Đại dịch Covid-19 đã khiến cả xã hội đảo lộn, nhiều ngành nghề gặp khó khăn. Sân khấu – ngành nghệ thuật biểu diễn trực tiếp cũng rơi vào tình trạng vô cùng vất vả.
Các nghệ sĩ Nhà hát Múa rối Trung ương trình diễn vở rối thử nghiệm "Kiều" năm 2020.
Hoãn, hủy mọi lịch diễn
Mọi năm, khoảng thời gian từ sau Tết đến đầu hè là thời điểm thuận lợi cho lịch biểu diễn của các nhà hát, từ các lễ hội, các kỳ nghỉ lễ cho đến dịp Quốc tế Thiếu nhi. Thế nhưng, dịch Covid-19 đã khiến cho mọi thứ thay đổi. Các nhà hát trong khoảng đầu năm 2020 và từ đầu năm 2021 đến giờ gần như phá sản các kế hoạch biểu diễn.
NSND Thanh Ngoan, Giám đốc Nhà hát chèo Việt Nam cho biết, năm 2020, Nhà hát còn có một số hoạt động biểu diễn, nhưng năm nay không còn buổi nào. Khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 3 dương lịch, vào dịp lễ hội, Nhà hát xây dựng chương trình công phu, nhưng đều bị hủy. Tháng 4, Nhà hát cũng có các buổi biểu diễn, chiếu chèo phục vụ du lịch, nhưng cũng phải dừng lại hết. Cũng trong tháng 4, Nhà hát dựng vở mới nhưng phải hoãn đến tháng 6 hoặc 7. Một số chương trình biểu diễn phục vụ các đơn vị, cơ quan, biểu diễn ở biên giới, làm việc với các tỉnh Lào Cai, Quảng Ninh cũng mới chỉ thực hiện được một nửa.
NSND Trung Kiên, Giám đốc Nhà hát Cải lương Việt Nam cũng chia sẻ về những khó khăn của Nhà hát trong đại dịch: “Năm nay, các chương trình của Nhà hát mất trắng. Hiện tại Nhà hát vẫn đang phải tập trung dựng vở để kịp dự Liên hoan sân khấu Cải lương vào tháng 11. Mặc dù không chắc Liên hoan có diễn được vở không nhưng vẫn phải dựng sẵn và chia nhau ra tập vì không dám tập trung đông người”.
Được biết, năm nay Nhà hát Cải lương Việt Nam dựng ba vở, trong đó hai vở là theo đơn đặt hàng của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, và một vở xã hội hóa về Bác Hồ. Cuối năm, vào tháng 12, Nhà hát sẽ kỷ niệm 70 năm thành lập. “Hiện tại các nghệ sĩ vẫn phải dựng vở nhưng chia nhau ra tập vì không dám tập trung đông người. Tình hình dịch như thế này, chúng tôi cũng chưa biết như thế nào” – ông nói. Hiện tại, doanh thu của Nhà hát gần như “trắng”, phải lấy kinh phí dựng vở để duy trì, dựng ba vở nuôi chín tháng. “Nhưng hiện tại đã âm rồi, thiều thì lại đi vay chỗ này hay chỗ khác” – Giám đốc Triệu Trung Kiên cho hay.
Cũng là loại hình nghệ thuật truyền thống, Nhà hát Tuồng Việt Nam cũng chung tình cảnh khi loay hoay tìm lối ra trong bối cảnh bệnh dịch, hạn chế tập trung đông người. Ông Phạm Ngọc Tuấn, Giám đốc Nhà hát Tuồng Việt Nam chia sẻ, tuồng, chèo chủ yếu dựa vào các lễ hội để diễn. Tình hình dịch như thế này, các suất biểu diễn hủy rất nhiều. Một buổi diễn với Tuồng vô cùng khó khăn. Nghệ sĩ nhiều người thoái chí, chủ yếu sống dựa vào nghề diễn. Nhà hát đã cố gắng tạo các chương trình để chớp thời cơ dịch tạm lắng nhưng rất khó.
Ông Phạm Ngọc Tuấn cũng cho biết, hầu hết các buổi diễn dù không nhiều nhưng cũng đã phải hủy: “Diễn ở phố cổ thù lao thấp nhưng vẫn duy trì. Các buổi diễn ở rạp, diễn cho khán giả trẻ, diễn ở học đường, vùng sâu, vùng xa cũng không thực hiện được”.
