái riêng của một vùng đất Cố đô.
Huế - Qua 10 năm bảo tồn và phát triển di sản văn hóa

NGUYỄN VĂN MỄ (Trích)Huế - thành phố lịch sử, một trung tâm văn hóa du lịch, là vùng đất có bề dày văn hóa với những tầng văn hóa khác nhau: di chỉ Khảo cổ học thời Tiền, Sơ sử; các dấu tích của văn hóa Sa Huỳnh; văn hóa Chămpa; văn hóa Đại Việt... và vô cùng quan trọng là hệ thống di tích Cố đô được xây dựng dưới vương triều Nguyễn.
Di sản văn hóa thế giới - Di tích cố đô Huế - 10 năm nhìn lại

LƯU TRẦN TIÊUHiếm có một miền đất nào mà ở đó những giá trị văn hóa lại đậm đặc, phong phú, đa dạng và đặc sắc như ở Huế. Từ góc nhìn địa - chính trị - văn hóa, xứ Huế xưa như là một vị trí chiến lược trọng yếu, vừa là cầu nối, vùng đất mở, vừa là nơi diễn ra sự chồng lấn, dung hợp, tiếp biến các vùng văn hóa, các dòng văn hóa để tạo dựng thành một trung tâm văn hóa trên cái nền chung của văn hóa Việt Nam, lóng lánh những nét riêng đặc sắc của mình.
Hành trình mười năm của di sản văn hóa Huế - di sản văn hóa thế giới

NGUYỄN QUỐC HÙNGNăm nay, chúng ta kỷ niệm 10 năm Quần thể Di tích Kiến trúc Huế được ghi vào Danh mục Di sản Văn hóa Thế giới của UNESCO, 10 năm với rất nhiều thành tựu đổi thay. Nhớ lại chỉ sau 5 năm trở thành Di sản Văn hóa Thế giới, Tiến sĩ Richard Engelhardt chuyên gia về văn hóa khu vực châu Á - Thái Bình Dương của UNESCO đã mạnh dạn tuyên bố: “tình trạng cứu nguy khẩn cấp của khu di tích Huế đã qua đi” và “chúng ta chuyển từ giai đoạn khẩn cấp sang giai đoạn ổn định trong chiến dịch vận động bảo tồn di tích Huế”(1)
Di sản Huế -10 năm hội nhập và phát triển

PHÙNG PHUCách đây vừa tròn 10 năm, ngày 11 tháng 12 năm 1993 đã đánh dấu một sự kiện quan trọng đối với Huế và với cả nền văn hóa lâu đời của dân tộc Việt Nam: Quần thể Di tích Cố đô Huế đã chính thức được UNESCO ghi tên vào danh mục Di sản Văn hoá Thế giới với dòng chữ “Ghi tên vào danh mục này là công nhận giá trị nổi bật toàn cầu của một tài sản văn hoá hoặc thiên nhiên để được bảo vệ vì lợi ích của nhân loại”. Lịch sử vùng đất Phú Xuân- Huế với Di sản Văn hóa Thế giới đầu tiên của Việt Nam mở ra một trang mới, giang rộng vòng tay đón bè bạn trong và ngoài nước đến tham quan, nghiên cứu và truyền đạt kinh nghiệm trong công việc bảo tồn và phát huy giá trị.
Nhóm tìm hiểu văn sử- tổ chức cách mạng biến tướng tại nội thành Huế thời kỳ 1973- 1975

TRƯƠNG THỊ CÚCSau Hiệp định Paris năm 1973, Thành uỷ Huế chủ trương phải xây dựng thêm các tổ chức cách mạng biến tướng để tập hợp lực lượng trí thức, văn nghệ sĩ, sinh viên ở nội thành; tạo cho được những hoạt động công khai, hợp pháp nhằm thu hút quần chúng ở vùng địch tạm chiếm hướng đến mục tiêu đấu tranh giải phóng dân tộc, đòi dân sinh, dân chủ, tiến tới đòi thi hành Hiệp định Paris.
Thư viện kết nghĩa Hà Nội - Huế - Sài Gòn những dấu ấn một thời

TRƯƠNG THỊ CÚCCách đây gần tròn 50 năm, từ Đại hội Anh hùng Chiến sĩ Thi đua lần thứ 3 năm 1956, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã phát động chiến dịch “Vì miền Nam ruột thịt”. Thực hiện chủ trương nầy, năm 1957 Bộ Văn hoá và Thư viện Quốc gia Việt Nam đã chính thức chỉ đạo 26 thư viện các tỉnh và thành phố ở miền Bắc xây dựng trong lòng mỗi thư viện một “Thư viện Kết nghĩa” vì miền Nam ruột thịt theo quan hệ kết nghĩa giữa các tỉnh, thành Bắc-Nam.
Để Sông Hương trở thành di sản nhân loại

PHAN THANH HẢISông Hương là báu vật mà trời đất đã ban tặng cho Huế. Đã tự bao giờ, sông Hương đã được xem là dòng sông của thi ca, nhạc họa, của kiến trúc, nghệ thuật xứ Huế. Đã có nhà văn từng thốt lên: “Nếu một ngày nào đó sông Hương đột nhiên biến mất, thì Huế có còn là Huế nữa không?!”...
Chung quanh vấn đề văn hoá, di sản và Festival.

BỬU ÝMột đất nước có lịch sử lâu đời hẳn nhiên thừa hưởng di sản phong phú và đủ loại.Trước hết, vấn đề di sản không nhất thiết đi đôi với Festival. Di sản có thể nằm một cõi, mà Festival lại nằm một nơi. Cũng có thể phát huy riêng rẽ, phục vụ quần chúng khác nhau, nhưng cùng chung một trục văn hoá để cùng được bảo tồn và phát huy. Nhưng nếu di sản sánh đôi với Festival thì đó là một cuộc nên duyên như được dành sẵn.