NSND Tống Toàn Thắng, Phó Giám đốc Liên đoàn Xiếc Việt Nam cũng chung tâm trạng lo lắng trước tình hình dịch bệnh kéo dài ảnh hưởng trực tiếp đến các nghệ sĩ. Ông cho biết, thông thường mọi năm từ tháng 2, Liên đoàn Xiếc đã có chương trình khai xuân, nhưng năm nay đến tận 27-3 mới khai xuân được, và cũng diễn mới được đến 27-4, sau đó còn hơn chục buổi biểu diễn cho học sinh. Liên đoàn như đang cơn khát được nhấp chút nước rồi lại khát. Gala Xiếc ba miền bị hủy, các chương trình biểu diễn dịp hè, dịp nghỉ lễ cũng hủy, phải trả lại tiền vé cho khán giả. Liên đoàn Xiếc cũng đứng trước những tổn thất nặng nề. "Phải đi vay mượn để duy trì nhưng đến nay đã kiệt quệ quá” – nghệ sĩ cho biết.
Nỗi lo thiếu nhân lực sau mùa dịch
Nguồn thu không ổn định hoặc không có, ngừng ký hợp đồng với lao động, không có giải pháp tăng lương… Những vấn đề này khiến cho nguồn nhân lực của các nhà hát, bằng cách này hay cách khác, đã giảm đi đáng kể.
Vở "Cây gậy thần" kết hợp giữa xiếc và cải lương, do Nhà hát Cải lương Việt Nam và Liên đoàn Xiếc Việt Nam thực hiện. Ảnh: Nhà hát Cải lương Việt Nam.
NSND Nguyễn Tiến Dũng, Giám đốc Nhà hát Múa rối Việt Nam chia sẻ, các loại hình nghệ thuật khác nhau nhưng khó khăn chung là giống nhau. Nghỉ dài ở nhà, lâu không làm nghệ thuật, nhiều nghệ sĩ rất lo lắng. Nghệ sĩ chia sẻ, ông lo nhất là lực lượng nghệ sĩ đã rất mỏng rồi còn bỏ nghề. “Năm ngoái có mấy solist bỏ nghề. Có những nghệ sĩ đã có thành tích, đầy đủ huân, huy chương, một số vào biên chế rồi cũng bỏ nghề. Ngoài miếng cơm manh áo, tôi sợ nhất là các nghệ sĩ dần dần bỏ nghề, trong khi đào tạo được nghệ sĩ biểu diễn rối rất khó. Có em vào được một thời gian rồi lại bỏ đi làm bảo hiểm, đi làm nhôm kính, lái xe”.
NSND Thanh Ngoan, Giám đốc Nhà hát chèo Việt Nam cũng chung tâm trạng này khi nói về các nghệ sĩ của Nhà hát mình: “Các diễn viên trẻ của Nhà hát Chèo, lương hợp đồng chỉ vỏn vẹn 3 triệu đồng/tháng. Từ năm ngoái đến năm nay, họ nghỉ gần hết. Chỉ có 19 em vào biên chế được trả lương. Các diễn viên hợp đồng nếu không có lương, sẽ bỏ hết. Và khi đó, Nhà hát càng khó khăn hơn khi không có lực lượng nối tiếp”.
Dịch Covid-19 kéo dài từ đầu năm 2020 đến nay đã khiến cho các nhà hát chưa kịp “hồi” lại đã tiếp tục chới với. Trước mắt, không chỉ cần những giải pháp cấp bách, như gói hỗ trợ tạm thời để giúp các nghệ sĩ không bỏ nghề, phối hợp với các đài truyền hình để dựng vở phát sóng... Cũng với những giải pháp cấp bách này, cũng cần có những thay đổi về lâu dài như cho phép thực hiện cơ chế tự thu, xây dựng nhà hát online, và cần có sự tham gia của cơ quan quản lý Nhà nước trong việc hỗ trợ các nghệ sĩ.
Theo Khánh Linh - NDĐT
Xin đổi kiếp này được viết bởi một "nhà văn" còn ngồi trên ghế trường trung học, ở tuổi 14 còn bao mơ mộng, mấy ai vướng bận chuyện nhân tình thế thái.
Tôi là người chưa làm thầy ai suốt cuộc đời gần bát tuần của mình, vậy mà mấy năm qua gần đến ngày 20-11 tôi đều được nhận quà!
Tiếng Việt (và chữ Việt) là ngôn ngữ chính thức của nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Nếu thực sự coi “bảo tàng là thiết chế văn hóa” phản ánh “lịch sử như một dòng chảy trong truyền thống văn hóa” thì hệ thống bảo tàng nước ta cần được sắp xếp lại để hạn chế sự trùng lặp về nội dung và cả hình thức trưng bày, nhất là giữa các bảo tàng địa phương vì đều được xây dựng theo chung một “kịch bản” nặng về chiến tranh mà còn nhẹ về văn hóa – xã hội.
Sự sùng bái tôn ti trật tự trong nhà là một thứ áp bức đè nén “tự nhiên” mà người ta không ý thức ra nữa, thậm chí còn được tôn vinh, nó khuyên dụ người ta phủ nhận cách thức nhìn nhận mỗi cá nhân như một nhân cách độc lập và tự do, với những phẩm chất gì, năng lực gì, đức hạnh gì, nó chỉ giục người ta nhăm nhe soi mói vào “địa vị-thân phận” của mỗi người, cái được xem như “cốt yếu” mà thôi.
Chuyện Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế (TTBTDTCĐH) đã cho mang cây sứ “trăm năm tuổi” ở điện Kiến Trung về trồng vào vườn nhà của một “sếp”đã thu hút sự quan tâm của dư luận.
Mới đây, Hồ Đắc Thanh Chương - trường THPT chuyên Quốc học Huế đã xuất sắc trở thành quán quân Đường lên đỉnh Olympia năm thứ 16. Khi nói về dự định của mình, Thanh Chương cho biết, với phần thưởng 35.000 USD, em sẽ đi du học, sau đó trở về quê hương.
Bài viết này không có tính chất học thuật chuyên sâu, để tưởng nhớ giáo sư Cao Xuân Hạo - người thầy mà tôi không có cơ hội được học.
NGUYỄN TRI
Cử tri cả nước đang chuẩn bị cho ngày hội lớn, ngày bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2016 - 2021.
Cuốn tiểu thuyết nổi tiếng thế giới của văn học Pháp - “Hoàng tử bé” - đã được viết nên từ trải nghiệm có thật của nhà văn khi ông bị rơi máy bay trên sa mạc Sahara khi đang trên đường bay tới Việt Nam. Tác giả đã bị mất nước, bị ảo giác và suýt mất mạng…
Năm 2015, doanh thu ngành văn hóa phẩm của nước ta đạt 2.000 tỉ đồng, tổng lượng bia các loại được tiêu thụ ước tính đạt hơn 3 tỉ lít, tương đương 66.000 tỉ đồng, trung bình mỗi người Việt bỏ ra 2,5 giờ/một ngày để lướt facebook.
“Nhập gia tùy tục” nên việc nghe bạn bè quốc tế khen về người Việt Nam thân thiện, cuộc sống ở Việt Nam thú vị có lẽ đã “nhàm”. Sự thật, họ đã bị nghĩ về văn hóa Việt Nam như thế nào?
Một số nhà khoa học giải thích vì sao lại quyết định trao những tư liệu, hiện vật quý giá của đời mình cho Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam (TTDS) chứ không phải nơi nào khác.
Ths Trần Trung Hiếu: "Việc môn Sử bị xé nhỏ và gán ghép theo kiểu “ba trong một” trong Dự thảo đó chưa từng xảy ra. Nếu điều đó xảy ra, đây là một trong những sai lầm lớn nhất của Bộ GD&ĐT từ ngày Hồ Chủ tịch đọc bản Tuyên ngôn độc lập đến nay!".
Nếu một hôm đẹp trời, có ai đó giao cho ta cầm trịch một giải thưởng văn chương ở xứ này, cho ta toàn quyền tự quyết trong việc phát giải, thì phản ứng đầu tiên của ta sẽ là gì? Từ chối? Hay hăng hái nhận lấy trọng trách và sau đó đi mua một bộ giáp sắt cùng nón bảo hiểm, mặc vào mọi lúc mọi nơi để chuẩn bị hứng đá dư luận?
Trong căn phòng nhỏ chật kín tài liệu ở một con phố nhỏ tại Hà Nội, Tổng Thư ký Hội Ngôn ngữ học Việt Nam PGS, TS Phạm Văn Tình đã dành thời gian trò chuyện sôi nổi với chúng tôi về hiện tượng “lệch chuẩn” trong sử dụng tiếng Việt của giới trẻ hiện nay. Đây là vấn đề ông rất tâm huyết khi nghiên cứu ngôn ngữ học ứng dụng. Dưới đây là nội dung cuộc trò chuyện.
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam vừa có ý kiến chỉ đạo về giải pháp đối với hoạt động của các nhà xuất bản.
Ngày 9/9, tin từ UBND tỉnh Thừa Thiên-Huế cho biết vừa nhóm họp với các đơn vị liên quan để triển khai thực hiện đề án "Chính sách hỗ trợ bảo vệ và phát huy giá trị nhà vườn Huế đặc trưng”. Mỗi năm tỉnh sẽ chi tiền để hỗ trợ từ 3-5 nhà vườn đặc trưng.
Thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đã thể hiện cao nhất niềm tin của nhân dân theo Đảng, trở thành bài học sâu sắc trong giai đoạn hiện nay.
Theo họa sĩ, nhà nghiên cứu Lê Quốc Việt, hoàn cảnh lịch sử cùng cách bảo tồn còn hời hợt khiến những kho mộc bản quý giá một thời đang ngày càng mai một và im lìm.